Hút thuốc lá - nguy cơ gây các bệnh tim mạch
Hút thuốc lá là một yếu tố nguy cơ cho các bệnh tim mạch. Những người hút thuốc có những bất thường về chuyển hóa lipoprotein và chức năng nội mô. Có nhiều bằng chứng cho thấy những người hút thuốc lá có nguy cơ cao hơn những người không hút về sự hình thành đề kháng insulin và tăng insulin máu.
Thuốc lá cũng là nguy cơ của tăng huyết áp. Từ năm 1940, người ta đã thấy có mối liên hệ giữa hút thuốc và nguy cơ bị bệnh tim mạch. Mối liên quan chặt chẽ giữa hút thuốc lá và bệnh tim mạch không chỉ thấy ở cả hai giới, trong lớp trẻ và người già mà còn thấy ở tất cả các chủng tộc. Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh lên gấp 2-3 lần và nó còn tương tác giữa các yếu tố nguy cơ khác làm tăng nguy cơ lên gấp nhiều lần.
Các bệnh mà người hút thuốc có nguy cơ mắc cao là xơ vữa động mạch, đột quỵ, rối loạn nhịp tim, đột tử, nhồi máu cơ tim, phình động mạch chủ. Trong số đó, bệnh mạch vành là quan trọng nhất, ước tính chiếm khoảng hơn một nửa trường hợp bệnh tim do hút thuốc. Các nghiên cứu về sinh lý bệnh đã xác định được cơ chế chung mà qua đó khói thuốc có thể gây nên bệnh tim mạch, những người hút thuốc có tăng nồng độ các sản phẩm oxy hóa bao gồm cả cholesterol LDL oxy hóa (yếu tố có hại) và làm giảm nồng độ của cholesterol HDL (yếu tố có lợi bảo vệ tim).
Những yếu tố này cùng với các ảnh hưởng trực tiếp của CO2 và nicotine gây tổn thương nội mạch. Có thể thông qua những cơ chế này mà ở những người hút thuốc có tăng phản ứng của mạch máu. Sự giảm cung lượng của dòng máu mang oxy làm nguy cơ thiếu máu cơ tim tăng lên và tăng cả nguy cơ bị co thắt mạch vành. Hút thuốc cũng liên quan đến tăng nồng độ fibrinogen và tăng kết dính tiểu cầu.
Theo nghiên cứu điều tra dinh dưỡng và sức khỏe Quốc gia Hàn Quốc (do Sang Woo và cộng sự thực hiện trên 3.452 đối tượng nam giới trên 20 tuổi), những người đang hút thuốc có liên quan đến bệnh tăng huyết áp và béo phì. Phân tích từng thành phần của tăng huyết áp và béo phì thì tăng triglycerid và giảm HDL-Cholesterol liên quan có ý nghĩa thống kê. Có liên quan giữa số lượng thuốc đang hút và béo bụng. Tổng số gói thuốc hút/năm trong cuộc đời của đối tượng cũng liên quan đến tăng huyết áp và béo phì. Tương tự, kết quả của số lượng hút thuốc, tăng triglycerid và giảm HDL-Cholesterol liên quan với số gói thuốc hút/năm.
Ðơn vị Phòng chống tăng huyết áp (BVÐK tỉnh) hiện quản lý hơn 1.000 bệnh nhân tăng huyết áp. Ða số bệnh nhân tuân thủ nghiêm túc yêu cầu của bác sĩ, nhưng vẫn còn một số người vẫn còn hút thuốc lá.
BS PHAN NAM HÙNG (Phó trưởng khoa Nội Tim mạch - Trưởng đơn vị Phòng chống tăng huyết áp, BVĐK tỉnh)