Bún đậu mắm tôm
Nhắc đến món này phải nghĩ ngay đến là món ăn của người Bắc, chứ người miền Trung mình thì làm gì có. Thế nhưng, món ăn du nhập từ ngoài Bắc về này mấy năm qua đã và đang chiếm được cảm tình của nhiều người Quy Nhơn. Bằng chứng là, ngoài quán ăn bán món này ở đường Trần Phú, nay lại có thêm một số quán nữa, như quán mới mở ở đường Phan Đình Phùng chẳng hạn, có khá nhiều người lui tới.
Thực ra thì, dân “F1” như tôi (cha Nam mẹ Bắc) thi thoảng vẫn được ăn bún đậu mắm tôm từ nhỏ. Nhớ thời đó giao thương chưa rộng mở như bây giờ, mỗi lần mẹ về quê lại mang vào một hũ nhựa nho nhỏ. Mở ra thì ôi thôi chị em tôi bịt mũi lắc đầu: “Mùi gì thối thế?”. Mẹ thủng thẳng: “Mắm tôm đấy mà. Mắm thơm như thế này mới là mắm ngon”. Thế rồi mẹ đi mua đậu miếng về chiên, pha chế mắm tôm, ăn kèm với rau sống rất ngon lành. Riết rồi chị em tôi cũng ăn được.
Khác với ở nhà, ở quán, tiếng là chỉ bún đậu - mắm tôm, nhưng bao giờ cũng có kèm thêm thịt luộc. Tất cả bày trong một cái mẹt tròn nhỏ: bún, rau sống các loại, mắm tôm, thịt luộc, có nơi còn bán kèm thêm chả ram tôm đất hoặc chả cá theo gu của người Bình Định. Một phần cho 2 - 3 người ăn, trên dưới 100 ngàn đồng. Ông xã tôi sau 4 năm dài ăn học ngoài Hà Nội, cũng đâm ra nghiện món bún đậu mắm tôm, thi thoảng vẫn kéo vợ đi ăn cho bằng được, vừa ăn vừa gật gù “Nhớ Hà Nội ghê”.
Mới hôm rồi, bạn thân của tôi đem qua bì mắm tôm, ngậm ngùi bảo: “Mày đem về ăn đi, mẹ tao ăn không được”. Mẹ bạn người Bắc làm dâu miền Trung gần 50 năm, cũng là bạn thân của mẹ tôi, ốm nặng đã mấy tháng nay, chẳng ăn được gì. Vậy mà, mấy ngày trước, nằm nhẩn nha ngẫm nghĩ, chợt nói với con “Mẹ thèm ăn bún đậu mắm tôm với thịt luộc”. Con tất tả ra chợ mua mọi thứ về, nhưng trước khi cho mẹ ăn đã cẩn thận hỏi bác sĩ thì được dặn: “Tuyệt đối không được ăn mắm tôm vì không tốt cho sức khỏe”. Vậy là, có bún, có đậu, có thịt luộc nhưng không hề có mắm tôm, mẹ thương công sức của con nên cố nuốt vài miếng cho con vui lòng vậy.
Trưa nay, tôi bày món bún đậu mắm tôm nhưng cả nhà hầu như rất uể oải, mẹ tôi mắt rơm rớm. Chắc mẹ nghĩ đến người bạn thân. Cho dù thưởng thức bao nhiêu miếng ngon vật lạ, đến cuối đời, người ta thường nhớ đến những món của quê nhà dân dã mà ngon, như bún đậu mắm tôm chẳng hạn.
HOÀNG LAN