Bình yên một thoáng cho tim mềm (*)

Từ năm ngoái đến đầu năm nay, thi thoảng bất đắc dĩ lại phải tiếp nhận một số chuyện không vui, như một người quen biết bỗng dưng bị nhồi máu cơ tim không qua khỏi, may mắn hơn một chút là “chết hụt”.

1. Ba tôi, Tết này bước vào tuổi 85. Trộm vía, năm rồi, sức khỏe của ba xem ra ít ròi rọp hơn những năm trước. Hàng ngày vẫn đọc báo, đi lại nhẹ nhàng trong nhà, vẫn chung sống hòa bình với căn bệnh tim phình bóc tách động mạch chủ. Nhớ gần chục năm trước, kết quả chụp X-quang phát hiện ra căn bệnh của ba tôi, bác sĩ đọc phim cũng là bạn học, phán: “Bà dân ngoại đạo nên cứ hình dung thế này cho dễ hiểu. Cái động mạch chủ nó phình, giãn rộng mỏng như tờ giấy vậy đó, giống như một quả bóng bay đã bơm căng hơi hết cỡ, có thể phát nổ bất cứ khi nào. Bởi vậy, phải rất cẩn thận, chở ba đi xe máy nếu vấp phải cục đá giữa đường cũng có thể xảy ra chuyện”.

Chuyển viện lên tuyến trên, bác sĩ tim mạch ở Bệnh viện Chợ Rẫy, TP Hồ Chí Minh, cũng nói rằng tuổi ba đã cao, sức khỏe không cho phép chịu đựng nổi một ca phẫu thuật lớn như vậy. Tốt nhất là chung sống hòa bình với nó, an nhiên tĩnh dưỡng tuổi già. Biết chuyện, ba nói: “Ôi dào, sống từng tuổi này mà tim không mệt mới là chuyện lạ. Ba đã vượt qua cái tuổi “nhân sinh thất thập cổ lai hy” từ lâu rôi, còn ước mong gì nữa”. Nói vậy chứ tụi con cháu cũng luôn nhắc nhở ba uống thuốc đều đặn, dặn rằng ba giờ chỉ an tâm dưỡng bệnh, đừng lo nghĩ chuyện gì nữa. Ba cười, gục gặc đầu; nhưng có lúc không thể không nén tiếng thở dài: “Con người chứ nào phải gỗ đá gì. Gặp chuyện buồn, không lẽ không đau, không suy nghĩ. Mỗi lần vậy lại thấy tim đau nhói, ngộp thở lắm”.

2. Theo website khoahoc.tv, bài về những điều thú vị của trái tim, với trọng lượng không hơn 300g nhưng mỗi ngày năng lượng trái tim của một người trưởng thành tạo ra đủ để một chiếc xe tải chạy được 32 km; và trong suốt cuộc đời, tim người trung bình đập khoảng 2,5 tỉ nhịp liên tục; bơm khoảng 1,5 triệu thùng máu - đủ để lấp đầy 200 toa xe lửa. Trong các cơ quan của con người, duy nhất chỉ có tim phải liên tục làm việc, từ lúc con người sinh ra cho đến lúc nhắm mắt xuôi tay. 

Tập yoga là một trong những cách tập thể dục tốt cho hệ tim mạch.

Theo quy luật sinh lão bệnh tử, khi đã có tuổi, tim cũng sẽ yếu dần, cũng như máy tốt, máy khỏe tới cỡ nào thì dùng lâu cũng sẽ hư hao. Nhưng ấy là tuổi già. Còn người trẻ, thật đáng tiếc và đáng quan tâm, suy nghĩ khi số người bị mắc bệnh tim mạch đang trẻ hóa theo từng năm, bắt nguồn từ nguyên nhân chế độ dinh dưỡng không hợp lý, hút thuốc, lười vận động thể thao hay bị stress, áp lực vì công việc - theo nhận xét của bác sĩ Nguyễn Minh Toàn, Phó Trưởng khoa Tim mạch BVÐK tỉnh. Ðiển hình nhất là vào tháng 8.2016, Khoa đã tiếp nhận, điều trị cho một bệnh nhân mới 21 tuổi - bệnh nhân mắc bệnh tim mạch trẻ nhất nước vào thời điểm đó - do hút thuốc quá nhiều, một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh tim. Vì vậy, bác sĩ Toàn khuyến cáo, muốn tim khỏe mạnh, kéo dài tuổi thọ cho nó, cần thay đổi chế độ dinh dưỡng, luyện tập rèn luyện cơ thể ngay từ khi còn trẻ để có sức bền dẻo dai khi về già.

3. Song, cũng còn một phạm trù khác liên quan đến sức khỏe của con tim lại xuất phát từ yếu tố tâm lý của chủ nhân. Một người quen của tôi, sáng nào cũng đến cơ quan với một túi thuốc bổ trợ tim chỉ là bởi, như chị nói: “Mỗi khi suy nghĩ, lo âu đến chuyện gì là trống ngực lại đánh trống trận liên hồi, đau thắt. Mỗi lúc thế lại uống một vài thứ thuốc bổ trợ cho khỏe. Bệnh tim của tôi xuất phát từ tâm lý chứ không phải bệnh lý gì. Chỉ cần thôi nghĩ ngợi, hoặc chỉ trấn an tinh thần một chút là dễ thở ngay”. Bệnh đã biết, cách điều trị cũng dễ dàng, song người vốn có tính bao đồng, cả nghĩ như chị e khó mà không lo nghĩ, làm thay người khác. Thành ra, tim vẫn đập liên hồi kỳ trận, đau thắt ngực vẫn thường xuyên đấy thôi.

Chồng mất 3 tháng cũng là từng ấy thời gian chị Nguyễn Ngà (45 tuổi, ở phường Quang Trung, TP Quy Nhơn) có vấn đề về sức khỏe tim mạch, như thường xuyên bị ngốp thở, những cơn đau thắt ngực xuất hiện - mà từ trước tới giờ chị chưa biết là gì. Dẫu không học ngành y, nhưng chị biết, những triệu chứng đó xuất phát từ nỗi bất an sau cái chết đột ngột của chồng chị, vốn là trụ cột kinh tế của gia đình. Hai con đang tuổi ăn học, một mẹ già, đồng lương nhân viên bình thường của chị sao cáng đáng nổi. Buồn chồng mất đã đành, rồi gánh nặng một mình nuôi dạy con, lo kinh tế cho cả nhà khiến chị thao thức từng đêm, rồi sinh ra những triệu chứng kể trên. “Chắc rồi phải đi khám sức khỏe để kiểm tra thôi. Mong rằng đấy chỉ do tâm bệnh nhất thời sinh ra...”, chị Ngà tâm sự.

Hãy giữ nhịp đập con tim luôn đều đặn, khỏe mạnh, để nó già từ từ theo quy luật của sinh lão bệnh tử, chứ đừng để nó “yểu mệnh” bởi những tác động của lối sống cuộc sống hiện đại hay do yếu tố tình cảm, tâm lý. Dẫu biết rằng nói dễ làm khó, song vì sức khỏe, mọi người nên cố thực hiện và duy trì.

NGUYỄN NAM

^(*) Lời bài hát “Bình yên” của tác giả Quốc Bảo.