Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Bình Ðịnh lần thứ IV-2017:
Nhiều cơ hội để các em tham gia sáng tạo
Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Bình Ðịnh lần thứ IV - năm 2017 (sau đây gọi tắt là cuộc thi) đã được UBND tỉnh chính thức khởi động. Ông Lê Văn Tâm - Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh, Trưởng Ban tổ chức cuộc thi - cho biết, năm nay Ban tổ chức mở rộng lĩnh vực dự thi, nhằm khơi dậy tiềm năng và phát huy sức sáng tạo của các em trong việc tham gia giải quyết các vấn đề bức xúc của cuộc sống, cũng như trong học tập, giải trí.
Ông Lê Văn Tâm
Tháng 2.2017, UBND tỉnh đã có quyết định ban hành thể lệ cuộc thi. Về cơ bản, cuộc thi dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh từ 6-19 tuổi (có hộ khẩu tại Bình Định), đặc biệt khuyến khích các em ở miền núi, biên giới, hải đảo, dân tộc ít người. Mô hình, sản phẩm dự thi thuộc 5 lĩnh vực: đồ dùng dành cho học tập; phần mềm tin học; sản phẩm thân thiện với môi trường; các dụng cụ sinh hoạt gia đình và đồ chơi trẻ em; các giải pháp kỹ thuật nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế.
* Xin ông cho biết những điểm mới đáng chú ý của cuộc thi năm nay?
- Theo thể lệ, có 2 điểm mới quan trọng cần chú ý. Về lĩnh vực dự thi, Ban tổ chức quyết định bổ sung nội dung “các giải pháp kỹ thuật nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu” vào lĩnh vực dự thi “Bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế”. Đây là cơ hội để các em phát huy tư duy sáng tạo tham gia giải quyết những thực tiễn bức xúc của cuộc sống; đồng thời, phù hợp với thể lệ cuộc thi toàn quốc.
“Bên cạnh cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng được UBND tỉnh tổ chức, còn có một sân chơi KHKT “truyền thống” là cuộc thi KHKT do Sở GD&ÐT tổ chức hằng năm. Tuy nhiên, điều làm nên “sức hút” của cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng là công tác tuyên truyền, vận động học sinh tham gia được các sở, ban, ngành phối hợp, hỗ trợ tích cực. Trước khi gửi hồ sơ về Ban tổ chức cuộc thi đã qua bước “sàng lọc” các hồ sơ kém chất lượng. Hội đồng chấm thi cũng được chọn lọc rất kỹ, là những chuyên gia có trình độ chuyên môn cao và nhiều kinh nghiệm trong từng lĩnh vực” - ông Lê Văn Tâm.
Điểm mới thứ hai là yêu cầu đối với người dự thi, năm nay cho phép các tác phẩm đã đoạt giải kỳ thi khác (kể cả cấp Trung ương) có thể tham gia cuộc thi. Sự thay đổi này một phần là để góp phần tạo ra sân chơi KHKT, khơi dậy tiềm năng và phát huy sức sáng tạo của các em. Hơn nữa, tiêu chí đánh giá, chấm điểm của mỗi cuộc thi khác nhau, các em đã đoạt giải ở các cuộc thi khác không có nghĩa là sẽ đoạt giải ở cuộc thi này.
* Trọng tâm và ưu tiên trong tiêu chí đánh giá các giải pháp dự thi năm nay có sự khác biệt nào, thưa ông?
- Việc chấm điểm các giải pháp tham dự cuộc thi dựa trên 3 tiêu chí: tính mới, tính sáng tạo; khả năng áp dụng; và hiệu quả đạt được của giải pháp. Trong các tiêu chí đó, nếu tính mới, tính sáng tạo là “điều kiện cần” thì khả năng áp dụng, triển khai được vào thực tế lại là “điều kiện đủ” để phân loại giải pháp dự thi của các em.
* Có một thực tế của các lần tổ chức cuộc thi trước, một số sản phẩm dự thi của các em vẫn thể hiện rõ “ý đồ” sáng tạo, lẫn thực hiện nghiên cứu của thầy cô giáo; trong khi mục tiêu đặt ra là khơi dậy tiềm năng và phát huy tư duy sáng tạo của thanh thiếu niên, nhi đồng, giúp các em trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng sáng tạo, xây dựng ước mơ trở thành những nhà sáng chế trong tương lai. Ông có suy nghĩ gì về vấn đề này?
- Đúng là trong một số sản phẩm dự thi của học sinh vẫn thể hiện rõ “ý đồ” sáng tạo lẫn thực hiện nghiên cứu của người lớn, thầy cô giáo. Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng, việc kêu gọi được các em cùng tham gia với thầy cô giáo, phụ huynh biến ý tưởng thành sản phẩm hiện thực cũng đã là một thành công của cuộc thi. Bởi, trong quá trình cùng nghiên cứu sẽ phần nào khơi gợi được niềm yêu thích, ham học hỏi và đam mê khoa học của các em.
Các em thanh thiếu niên, nhi đồng tham gia cuộc thi lần thứ 3 - năm 2016
* Trong cuộc thi tổ chức các năm trước, vẫn còn những hạn chế nhất định về chất lượng của giải pháp dự thi, mà một trong những lý do nằm ở thời gian tổ chức quá ngắn?
- Qua 3 lần tổ chức, ngoài những thành công đạt được (lựa chọn được 7 giải pháp tham dự cuộc thi cấp toàn quốc và có 2 giải pháp đạt giải khuyến khích), cuộc thi vẫn còn những khó khăn, hạn chế. Đó là từ lúc phát động đến thời điểm kết thúc nhận hồ sơ cuộc thi chỉ hơn 4 tháng, lại rơi vào thời điểm thi học kỳ của các em học sinh do đó phần nào ảnh hưởng đến khả năng tham gia của các em. Ban tổ chức cuộc thi đã rút kinh nghiệm, tại buổi lễ tổng kết trao giải thưởng cho các giải pháp đạt giải cuộc thi lần 3 đã kết hợp lễ phát động cuộc thi lần 4. Với độ co giãn thời gian lớn như thế này, các em có nhiều thời gian đầu tư tốt hơn từ ý tưởng cho đến “hiện thực hóa” sản phẩm sáng tạo.
THU HIỀN (Thực hiện)