Ngày Khí tượng thế giới - 2017: “Hiểu biết về mây”
Chủ đề ngày Khí tượng thế giới (23.3) năm 2017 được Tổ chức Khí tượng Thế giới lựa chọn là “Hiểu biết về mây” nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của mây trong chu trình vòng tuần hoàn nước, điều tiết khí hậu.
Mây vũ tích
Mây có vai trò rất quan trọng trong việc điều tiết khí hậu, thời tiết và cân bằng năng lượng của Trái Đất. Các đám mây đã góp phần điều tiết chu trình nước và toàn bộ hệ thống khí hậu. Hiểu biết về mây là cơ sở quan trọng để dự báo tình hình thời tiết, mô phỏng các tác động của biến đổi khí hậu trong tương lai và dự đoán nguồn tài nguyên nước.
Nguyên nhân hình thành mây là do sự ngưng kết hơi nước trong khí quyển khi có đủ điều kiện về nhiệt độ, độ ẩm và hạt nhân ngưng kết. Mây là tập hợp những giọt nước hay tinh thể nước đá, cùng với hàng tỉ giọt nước hay tinh thể nước đá nhỏ khác tạo thành mây mà con người có thể nhìn thấy. Mây trong quá trình biến đổi liên tục thể hiện bằng nhiều hính dạng, song có thể quy định một số loại hình chủ yếu luôn luôn quan sát được trong khí quyển, chúng có thể kết hợp thành nhóm lớn. Phân loại hình dạng chủ yếu của mây là sắp xếp mây thành các “loại”, “dạng” và “tính”. Căn cứ vào cấu trúc vật lý, hình dạng, sự biến đổi các dạng điển hình, sự phát triển và độ cao của mây, quy định gồm 10 loại mây thuộc 3 tầng là: mây tầng trên, mây tầng giữa và mây tầng dưới. Việc xác định, mô tả và đặt tên mây cho tới nay vẫn còn rất quan trọng đối với nghiên cứu thời tiết và khí hậu.
Khu vực tỉnh Bình Định trong các năm gần đây lượng mưa thiếu hụt so với trung bình nhiều năm, nhưng lại gia tăng nguy cơ lượng mưa ngày lớn, gây ra lũ lụt lịch sử trên sông Côn, sông Hà Thanh. Nhưng trong năm 2016 do ảnh hưởng của Elnino nên mùa khô cũng như 10 tháng đầu năm 2016 khu vực Bình Định ít mưa, nắng nhiều, đến tháng 10 là tháng trong điểm của mùa mưa nhưng vẫn ít mưa. Tổng lượng mưa mùa khô năm 2016 phổ biến từ 363.9 - 566.3mm ở vùng đồng bằng, vùng núi từ 733.6 - 963.2mm, chỉ đạt 76 - 85% tổng lượng mưa trung bình nhiều năm (TBNN) mùa khô.
Mùa mưa năm 2016 đến muộn nhưng lại xảy ra dồn dập, trong 2 tháng 11 và 12 có 5 đợt mưa lớn gây lũ diện rộng, đáng chú ý là từ ngày 29.11 đến ngày 17.12 đã xảy ra 4 đợt mưa lũ lớn liên tục, gây ngập lụt nghiêm trọng cho 11/11 huyện, thị xã, thành phố trên toàn tỉnh. Tổng lượng mưa toàn mùa mưa từ 1994.2 - 3368.0mm, đạt từ 120 - 190% tổng lượng mưa TBNN cùng kỳ. Nhiệt độ trung bình hàng năm tăng cao, nhiệt độ trong mùa mưa năm 2016 cao hơn TBNN cùng kỳ từ 1.0 - 1.4 0C.
Những năm qua diễn biến thời tiết bất thường: mưa lũ, nắng nóng, khô hạn… Để phục vụ tốt cho sản xuất và đời sống của nhân dân trong tỉnh, Đài Khí tượng thủy văn tỉnh đã chủ động tăng cường các bản tin dự báo, cảnh báo thời tiết kịp thời; tổ chức mít-tinh kỷ niệm ngày Nước thế giới (22.3) và ngày Khí tượng thế giới (23.3); Sở TN&MT tổ chức lễ mít-tinh và diễu hành hưởng ứng ngày Nước thế giới và ngày Khí tượng thế giới. Chủ đề ngày Khí tượng thế giới năm nay là “Hiểu biết về mây” nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của mây trong chu trình vòng tuần hoàn nước, điều tiết khí hậu và truyền tải thông điệp về sự cần thiết của việc tăng cường đầu tư nghiên cứu, phổ biến thông tin, kiến thức và nâng cao hiểu biết về mây. Qua đó, góp phần nâng cao hiệu quả công tác cảnh báo, dự báo khí hậu, thời tiết cũng như nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của hoạt động khí tượng, thủy văn trong các hoạt động KT-XH, phòng, tránh và giảm nhẹ thiên tai.
LƯƠNG NGỌC LŨY
(P.GÐ Ðài KTTV tỉnh Bình Ðịnh)