Nhiều địa phương trong tỉnh không thể nâng cấp, sửa chữa hệ thống hồ chứa nước:
Thiếu vốn
Trước mùa mưa bão năm 2013, nhiều địa phương trong tỉnh không thể triển khai hoạt động tu bổ, sửa chữa, nâng cấp các hồ chứa nước bị hư hỏng, xuống cấp, vì lý do thiếu kinh phí. Do đó, công tác phòng chống lụt bão (PCLB) cho nhiều hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh trong mùa mưa bão năm nay sẽ gặp khó khăn.
Theo Sở NN-PTNT, toàn tỉnh hiện có nhiều công trình thủy lợi được xây dựng lâu năm, bằng các biện pháp thủ công, qua thời gian sử dụng bị tác động bởi thiên tai, bão lũ nên đã hư hỏng, xuống cấp. Đáng lo ngại nhất là có 37 hồ chứa nước không bảo đảm an toàn, trong đó 20 hồ bị hư hỏng nặng, có nguy cơ xảy ra sự cố khi mưa lũ lớn.
Huyện nào cũng kêu thiếu
Phù Mỹ là địa phương có nhiều hồ chứa nước nhất tỉnh (trên địa bàn huyện có 45 hồ, tổng dung tích 42,14 triệu m3 nước) và cũng là địa phương có nhiều hồ bị hư hỏng, cần được sửa chữa, nâng cấp. Theo số liệu thống kê của UBND huyện Phù Mỹ, trên địa bàn huyện hiện có 12 hồ chứa bị xuống cấp, trong đó có 9 hồ thuộc diện rất xung yếu có nguy cơ sự cố trong mùa mưa bão năm nay. Đó là các hồ: Giàn Tranh (Mỹ Hòa); An Tường (Mỹ Lộc); Dốc Đá (Mỹ Trinh); Núi Miếu (Mỹ Lợi); Hố Trạch (Mỹ Chánh); Hố Cùng, Thuận An (Mỹ Thọ); Cây Me (Mỹ Thành); Chí Hòa 2 (Mỹ Hiệp).
Theo Phòng NN-PTNT huyện Phù Mỹ, hầu hết hệ thống đập đất của các hồ chứa xung yếu đều không đảm bảo an toàn; đỉnh đập không đủ chiều rộng, mái thượng lưu của nhiều hồ không được lát đá bảo vệ, nên hàng năm đến mùa mưa lũ đã bị sóng đánh gây sụt mái. Mái hạ lưu nhiều hồ nước thấm qua đập, vừa ảnh hưởng đến việc tích trữ nước, vừa có nguy cơ bị sạt lở trong mùa mưa bão. Tràn xả lũ của nhiều hồ cũng bị xói lở nặng… Điều đáng lo ngại là phần lớn các hồ chứa nước ở huyện Phù Mỹ đều nằm gần khu dân cư, nếu xảy ra sự cố thì hậu quả rất khó lường.
Tại các huyện: Phù Cát, Hoài Ân, Hoài Nhơn…, nhiều hồ chứa nước cũng đang trong tình trạng không an toàn. Ở huyện Phù Cát, đáng ngại nhất là các hồ: Mỹ Thuận (Cát Hưng); Tân Lệ (Cát Tân); Hóc Seo (Cát Khánh); Thạch Bàn (Cát Sơn)… đã bị xuống cấp, hư hỏng, rất dễ xảy ra sự cố khi mưa bão lớn.
Đề cập đến công tác sửa chữa, nâng cấp các hồ chứa nước bị xuống cấp, hầu hết lãnh đạo các địa phương đều kêu thiếu kinh phí nên không thực hiện được. Theo ông Hà Ngọc Tân, Phó Chủ tịch UBND huyện Phù Mỹ, để nâng cấp, sửa chữa hoàn chỉnh các hồ chứa nước xung yếu trên địa bàn huyện cần phải có thời gian và nguồn kinh phí rất lớn. Trong khi đó, ngân sách địa phương có hạn, không thể tập trung đầu tư xây dựng hết thảy các công trình trong một thời gian ngắn. Năm 2013, huyện không có kinh phí để nâng cấp, sửa chữa các hồ chứa nước bị hư hỏng.
Ông Nguyễn Hữu Vui, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT, cho biết: “Trong năm 2013, Trung ương và tỉnh chỉ đạo ưu tiên nguồn vốn để thanh toán khối lượng các công trình đã thực hiện những năm trước đây, nên nguồn vốn và kinh phí đầu tư sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh rất hạn chế. Tuy vậy, dù khó khăn đến mấy cũng phải nỗ lực đảm bảo an toàn cho các hồ chứa nước trong mùa mưa bão năm nay.
Các hồ chứa nước trước mùa mưa bão
Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, mùa mưa bão năm 2013 có khả năng đến sớm, số lượng bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên biển Đông nhiều hơn so với trung bình nhiều năm, trong đó khoảng 5-6 cơn bão và áp thấp nhiệt đới có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta. Diễn biến mưa lũ năm nay sẽ rất bất thường, gây khó khăn cho công tác phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai. Bởi vậy, cần phải chủ động và triển khai đồng bộ nhiều biện pháp PCLB nhằm hạn chế thiệt hại có thể xảy ra.
Tại cuộc họp triển khai công tác PCLB và tìm kiếm cứu nạn (TKCN) năm 2013, Ban chỉ huy PCLB-TKCN tỉnh đã chỉ đạo ngành chức năng, chính quyền các địa phương, các hội-đoàn thể tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, hướng dẫn người dân các biện pháp PCLB để chủ động ứng phó. Đặc biệt, Ban chỉ huy PCLB-TKCN tỉnh đã yêu cầu chính quyền các địa phương, các đơn vị quản lý thủy nông kiện toàn Ban chỉ huy PCLB-TKCN của đơn vị và của từng công trình, nhất là ở các công trình hồ chứa bị xuống cấp. Cần xây dựng và thực hiện phương án, kế hoạch PCLB-TKCN theo phương châm 4 tại chỗ. Tập trung đẩy nhanh tiến độ sửa chữa, nâng cấp các hồ chứa nước, các công trình thủy lợi, đảm bảo vượt lũ an toàn trước ngày 31.8.
Đối với những hồ chứa bị xuống cấp nghiêm trọng nhưng chưa có kinh phí sửa chữa, nâng cấp, Ban chỉ huy PCLB-TKCN tỉnh chỉ đạo cần thường xuyên kiểm tra, gia cố, sửa chữa tạm các hạng mục công trình bị hư hỏng, hoặc không cho tích nước trong mùa mưa lũ năm nay nhằm đảm bảo an toàn cho các hồ chứa nước.
PHẠM TIẾN SỸ