Chăm chút cho “cửa sổ tâm hồn”
Thức khuya, lạm dụng thiết bị điện tử... và nhiều thói quen xấu khác đã “hành hạ” đôi mắt. Cần phải hiểu đúng các kiến thức liên quan và kiên trì thực hành để “cửa sổ tâm hồn” luôn được an toàn, đẹp đẽ...
Thói quen làm hại mắt
Dù đã phần nào “hạ nhiệt”, nhưng thêu tranh chữ thập vẫn là sở thích của nhiều người. Không chỉ các bà nội trợ, mà giới công chức cũng chúi đầu cắm cổ vào những bức tranh đa dạng màu sắc, phong phú chủ đề. Người tranh thủ kiếm thêm đồng ra đồng vào, người đơn giản thêu tranh để sử dụng trong gia đình.
Cần mang kính đúng cách, đúng loại để bảo vệ mắt. - Trong ảnh: Khách hàng thử kính tại Cơ sở dịch vụ kính thuốc - Mắt kính Qi (TP Quy Nhơn).
Thuê một quán cà phê nhỏ ở nội thành Quy Nhơn, một mình vừa làm chủ kiêm luôn pha chế lẫn phục vụ, nhưng hễ có thời gian rảnh là chị Thùy Lợi (23 tuổi, quê ở huyện Phù Mỹ) lại cặm cụi thêu tranh chữ thập. Có lúc mải mê với kim chỉ, khách phải gọi giật ngược cô chủ mới giật mình đi lấy nước. “Có hôm miệt mài với tranh thêu, quá nửa đêm mới ngủ, sáng bảnh mắt mới dậy, báo hại vắt chân lên cổ mà vẫn muộn, bị khách la quá trời”, Lợi kể.
Sau gần một năm ăn thêu ngủ tranh, dạo gần đây đôi mắt của Lợi “có vấn đề”. Khách quen vào quán, chủ đứng trong quầy chẳng nhận ra ai là ai. Đầu thì cứ ong ong, xoay đòng đòng, đôi lúc có cảm giác muốn té ngã.
Theo bác sĩ Nguyễn Ngọc Lai (Bệnh viện Mắt tỉnh), đó không phải là hiện tượng lạ. Việc thêu tranh đòi hỏi mắt người thêu phải điều tiết để nhìn gần cực đại. Nếu ngồi thêu quá lâu, người thêu sẽ xuất hiện các triệu chứng mỏi mắt, nhức đầu, chóng mặt, không nhìn rõ vật ở xa do bị mỏi điều tiết. “Để bảo vệ mắt, khi chúng ta nhìn gần 1 giờ cần có khoảng 5 phút để phóng tầm mắt ra xa, giúp mắt có thể nghỉ ngơi, thư giãn điều tiết”, bác sĩ Lai chỉ dẫn.
Thêu tranh chữ thập là sở thích của nhiều người, tuy nhiên sẽ có hại cho mắt nếu không biết cách nghỉ ngơi, chăm sóc mắt.
Bác sĩ Lai phân tích thêm, trong tự nhiên, việc nhìn xa chiếm ưu thế, giúp cho loài vật tìm kiếm thức ăn và đề phòng kẻ thù. Tuy nhiên, con người lại thường sử dụng mắt để nhìn gần nhiều hơn. Khi bùng nổ các thiết bị nghe nhìn điện tử như smartphone, máy tính, thì thời gian dùng mắt nhìn gần càng nhiều hơn nữa, nghĩa là chúng ta đang sử dụng mắt mình ngược với tự nhiên. Đặc biệt ở trẻ em, thời gian nhìn gần quá nhiều khiến thể thủy tinh phải liên tục phồng lên trong một thời gian dài. Và kết quả là nhiều trẻ giờ đây bị mắc các tật khúc xạ nhiều hơn thế hệ trước. Ngoài ra, còn có những tác động khác cũng ảnh hưởng đến mắt như thời gian học kéo dài, sử dụng ánh sáng nhân tạo không đủ cường độ, các bệnh lý toàn thân như đái đường, cao huyết áp...
Ðể “cửa sổ” mãi thông thoáng
Thời tiết mùa hè khiến mắt chúng ta tiếp thu một lượng ánh sáng lớn, cường độ mạnh nên dễ bị tổn thương. Vì vậy, với sở thích đi dã ngoại, ngắm cảnh thiên nhiên vào các ngày cuối tuần, chị Hoàng Nguyên (46 tuổi, ở phường Lê Hồng Phong, TP Quy Nhơn) luôn thủ sẵn các loại “áo giáp” cho mắt như kính râm loại tốt, mũ rộng vành. “Ngoài tránh ánh sáng trực tiếp, còn phải hạn chế nheo mắt, không thì lâu dần quanh mắt sẽ hình thành vết chân chim chân cò đủ loại”, chị vui vẻ chia sẻ.
“Cách tốt nhất và an toàn cho đến lúc này để khắc phục tật khúc xạ vẫn là mang kính. Các phương pháp khác như mang kính áp tròng, mổ lasik... đều có những biến chứng của nó. Ðối với những người đã mang kính (cận, viễn, loạn...) nên tái khám 6 tháng một lần. Ðó là thời gian hợp lý để bạn đo lại số độ khúc xạ hiện tại của mình cũng như thay tròng kính khác vì trầy xước trong quá trình sử dụng. Người cận thị nặng hoặc viễn thị nặng thường có nguy cơ cao mắc một số bệnh về mắt, nên đến các cơ sở chuyên khoa mắt khám kiểm tra”.
Bác sĩ NGUYỄN NGỌC LAI
Để giảm nếp nhăn, thâm quầng và bọng mắt, chị Đỗ Thị Kim Phương (nhân viên Sen Việt Spa, TP Quy Nhơn) bật mí, có thể dùng xác túi trà còn ấm đắp lên mắt. Sau một ngày làm việc hoặc ngay khi mắt quá mỏi mệt, nếu không có điều kiện đến các spa, mọi người có thể tự chăm sóc mắt cho mình. “Dùng 2 tay xoáy quanh vùng mắt, ấn các huyệt ở khu vực quanh mắt và thái dương đều là những động tác thư giãn rất tốt cho mắt”, chị Phương hướng dẫn.
Với những người bị tật khúc xạ, kính thuốc là sự lựa chọn bắt buộc. Anh Nguyễn Trung Tín, đại diện Cơ sở dịch vụ kính thuốc - Mắt kính Qi (150 Nguyễn Thái Học, TP Quy Nhơn), cho biết: “Công nghệ làm tròng kính hiện đại cho ra đời nhiều loại tròng kính có lớp tráng phủ đặc biệt chống được tia UV (có nhiều trong ánh sáng tự nhiên), tia blue (có nhiều trong ánh sáng nhân tạo) hoặc kính đổi màu, giúp người bị tật khúc xạ có nhiều lựa chọn khi mang kính”.
Anh Tín cũng cho rằng, có nhiều quan niệm sai lầm cần thay đổi. Đối với trẻ em, các phụ huynh thường chỉ phát hiện và cho trẻ mang kính khi trẻ đã đi học, cho rằng cho trẻ mang kính sớm là không cần thiết. Thực tế nếu phát hiện trẻ bị tật khúc xạ thì nên cho trẻ mang kính trước 4 tuổi; nếu bị tật khúc xạ nặng mà cho mang kính muộn, trẻ có thể bị nhược thị hoặc lé. Đối với người trên 40 tuổi nên chủ động đo khúc xạ và đeo kính hỗ trợ nếu lão thị. Đọc báo hay nhức đầu, mỏi mắt là những triệu chứng thường gặp ở lão thị.
NGUYỄN VĂN TRANG