Các quốc gia Mỹ Latinh đang chật vật trả nợ cho Trung Quốc
Với việc Trung Quốc dành cho cho các nước trong khu vực Mỹ Latinh nhiều khoản vay, các nước này đang phải tính toán chi tiêu số tiền này như thế nào, trong khi Trung Quốc lo ngại về khả năng lấy lại nợ từ khu vực này.
Một giàn khoan dầu của Bra-xin.
Hiện mối lo ngại lớn nhất của Bắc Kinh là, liệu các chính phủ có nền kinh tế bất ổn như Venezuela có thể trả khoản nợ trị giá nhiều tỉ đô la Mỹ cho Trung Quốc hay không, khi mà giá dầu thô thế giới ngày càng giảm.
Tính đến cuối năm 2015, Venezuela nợ Trung Quốc 53 tỉ đô la Mỹ. Tuy nhiên, theo đánh giá của tổ chức Đối thoại Liên châu Mỹ (IAD), số nợ này có thể là 65 tỉ đô la Mỹ. Chỉ riêng tháng 11.2016, Trung Quốc tiếp tục cho nước này vay 2,2 tỉ đô la Mỹ.
Tuy nhiên, môi trường kinh tế toàn cầu thay đổi cũng đồng nghĩa với việc Trung Quốc không thể tiếp tục rót vốn cho khu vực này, mà không lo lắng gì.
Số liệu của IAD cho thấy, trong năm 2016, 92% các khoản vay của Trung Quốc cho khu vực Mỹ Latinh là dành cho Ecuador, Venezuela và Bra-xin, những quốc gia đang đối mặt với những thách thức kinh tế nghiêm trọng.
Theo Ngân hàng Thế giới (WB), kinh tế Bra-xin bắt đầu đi xuống từ năm 2011, trong khi nền kinh tế của Venezuela cũng tiếp tục đà suy giảm. Trong năm 2015, kinh tế Ecuador cũng chững lại sau 15 năm tăng trưởng.
Một số chuyên gia kinh tế cho rằng, thách thức chủ yếu của vấn đề hợp tác giữa Trung Quốc và Mỹ Latinh là, liệu đầu tư từ Trung Quốc có giúp thúc đẩy sự phát triển bền vững tại khu vực này hay không.
Chẳng hạn như Venezuela, quốc gia này có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới nhưng sản lượng dầu lại ít hơn 20%, so với Ả râp Xê-út. Theo nhà nghiên cứu Wu Guoping, thuộc Viện Nghiên cứu Mỹ Latinh (Trung Quốc), Venezuela chỉ có lời nếu giá dầu thế giới lên trên 60 đô la Mỹ/thùng.
Vì chưa thể trả nợ ngay, Venezuela ký với Trung Quốc nhiều hợp đồng đổi dầu để trừ nợ. Tuy nhiên, do các hợp đồng này được ký khi giá dầu còn ở mức cao, nên hiện nay Venezuela phải cung cấp nhiều hơn so với trước đây.
Đối với các quốc gia Mỹ Latinh, câu hỏi quan trọng hiện nay là làm sao để sử dụng số vốn vay từ Trung Quốc.
Khu vực này rất giàu tài nguyên thiên nhiên nhưng chủ yếu được xuất khẩu dưới dạng thô. Các khoản vay từ ngân hàng Trung Quốc chủ yếu được đầu tư vào các lĩnh vực năng lượng, khai khoáng và cơ sở hạ tầng.
Theo giáo sư Kevin Gallagher, thuộc Đại học Boston (Mỹ), việc chính phủ các nước Mỹ Latinh chủ yếu dùng tiền của Trung Quốc đầu tư cho những lĩnh vực trên, khiến khu vực này khó hội nhập kinh tế hay phát triển bền vững.
Trong cuốn sách mới ra mắt có tên “Tam giác Trung Quốc”, GS Gallagher cũng nhận định rằng, nhiều nước Mỹ Latinh đang mất cân bằng thương mại vì quá lệ thuộc vào xuất khẩu. Trong khi đó, lợi nhuận từ xuất khẩu tài nguyên thiên nhiên lại được tái đầu tư vào lĩnh vực khai khoáng, thay vì dành cho phát triển xã hội và kinh tế bền vững.
Lê Quảng (theo Diplomat)