Từ những ván cờ của con
Hai con trai tôi rất mê cờ vua. Thằng lớn là “người thầy” đầu tiên chỉ bảo cho thằng nhỏ chơi cờ. Những ngày đầu, thằng nhỏ luôn tự nhủ “Em nhỏ hơn anh nên thua là chuyện thường”, “Em mới học nên thua anh Hai là đúng rồi”... để có động lực cố gắng. Cả nhà sợ thằng nhỏ nản nên động viên rất nhiều. Vì thắng, thằng lớn rất hăng hái rủ em chơi cờ mỗi ngày. Mỗi lần thắng, thằng lớn còn hò reo, nhảy cẫng lên vui mừng. Rồi 1 tuần, 2 tuần, 3 tuần, thằng nhỏ bắt đầu có những ván cờ thắng anh Hai. Thằng lớn bậm bịu bảo: “Em còn thua anh ván trước, còn thua anh ván hôm qua”. Thằng nhỏ gật đầu “dạ” và kệ anh nói, chạy đi khoe ba mẹ.
Vài tháng nữa trôi qua, mỗi trận đánh cờ, thằng lớn lại là đứa khóc hu hu vì thua. Thằng nhỏ động viên anh Hai: “Bữa sau anh thắng chứ lo gì”.
Hôm nọ, tôi ngồi xem hai con đánh cờ. Thằng nhỏ đang trong thế cờ thắng. Thằng lớn ma mãnh nói chuyện liên hồi, chọc ghẹo em để nó phân tâm đi sai nước cờ nên thua. Ván cờ thứ 2, thằng nhỏ tập trung cao độ và đánh cho đến khi anh Hai... bí. Biết đánh đường nào cũng thua, thằng lớn giở quẻ ngồi im rất lâu. Thằng nhỏ bực quá mách ba mẹ. Ba mẹ hỏi luật cờ vua bao nhiêu phút không đánh là thua, cả hai cùng bảo 10 phút. Vậy là, 10 phút trôi qua, ba mẹ xử thằng nhỏ thắng, thằng lớn lại khóc bù lu bù loa. Ba mẹ phải hết lời khuyên nhủ rằng: “Thua - thắng trong cờ là chuyện thường. Phải nhìn ván thua mà rút kinh nghiệm cho ván cờ sau. Con là anh nhưng nếu chủ quan không học tập thì sẽ thua. Em dù nhỏ hơn, học cờ từ con nhưng em luôn cố gắng học tập, rèn luyện thì tiến bộ vượt con là chuyện bình thường”. Cả hai con dạ vâng nhưng tôi không biết chúng hiểu được tới đâu.
Chợt ngẫm, những ván cờ của con sau này chính là cuộc đời mà hai con phải trải qua. Thằng nhỏ có thể là học trò của thằng lớn nhưng vẫn có cơ hội “vượt” hơn. Những ván cờ tưởng chừng như bạn sẽ thắng lại thua ngay phút cuối cùng. Tôi chỉ mong sau này, các con phải biết được cốt lõi của cuộc sống là cách đối nhân xử thế của mỗi người. Bạn có thể vượt hơn người thầy của mình nhưng làm sao để người thua không bức bối, oán hận... Bản thân người thua đừng đặt nặng cái tôi của mình, biết vui với thành quả của người khác. Rồi bạn sẽ có người vượt mặt, nhưng hãy nỗ lực và hài lòng với sự cố gắng hết sức của mình.
QUỲNH DAO