Bún dây sợi ngắn sợi dài…
Hoài Nhơn được biết đến như là xứ sở của các loại bánh trái và món ăn dân dã. Có những thức chỉ một lần nếm, ta đã ghiền, rồi nhớ. Bún dây là một món như thế…
Bún dây còn có tên gọi khác là bún nước tro, từ đặc điểm gạo làm bún ngâm bằng nước tro. Tốt nhất là loại gạo cũ, cứng hạt, nhiều tinh bột, cho ra sợi bún dai tự nhiên. Gạo đem vo nhiều lần cho sạch, rồi ngâm với nước tro từ củi dừa để đảm bảo vị mặn mòi đặc trưng. Tỉ lệ nước tro và bột gạo, nhiều ít - mặn lạt nằm ở kỹ thuật “gia truyền”. Thông thường, ngâm khoảng 6 tiếng là gạo mềm. Tiếp đó là xay gạo thành bột rồi nấu cho bột chín. Muốn cọng bún dây mịn màng thì bột gạo phải được xay bằng cối xay đá. Khâu khuấy bột rất quan trọng, phải dùng đũa lớn khuấy liền tay cho bột chín đều dưới lửa than liu riu. Khuấy đến khi thấy nặng tay, bột co lại mới thôi.
Bột chín tiếp tục được nhào kỹ cho thật nhuyễn, vắt thành từng cục cho vừa với kích thước khuôn ép bún. Những vỉ bún sau đó được mang đi hấp cách thủy chừng 10-15 phút cho chín, ngả sang màu vàng.
Bún dây chỉ ngon khi nguội. Lúc ăn, người ta xé dọc theo chiều dài con bún ra từng cọng nhỏ, cho vào đĩa, quết dầu phi cùng với lá hành hoặc lá hẹ vào, rưới đậu phộng lên, chan nước mắm ớt tỏi hoặc nước nhân ba chỉ beo béo. Vị dai mặn mòi của bún, cái thơm và béo ngậy của đậu phộng, nước nhân, dầu phi lá hành lá hẹ… tất cả quyện vào nhau tạo nên cảm giác ngon miệng, người không “tỉnh táo” rất dễ bị dẫn dụ, mê mẩn ăn đến khi tức bụng mới thôi!
Khó có thể diễn tả được sức hấp dẫn bền lâu của món bún dây xứ Dừa trong vài lời. Làm sao có thể quên được tuổi thơ nghèo khó. Trẻ con quê ăn sáng bằng cái bánh tráng nướng, chén cơm nguội… Lâu lắc, má mới bớt tiền đi chợ, cho hai anh em tôi mỗi đứa hai hào. Khi sương sớm chưa tan, hai thằng đã ra ngồi chống cằm trước cửa, thấy cái dáng tất tả của bà Năm Hiền quẩy gánh bánh kẽo kẹt đi qua ngõ là ù té chạy theo. Đĩa bún dây những buổi sớm xưa mù tít ấy sao mà ngon mà nhớ đến là…
Thỉnh thoảng nhân chuyến công tác tôi ghé nhà, thể nào má cũng đạp xe đi mua về ký bún dây. Tôi lấy bún thay cơm, chan đầy nước nhân, rồi hít hà nhâm nhi. Bún dây sợi ngắn sợi dài…
NGUYỄN VĂN TRANG