Cải tạo công trình theo hướng tiếp cận người khuyết tật: Xóa rào cản, mở cơ hội
Một môi trường sống thân thiện với tất cả mọi người, bao gồm người khuyết tật (NKT), là nền tảng để đảm bảo công bằng cơ hội trong tiếp cận dịch vụ xã hội, phát triển nội lực bản thân. Tại Bình Ðịnh, với sự hỗ trợ từ Dự án “Tiếp cận vì sự hòa nhập của NKT” (do Cơ quan Hợp tác Quốc tế Hoa Kỳ - USAID - tài trợ), một số công trình công cộng đã cải tạo lối đi theo hướng tiếp cận NKT; góp phần thay đổi nhận thức cộng đồng.
Lãnh đạo Hội Bảo trợ người tàn tật và trẻ mồ côi tỉnh triển khai việc cải tạo con dốc cũ không đúng chuẩn dành cho người khuyết tật.
Rào cản
Vài tháng trước, vợ chồng anh Đào Duy Học (39 tuổi, đang làm việc tại Trung tâm BTXH Đồng Tâm) về quê nhà ở xã Cát Trinh, huyện Phù Cát để đăng ký kết hôn. Cùng bị khuyết tật vận động, vợ chồng anh Học gặp không ít khó khăn khi đi lại. Anh Học kể: “Khó nhất là các bậc tam cấp. Tôi di chuyển bằng hai tay nên không quá lúng túng. Riêng vợ tôi, hai chân cong vòng, nên lên xuống các bậc thang rất khó khăn, chậm chạp, nếu không có người giúp đỡ thì rất dễ té”.
Đó là tình trạng chung của NKT khi thực hiện các thủ tục hành chính, dịch vụ xã hội cơ bản tại các trụ sở ủy ban, các công trình trường học, ngân hàng... Một số công trình có yếu tố tiếp cận NKT như đường dốc hoặc tay vịn nhưng lại không đúng quy chuẩn, dẫn đến việc không phát huy công năng. Đơn cử như trụ sở của Hội Bảo trợ người tàn tật và trẻ mồ côi tỉnh.
“Trụ sở Tỉnh Hội hiện tại vốn là cơ sở cũ của một trường trung cấp nghề. Khi tiếp quản, Tỉnh Hội tận dụng cơ sở vật chất sẵn có, chứ không đủ khả năng sửa chữa, thay đổi hiện trạng. Ý thức được vai trò của đường dốc giúp NKT dễ dàng di chuyển, năm 2013, Tỉnh Hội đã triển khai xây một con dốc. Vì thiếu kinh phí, nên con dốc không theo quy chuẩn của Bộ Xây dựng. Những năm qua, muốn đi xe lăn lên con dốc này, NKT phải có người hỗ trợ”, ông Phan Thanh Dũng, Chủ tịch Hội Bảo trợ người tàn tật và trẻ mồ côi tỉnh chia sẻ.
Một khảo sát của Dự án “Tiếp cận vì sự hòa nhập của NKT” (vào năm 2016) cho thấy, trong tổng số 25 công trình công cộng tại TP Quy Nhơn gồm trường học, bệnh viện, bến xe, trạm y tế phường, UBND xã, phường, có đến 84% lối vào của công trình không có yếu tố tiếp cận NKT (không có đường dốc, tay vịn); 96% nhà vệ sinh không tiếp cận NKT. Phần lớn công trình đều đã xây dựng trên 10 năm, khi Chính phủ vẫn chưa ban hành quy định về tiếp cận NKT. Song, một số công trình vừa hoàn tất sửa chữa hoặc xây mới trong một, hai năm gần đây vẫn “ngó lơ” yếu tố tiếp cận NKT. Đáng nói, theo sự phản ánh của một số NKT tại địa bàn, họ đã trình bày với chủ công trình về sự cần thiết của các hạng mục tiếp cận NKT, nhất là lối vào, nhưng không được chủ công trình quan tâm.
“Ðánh động” cộng đồng
Với thông điệp “Cần tạo môi trường thân thiện cho tất cả mọi người, bao gồm cả NKT”, 5 công trình được Dự án “Tiếp cận vì sự hòa nhập của NKT” tài trợ cải tạo hạng mục lối vào (đưa vào sử dụng vào cuối tháng 3.2017) đã thu hút sự quan tâm của cộng đồng.
Với Hội Bảo trợ người tàn tật và trẻ mồ côi tỉnh, lối đi mới theo đúng quy chuẩn của Bộ Xây dựng đã góp phần xây dựng hình ảnh gần gũi và thân thiện với NKT, đối tượng bảo trợ của Hội. Với 4 đơn vị còn lại: Trường THPT Quốc Học, Trung tâm Y tế TP Quy Nhơn, UBND phường Lê Lợi, UBND phường Quang Trung, việc cải tạo hạng mục lối đi góp phần thay đổi quan điểm của lãnh đạo đơn vị về vai trò của công trình tiếp cận NKT.
“Nhiều đơn vị cho rằng: NKT tham gia tiếp cận dịch vụ của họ không nhiều. Vì thế, việc cải tạo công trình mà ít người sử dụng là không cần thiết. Họ cần thay đổi tư duy này. Hãy xây dựng một không gian chung thân thiện cho tất cả mọi người ngay bây giờ chứ không phải đợi đến khi NKT có nhu cầu thì mới triển khai chỉnh sửa. Hơn nữa, công trình tiếp cận NKT thân thiện với cả người già, trẻ em, phụ nữ mang thai, người bệnh...”, ông Phan Đình Hòa, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH trao đổi.
“Dự án đang tiếp tục phát động các cơ quan, đơn vị xây dựng các kế hoạch sửa chữa, cải tạo công trình theo hướng tiếp cận NKT. Lần này, chúng tôi mong muốn mở rộng phạm vi hỗ trợ, phối hợp ra các huyện trong tỉnh chứ không chỉ ở địa bàn TP Quy Nhơn. Đồng thời với việc hỗ trợ cải tạo, DRD tiếp tục tập huấn cho NKT trên địa bàn Bình Định để đến khi Dự án rút đi, cộng đồng NKT có thể tự vận động chính sách cho chính mình”, bà Lưu Thị Ánh Loan, Quyền Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển năng lực NKT (DRD) cho biết thêm.
NGUYỄN MUỘI