Trồng rừng ngập mặn ở Cồn Chim
Hơn 150 ha rừng ngập mặn (RNM) ở các bãi bồi, bờ đìa trên đầm Thị Nại đã dần hồi phục. Rừng lên xanh, cá tôm có nơi sinh sản, chim cò quần cư làm tổ. Ðó là kết quả liên tục của Ban quản lý Khu sinh thái Cồn Chim - Ðầm Thị Nại (BQL KSTCC - ÐTN) và cư dân vùng đầm.
Trở lại với Cồn Chim - ốc đảo nằm trên đầm Thị Nại thuộc thôn Vinh Quang 2, xã Phước Sơn, huyện Tuy Phước - một ngày cuối tháng 4, chiếc thuyền máy đưa chúng tôi đi dưới những tán rừng, nước triều xuống, bãi bồi lộ ra, trên nền đất sình lầy trắng xóa ngày nào đã có thêm những chấm xanh của thân bần, thân mắm vừa cắm rễ.
RNM ở Cồn Chim - Đầm Thị Nại đã lên xanh, chim cò về trú ngụ (Ảnh do BQL KSTCC - ĐTN cung cấp).
Gieo màu xanh trên vùng sóng nước
Dừng lại trước một dải rừng, anh Trần Thanh Đệ - nhân viên BQL KSTCC - ĐTN, người có gần 15 năm công tác tại BQL, là một trong những người đầu tiên tham gia Dự án phục hồi RNM ở vùng đầm Thị Nại nói: “Rừng này được 10 năm tuổi rồi, những thân bần, thân mắm to bằng bắp chân đã đơm hoa, cho quả mấy mùa rồi đó. Bãi bồi “ăn ra” được chút ít nhờ những bộ rễ mắm, rễ bần...”.
Trồng RNM rất khó, phải nắm được con nước mới có được phần thắng, trồng 10 cây tỉ lệ sống có khi chỉ được 1. Đầm Thị Nại là đầm nước lợ, khoảng tháng 1 - 4 nước mặn lên, tháng 9 trở đi nước ngọt đầu nguồn đổ về, nên thời điểm tháng 6 - 7 là lúc thích hợp nhất để trồng rừng.
“Phá thì nhanh nhưng trồng và giữ được RNM là một quá trình dài lâu lắm. Hôm nay trồng được một cây thì ráng giữ một cây, ngày mai, ngày kia thêm từng cây một cho bãi bồi được nâng lên, rừng xanh lấn ra từng chút một. Bây giờ mình cố mà trồng, đến vài chục năm sau, con cháu mình mới thấy lại RNM trên mặt đầm” - anh Đệ tâm sự.
Vườn ươm dưới tán rừng
Trước đây, cây giống sử dụng để phục hồi RNM được di thực từ huyện Cần Giờ (TP Hồ Chí Minh). Cán bộ thuộc Dự án phục hồi RNM ở vùng đầm Thị Nại phải nuôi cây tại vườn, giúp cây quen với thổ nhưỡng mới. Năm 2015, vườn ươm giống cây ngập mặn ở Cồn Chim hoàn thiện, vườn không chỉ chủ động được cây giống mà còn dư để cung cấp cho nơi khác. Một cây giống 2 năm tuổi đưa từ trong Nam về giá khoảng 45.000 đồng; còn cây ươm tại vườn xuất ra chỉ 22.000 đồng. Giảm gần 1 nửa chi phí, tỉ lệ sống lại cao nên khi vườn ươm hoạt động, diện tích rừng phủ được mỗi năm tăng lên rõ rệt.
“Hiện, vườn ươm có 4 cán bộ kỹ thuật, đủ khả năng cung cấp 100 ngàn cây/2 năm, cung cấp cây giống cho BQL KSTCC - ĐTN, các dự án trồng RNM trong tỉnh, tỉnh bạn và đặc biệt là người dân quanh đầm. Trải qua nhiều công đoạn chi tiết, mãi đến khi cây được 2 năm tuổi mới cho xuất vườn” - anh Trần Hoàng Niên, cán bộ kỹ thuật tại vườn ươm chia sẻ.
Cần sự chung tay của cộng đồng
Anh Đỗ Duy Trang, tổ trưởng phụ trách tại BQL KSTCC - ĐTN, phân tích: Để khôi phục RNM phải kết nối với cộng đồng cư dân quanh đầm, cán bộ của BQL phải hướng dẫn để người dân trồng rừng bảo vệ bờ bao, hướng dẫn nuôi thủy sản quảng canh cải tiến, thân thiện môi trường... Chính lợi ích bền vững sẽ thuyết phục được dân.
“Giao khoán diện tích rừng trồng cho người dân chăm sóc, bảo vệ, thuê người dân trồng rừng, làm đất… là cách để người dân cùng tham gia Dự án. Cùng nhau trồng và bảo vệ rừng, dần dần người dân ý thức được bảo vệ RNM chính là bảo vệ nguồn sống của họ. So với 10 năm trước, không chỉ diện tích RNM ở đây tăng lên mà ý thức của người vùng đầm cũng khá hơn. Dù vậy, vẫn còn một số người ý thức kém, lén lút chặt phá RNM vì mối lợi nhỏ trước mắt! Còn nhiều việc phải làm lắm!”, Phó Giám đốc BQL KSTCC - ĐTN Trần Quang Nhựt chia sẻ tâm tư.
BQL KSTCC - ÐTN được giao phục hồi hơn 390 ha RNM ở đầm Thị Nại và đầm Ðề Gi, đến nay sau hơn 10 năm triển khai dự án, BQL đã phục hồi được 100 ha rừng ở cả hai vùng đầm (đầm Thị Nại phục hồi được 85 ha, đầm Ðề Gi 25 ha). Hầu hết, các diện tích đã phục hồi đều ở thể nền cao, cây dễ phát triển, phần diện tích thuộc thể nền thấp, thường xuyên bị ngập nước, quá trình trồng rừng gặp nhiều khó khăn, việc phục hồi diễn ra chậm hơn.
THU DỊU