Nhìn đời như lần đầu
1.
“Phải già đi để được trẻ lại” - quan niệm ấy của họa sĩ Picasso có thể ứng nghiệm vào hành trình đời người, nhất là đối với những tâm hồn anh nhi nghệ sĩ như Bùi Giáng - Trung niên thi sĩ.
Với Bùi Giáng, cuộc đời ông đã là một cuộc chơi thơ trẻ đầy hứng khởi, một giai thoại lớn “cà rỡn” bao trùm lên những giai thoại nhỏ về tình yêu, thơ ca, cách hành xử độc đáo. Ông là một thi sĩ kỳ dị, một hiện tượng lạ trong văn chương Việt Nam thế kỷ XX, nên quanh cõi “ngàn thu rớt hột” của ông, mọc lên biết bao những mơ hồ, những câu chuyện truyền tụng nửa thực nửa hư…
2.
“Bùi Giáng qua 99 giai thoại” do Nhà xuất bản Lao động & Trung tâm Văn hóa ngôn ngữ Đông Tây ấn hành (in lần thứ 3, 2016) là một cuốn sách cóp nhặt từ nhiều nguồn sách báo những chuyện kể về Bùi Giáng để “kể hầu bạn đọc”, nói như ngôn ngữ Bùi Giáng, để “vui ấy mà!”.
Có những giai thoại về ông từ những ngày “15 năm chăn dê” cho đến khi giã lìa cõi thế, gắn với những câu chuyện tình, những lần làm thơ, họa thơ “tặng chuồn chuồn, châu chấu”, những lúc lang thang phiêu bồng, những cuộc rượu ngất say, tỉnh ra lại thấy mình quá cô đơn giữa chốn nhân gian… Có những câu chuyện về trái tim đa cảm, thương người thương đời và một trí tuệ siêu việt, viết nghiên cứu văn học, dịch sách triết học và “làm thơ như thể chăn trâu”…
Ông đến và sống giữa đời với một tâm hồn trẻ thơ, một tài năng “vô sư tự ngộ”. Đến giờ, quanh ông vẫn còn tồn tại những câu hỏi: Sự “điên”, với riêng ông, phải chăng là một cách hiện hữu và sáng tạo? Ông sáng tác vào thời gian nào giữa chuỗi tháng ngày bất tận rong chơi?...
3.
Lúc sinh thời, có lần Bùi Giáng gọi giai thoại là “giẻ rách”. Đấy là thứ ông khoác lên người trong những cuộc rong chơi, là thứ ông tỉ mẩn ngồi vá trong những ngày tịnh khẩu. Đó là lớp vỏ ngoài của một trái tim và khối óc đáng trân quý...
Hồn anh nhi ấy yên lành cả trong những xôn xao thời cuộc, những giai thoại khoác thêm tấm áo choàng cho lòng thơ trẻ nơi ông... Giữa cuộc sống ngày nay, cần lắm những đôi mắt an yên biết nhìn đời như Bùi Giáng, như lần đầu.
LÊ MINH KHA