Vào chính vụ sản xuất muối: Tái diễn cảnh “mất mùa được giá” ?

Thời điểm này, diêm dân tại các địa phương trong tỉnh đang bước vào chính vụ sản xuất muối. Tuy nhiên, những cơn mưa trái mùa gần đây đã đem lại vận khó cho diêm dân. Hàng trăm tấn muối chuẩn bị thu hoạch trên cánh đồng muối Ðề Gi bỗng chốc tan biến thành nước, gây thiệt hại đáng kể cho người làm muối.

Một góc đồng muối thôn Đức Phổ 2, xã Cát Minh (Phù Cát). Ảnh: N.HÂN

Mất mùa...

Nhiều ngày nay, việc sản xuất muối của bà con diêm dân bị ngưng trệ do các đợt mưa trái mùa xảy ra thường xuyên. Ông Trịnh Minh Bình, Chủ tịch UBND xã Cát Minh, cho biết: “Chưa có năm nào sản xuất muối lại gặp nhiều khó khăn như năm nay. Đầu vụ thì gặp liên tiếp các đợt mưa lũ muộn làm cuốn trôi hàng trăm tấn muối, đồng ruộng bị sa bồi thủy phá. Đến giữa vụ, các đợt mưa trái mùa lại tiếp tục gây thiệt hại nghiêm trọng cho bà con diêm dân. Với 55 ha ruộng muối đến kỳ thu hoạch, diêm dân mới thu hoạch được 2.000 tấn muối, giảm hơn 1/2 sản lượng so với cùng kỳ các năm trước. Hiện nay, tuy giá muối đã bắt đầu nhích dần lên nhưng do muối mất mùa nên không có sản phẩm để bán. Chính quyền địa phương đang chuẩn bị hỗ trợ 10 tấn gạo để cứu đói cho người dân khi giáp hạt”.

Bà Nguyễn Thị Hồng, diêm dân thôn Đức Phổ 2, xã Cát Minh, bộc bạch: “Thời tiết năm nay không thuận nên bà con diêm dân rất khó khăn. Năm ngoái, thời điểm này bà con tập trung ra đồng thu hoạch muối, người cào, người gánh làm không hết việc; nhưng năm nay đồng muối đìu hiu. Gia đình tôi hiện đang sản xuất 1.000 m2 ruộng muối, nhưng từ đầu vụ đến nay chỉ thu được vỏn vẹn 3 tấn muối, bán ra chưa được 2 triệu đồng. Với số tiền này chưa đủ trả tiền thuê nhân công gánh muối, lấy đâu có lãi”.

Cùng chung tâm trạng với diêm dân xã Cát Minh, thời điểm này, người dân xã Cát Khánh cũng rơi vào tình cảnh khó khăn do thời tiết bất lợi cho nghề làm muối. Theo ông Trần Văn Thý, cán bộ văn phòng xã Cát Khánh, đến thời điểm hiện nay, trong số diện tích 10 ha ruộng muối đưa vào sản xuất, diêm dân mới chỉ thu hoạch được 60 tấn muối, bằng 1/3 sản lượng muối các năm trước. Liên tục nhiều năm liền việc sản xuất muối gặp khó khăn nên trên địa bàn xã có đến 4 ha ruộng muối bỏ hoang.

Tại đồng muối thôn Diêm Vân, xã Phước Thuận (huyện Tuy Phước), do thường xuyên bị mất mùa, đầu ra khó khăn nên trong tổng diện tích sản xuất gần 27 ha có đến 23,4 ha bị bỏ hoang. Diện tích đưa vào sản xuất muối năm nay của thôn Diêm Vân trong vụ sản xuất này chỉ 3,2 ha. Ông Lê Cảnh Nhàn, Trưởng thôn Diêm Vân, than thở: “Thời tiết bất lợi cộng với giá muối quá thấp, diêm dân sản xuất thường xuyên bị thua lỗ chính là nguyên nhân chính làm người dân bỏ ruộng muối. Với 3,2 ha ruộng muối đưa vào sản xuất, đến nay, diêm dân mới chỉ thu được 10 tấn muối; giảm hơn 1/2 so với vụ muối năm ngoái. Sản xuất khó khăn, diêm dân địa phương lâm vào cảnh túng thiếu, phải vất vả bươn chải thêm các nghề khác để lo cái ăn hàng ngày. Thôn đang tiếp tục đề nghị huyện, tỉnh quan tâm hỗ trợ gạo cứu đói giáp hạt cho bà con”.

... được giá

Theo Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (đơn vị được Sở NN&PTNT giao quản lý ngành muối), đến thời điểm này, tổng diện tích sản xuất muối toàn tỉnh gần 172,5 ha (trong đó có 149 ha sản xuất theo phương pháp truyền thống trên nền đất; 23,6 ha sản xuất muối trải bạt ô kết tinh). Diện tích muối bỏ hoang hiện trên 23,4 ha. Tổng sản lượng muối ráo thu hoạch được đến thời điểm này mới chỉ đạt 3.200 tấn, giảm 58,7% so với cùng kỳ. Trong đó, huyện Phù Cát mới chỉ thu hoạch được 1.770 tấn, giảm 63,9%; Phù Mỹ 1.400 tấn, giảm 49,5%; Tuy Phước 30 tấn, giảm 60%. Hiện diêm dân đã tiêu thụ được 2.500 tấn, còn tồn kho 700 tấn. Theo dự báo của cơ quan khí tượng thủy văn, từ nay đến hết tháng 5, khả năng ở tỉnh ta còn xảy ra các đợt mưa tiểu mãn, ảnh hưởng đến việc sản xuất của diêm dân.

Điệp khúc “mất mùa được giá” lại được tái diễn trong vụ sản xuất muối năm nay khi giá muối tăng gấp 2-3 lần so với năm trước. Thời điểm này, giá muối đất được thương lái thu mua tại đồng muối Đề Gi từ 800 - 900 đồng/kg, tăng khoảng 80 - 100% so với cùng kỳ năm trước; giá muối trải bạt từ 1.000 - 1.100 đồng/kg, tăng từ 37 - 66%. Nhiều diêm dân thổ lộ, giá muối càng cao bao nhiêu thì người làm muối lại càng thấy buồn bấy nhiêu vì sản xuất muối năm nay mất mùa.

Ông Vũ Quốc Bảo, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Phù Cát, cho biết: Hiện nay việc sản xuất muối trên địa bàn xã Cát Minh và Cát Khánh đang gặp nhiều khó khăn bởi thời tiết bất thường; đồng thời đầu ra của hạt muối cũng rất khó. Nhằm nâng cao thu nhập cho diêm dân, từ nguồn vốn hỗ trợ phát triển sản xuất của Chương trình xây dựng nông thôn mới, huyện hỗ trợ mỗi ha sản xuất muối sạch 80 triệu đồng để mua bạt lót nền. Tuy nhiên, bà con chưa thật sự hưởng ứng vì thiếu vốn đối ứng. Huyện đang tiếp tục vận động bà con mạnh dạn chuyển đổi, ứng dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất muối sạch để nâng cao hiệu quả sản xuất.

Theo ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở NN&PTNT: Trước thực trạng khó khăn chung của ngành muối hiện nay, Sở NN&PTNT đã giao Trung tâm Quy hoạch nông nghiệp, nông thôn tiến hành quy hoạch lại các cánh đồng muối hiện có; xây dựng chuỗi ngành hàng theo hướng tăng cường liên kết giữa hộ sản xuất với các doanh nghiệp sản xuất, chế biến muối và thị trường thông qua tổ hợp tác, hợp tác xã. Hỗ trợ diêm dân áp dụng tiến bộ KHKT trong sản xuất muối sạch bằng phương pháp trải bạt trên nền ô kết tinh. Từng bước đầu tư cơ giới hóa trong khâu thu hoạch ở các đồng muối tập trung, nhằm giảm giá thành sản xuất, tăng thu nhập cho diêm dân.

NGUYỄN HÂN