Vai trò của kẽm đối với sự phát triển của trẻ

Kẽm là vi chất đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và dinh dưỡng của con người. Đặc biệt đối với trẻ em, kẽm giúp cho sự sinh trưởng và phát triển của trẻ trong giai đoạn mang thai, tuổi thơ và cả vị thành niên. Việc thiếu kẽm sẽ dẫn đến chậm phát triển thể chất, chậm phát triển thần kinh, các bệnh về da và niêm mạc, dễ bị nhiễm khuẩn, biếng ăn, suy dinh dưỡng... Không chỉ vậy, khi thiếu kẽm cơ thể trẻ cũng sẽ kéo theo sự thiếu hụt hoặc rối loạn chuyển hóa của nhiều yếu tố, ảnh hưởng rất lớn đến tình trạng sức khỏe sau này của trẻ.

1.

Hiện nay tình trạng thiếu kẽm đang xảy ra ở nhiều trẻ em, là một vấn đề quan trọng đối với sức khỏe cộng đồng. BSCKII. Nguyễn Quốc Tính - Trưởng phòng Chỉ đạo tuyến - BVĐK tỉnh cho biết: Nguyên nhân dẫn đến thiếu kẽm là do tăng nhu cầu về kẽm nhưng không được đáp ứng: trẻ sinh ra nhẹ cân, bệnh còi xương, các thời kỳ tăng trưởng nhanh; giảm cung cấp hoặc thiếu kẽm trong khẩu phần ăn, chế độ ăn thiếu cân bằng, thiếu đạm; ở trẻ do tiêu hóa hoặc hấp thụ kém. Kẽm cũng có vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục nhanh chóng các tế bào biểu mô niêm mạc ruột và hệ miễn dịch của trẻ.

Đối với trẻ nhỏ, dấu hiệu thường thấy ở tình trạng thiếu kẽm là: chán ăn, tiêu chảy kéo dài, cơ bắp nhão, teo, rối loạn giấc ngủ, thời gian ngủ ngắn, thiếu máu dinh dưỡng, kém linh hoạt, hay quấy khóc, thương tổn ở da và mắt, chậm lớn… Ngoài ra, trẻ thiếu kẽm nặng còn có thêm các biểu hiện: trẻ không ăn thịt, khóc đêm kéo dài, nôn kéo dài không rõ nguyên nhân, kẽm huyết thanh giảm xuống dưới 70mcg/dl ở trẻ em, chậm tăng trưởng, viêm da (tổn thương thường ở mặt duỗi của chi trên và dưới), viêm quanh lỗ tự nhiên, chậm trưởng thành giới tính và bất lực, thiểu năng sinh dục và các tổn thương biểu mô khác (viêm lưỡi, loạn dưỡng móng, rụng lông, rụng tóc).

Không những thế, trẻ còn suy giảm miễn dịch; rối loạn hành vi, cảm xúc; quáng gà; chậm lành vết thương, vết loét do nằm lâu; giảm thèm ăn và tiêu thụ thức ăn; tổn thương ở mắt bao gồm chứng sợ ánh sáng, mất thích nghi với bóng tối.

2.

Như chúng ta đã biết, kẽm là nguyên tố khoáng vi lượng đứng hàng thứ 6 trong cơ thể con người, chỉ chiếm 150mg đến 250 mg trọng lượng cơ thể nhưng nó lại có vai trò rất lớn đối với sự phát triển của con người nói chung và trẻ em nói riêng. Lượng kẽm trong cơ thể được phân bố: 50% trong cơ bắp, 20% trong xương, 30% còn lại trong não, võng mạc, tiền liệt tuyến. Chính vì 70% có trong cơ bắp và xương nên nó có ảnh hưởng rất lớn đối với sự phát triển về mặt thể chất của trẻ. Do vậy, thiếu kẽm sẽ là rào cản lớn cho quá trình sinh trưởng và phát triển của trẻ. Kẽm có vai trò sinh học quan trọng, nó tác động lên quá trình tổng hợp, phân giải acid nucleic và protein - đây là những thành phần quan trọng nhất của sự sống.

Vậy việc bổ sung kẽm qua thức ăn tốt hơn hay là dùng những thực phẩm bổ sung thì hơn? Đây là vấn đề mà nhiều bà mẹ đang quan tâm.

Thực tế, trong quá trình chế biến, lượng kẽm trong thức ăn bị thất thoát nhiều. Trẻ nhỏ là đối tượng thường lười ăn; đồng thời, hệ tiêu hóa chưa hoàn chỉnh nên việc hấp thụ các chất vi lượng qua đường ăn uống thông thường tương đối khó. Do vậy, việc bổ sung kẽm bằng các sản phẩm cung cấp vi lượng là cần thiết.

Về vấn đề phòng và điều trị, BSCKII. Nguyễn Quốc Tính lưu ý: Để phòng chống tình trạng thiếu kẽm, cần cho trẻ ăn đầy đủ và đa dạng các loại thực phẩm, chọn thức ăn giàu kẽm hoặc có bổ sung kẽm. Ngoài ra việc phòng chống thiếu kẽm cho trẻ phải được quan tâm cùng với phòng chống thiếu kẽm cho các bà mẹ ngay từ lúc mang thai. Khi trẻ có dấu hiệu thiếu kẽm, cần đến bác sĩ chuyên khoa để khám và được chỉ định điều trị.

MINH ANH

(Trung tâm Giáo dục - Truyền thông sức khỏe tỉnh)