Sống tích cực để ngừa bệnh tăng huyết áp

Tăng huyết áp (THA) là bệnh phổ biến và ngày càng tăng. Theo thống kê tại BVĐK tỉnh, hàng tháng có khoảng 300 -350 bệnh nhân đến khám và điều trị.

THA thường được chia ra THA tiên phát (khoảng 90% trường hợp, không biết nguyên nhân) và THA thứ phát (biết nguyên nhân). Hầu hết bệnh nhân không có triệu chứng cho đến khi phát hiện bệnh. Đau đầu vùng chẩm là triệu chứng thường gặp nhất, ngoài ra còn có hồi hộp, mệt, chóng mặt, mờ mắt… nhưng không điển hình.

Phần lớn bệnh nhân THA không có triệu chứng cơ năng, phát hiện bệnh có thể do đo HA thường quy hoặc khi đã có biến chứng như tai biến mạch máu não… Triệu chứng của người bệnh có thể nằm một trong ba nhóm: Do HA cao, do bệnh mạch máu của THA, do bệnh căn gây ra THA (THA thứ phát).

Mục tiêu chung của điều trị THA là giảm bệnh tật tim mạch, thận và giảm tử vong. Điều trị THA bao gồm 2 phương pháp thay đổi lối sống và dùng thuốc. Trong đó thay đổi lối sống, điều trị THA không dùng thuốc đạt nhiều mục tiêu.

Phòng ngừa bệnh THA, hạ HA, và giảm các yếu tố nguy cơ tim mạch khác như bệnh động mạch vành. Ở bệnh nhân THA nhẹ, thay đổi lối sống tích cực có thể không cần dùng thuốc hạ HA. Cụ thể gồm: ngưng thuốc lá, giảm cân, giảm ăn mặn, tăng vận động thể lực, tăng kali qua thực phẩm (trái cây, đậu), tăng magnesium qua thực phẩm (rau, trái cây), hoặc thuốc uống (chỉ khi thiếu magnesium), hạn chế uống bia rượu, ăn nhiều chất sợi, giảm mỡ bão hòa và thư giãn.

Điều trị THA bằng thuốc: cần sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân. Các loại thuốc hạ HA thường dùng: ức chế men chuyển, ức chế beta, ức chế calci, lợi tiểu, ức chế thụ thể... Tùy vào mức HA của bệnh nhân và tình trạng các bệnh kèm theo, bác sĩ sẽ dùng 1 loại hoặc kết hợp các loại thuốc với nhau.

Khi HA không ổn định thì nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi tập thể dục. Khi đó bác sĩ có thể điều chỉnh lại thuốc kèm đề ra chế độ tập luyện phù hợp.

Người THA nên tập thể dục ít nhất khoảng 30 phút/lần, 5 - 7 ngày/ tuần. Cần có sự thường xuyên trong tập luyện. Các môn thể dục vận động vừa phải có thể áp dụng cho người THA như đi bộ, bơi lội, đi xe đạp, thể dục nhịp điệu... Sự tập luyện đều đặn như vậy sẽ giảm được HA từ 4 -9 mmHg.       

Kiểm soát tốt bệnh THA: HA mục tiêu cho hầu hết các bệnh nhân là <140/90 mmHg. Ở những người già lớn hơn 80 tuổi thì HA tâm thu mục tiêu trong khoảng 150 -140 mm Hg. Riêng bệnh nhân có kèm đái tháo đường thì HA mục tiêu là < 140/85 mmHg.

BS. PHAN THANH LÂM (Khoa Nội Tim mạch, BVĐK tỉnh)