Sử dụng thuốc an toàn, hợp lý

Trong điều trị bệnh, nếu sử dụng thuốc không đúng có thể gây ngộ độc thuốc. Ở nước ta, 25-30% bệnh nhân vào viện cấp cứu do ngộ độc, trong đó phần nhiều là ngộ độc thuốc, với tỉ lệ tử vong 12-15%.

Với trường hợp ngộ độc thuốc cấp tính, các triệu chứng xảy ra sau vài giờ đến vài ngày khi dùng thuốc. Bệnh nhân có các biểu hiện nặng, cấp tính như rối loạn tiêu hóa (đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy, suy gan); tổn thương da (nổi mẩn đỏ, bọng nước, trợt da); rối loạn hô hấp, trụy tim mạch, rối loạn tri giác, suy thận, thậm chí tử vong. Nguyên nhân của ngộ độc cấp có thể do cố ý, hoặc vô ý uống nhầm thuốc.

Ngộ độc thuốc mạn tính xảy ra khi lượng thuốc tích lũy trong cơ thể từ từ, có thể hằng tháng. Nguyên nhân do sử dụng thuốc không đúng liều lượng, dùng kéo dài, không đảm bảo an toàn, hợp lý.

Đáng chú ý, việc sử dụng thuốc bổ cho trẻ em và người lớn cần phải theo chỉ định của bác sĩ. Tránh quan niệm sai lầm rằng, uống thuốc bổ càng nhiều càng tốt. Tình trạng cơ thể giảm hoặc thiếu hụt các chất hay xảy ra khi thức ăn cung cấp không đủ; bệnh nhân mắc các bệnh lý đường tiêu hóa - gan mật làm giảm hấp thu; do sử dụng một số loại thuốc nhất là kháng sinh; cơ thể gia tăng nhu cầu (có thai, trẻ đang phát triển, lao động nặng…).

Thuốc giảm đau dùng để chữa triệu chứng đau trong một số bệnh lý như ung thư, chấn thương, cơ xương khớp, thần kinh, hoặc các cơn đau cấp. Bệnh nhân chỉ có thể tự dùng thuốc giảm đau đơn giản như Paracetamol, nhưng cũng chỉ trong thời gian ngắn. Việc dùng kháng sinh không đúng sẽ tiêu diệt các vi khuẩn có lợi ký sinh trong cơ thể. Một số loại kháng sinh độc đối với thận, gan, tủy xương làm suy các cơ quan này. Một số kháng sinh có thể gây phản ứng dị ứng, trường hợp nặng gây sốc phản vệ. Đặc biệt nguy hiểm khi lạm dụng kháng sinh sẽ tạo ra các vi khuẩn kháng nhiều loại kháng sinh, gây khó khăn và tốn kém trong điều trị.

Vì vậy, khi sử dụng thuốc, người bệnh cần tuân thủ đúng chỉ định dùng thuốc của bác sĩ. Chú ý bảo quản thuốc tránh hư hỏng, để trong chai lọ ghi rõ tên thuốc. Không tự ý chữa bệnh qua kiểu truyền miệng hoặc lấy đơn người khác sử dụng cho mình; không dùng thuốc không rõ nguồn gốc hoặc chưa qua đăng ký; đồng thời báo ngay cho bác sĩ khi có các triệu chứng khác thường.

BS. BÀNH QUANG KHẢI

(Trung tâm Y tế TP Quy Nhơn)