TRÊN DIỄN ĐÀN QUỐC HỘI
Góp ý báo cáo thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH và kết quả thực hiện NSNN
Dưới đây là một số ý kiến đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và kết quả thực hiện ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2016, kết quả thực hiện những tháng đầu năm 2017, của đại biểu Nguyễn Hữu Đức, thành viên Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định, tại thảo luận tổ (kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XIV), chiều 25.5.2017.
Trước hết, tôi thể hiện sự nhất trí cao với báo cáo của Chính phủ do Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình trình bày tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XIV; đồng thời cũng tán thành với các nhận định, đánh giá bổ sung trong báo cáo của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội. Sau đây tôi tham gia một số ý kiến:
I. Về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển KT-XH năm 2016 và kết quả thực hiện NSNN năm 2016
Thứ nhất: Về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển KT-XH năm 2016
Với việc đánh giá bổ sung tình hình phát triển KT-XH 3 tháng cuối năm 2016 để chính xác hóa số liệu, kết quả thực hiện của năm 2016 cho thấy, kết quả tích cực là căn bản. Các số liệu được tổng kết, đánh giá lại không biến động và khác biệt nhiều so với thời điểm tháng 9.2016. Có chăng là biên độ giảm nhiều hơn, thể hiện ở 2 chỉ tiêu tổng hợp là tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) và tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu.
Nguyên nhân của sự giảm này, tôi đồng tình với đánh giá của Ủy ban Kinh tế, chủ yếu là do cơ cấu kinh tế chưa có chuyển biến mạnh, thiếu liên kết và thực lực doanh nghiệp trong nước yếu, thiếu sức cạnh tranh; xuất khẩu gặp khó khăn về thị trường và chưa tận dụng được các cơ hội mở cửa thị trường từ Cộng đồng kinh tế ASEAN và các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới có hiệu lực...
Quan tâm hơn về một số chỉ tiêu xã hội, có ảnh hưởng trực tiếp đến tăng trưởng kinh tế đất nước, tôi đề nghị phân tích kỹ hơn và tác động toàn diện của 2 chỉ tiêu: về thất nghiệp khu vực thành thị và tỷ lệ lao động qua đào tạo.
Đánh giá lại năm 2016, kinh tế nước ta tăng trưởng theo đà phục hồi, hàm chứa nội dung chất lượng. Tuy tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) có giảm khi đánh giá lại, song phải nhìn nhận khách quan, đó là sự chuyển biến về mặt xã hội đan xen tích cực và hạn chế. Yếu tố tích cực sẽ quay trở lại tác động, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế; tôi xin nêu 4 nhóm nội dung cần phân tích sâu sắc hơn, để tạo đà cho năm sau, đó là: An sinh xã hội được quan tâm hơn từ Trung ương đến địa phương, cơ sở. Công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe tiếp tục chuyển biến tích cực. Giáo dục đào tạo có nhiều tiến độ một cách ‘’bài bản”. Chính sách đối với người có công được quan tâm rà soát kỹ hơn để có những điều chỉnh kịp thời.
Thứ hai: Về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện NSNN năm 2016
Theo Báo cáo đánh giá bổ sung của Chính phủ, thu NSNN vượt khá cao (8,6%) so với dự toán, trong đó nổi lên là ngân sách địa phương vượt thu khoảng 82,39 nghìn tỷ đồng, ngân sách TƯ hụt khoảng 321 tỷ đồng so với dự toán, số hụt thu thấp hơn nhiều so với số đã báo cáo Quốc hội (8.000 - 12.000 tỷ đồng). Chi NSNN đánh giá lại tăng 62,45 nghìn tỷ đồng so với số đã báo cáo Quốc hội, trong đó, chi đầu tư phát triển tăng 7 nghìn tỷ đồng
Có thể nhận thấy, kết quả thu chi NSNN thể hiện sự quyết tâm cao của Chính phủ, các bộ, ngành trung ương và địa phương trong điều hành ngân sách năm 2016. Tuy nhiên cũng thấy rằng, nhiều hạn chế, yếu kém qua nhiều năm chưa được khắc phục triệt để như các báo cáo đã nêu, đó là: công tác dự báo chưa sát, tính bền vững của nguồn thu chưa cao, phân giao kế hoạch, tốc độ giải ngân chậm; lãng phí, thất thoát chưa giảm nhiều…
II. Về tình hình triển khai Kế hoạch phát triển KT-XH năm 2017 và triển khai dự toán NSNN năm 2017
Thứ nhất: Về tình hình triển khai Kế hoạch phát triển KT-XH và dự toán NSNN năm 2017
(1) Cho đến nay đã gần cuối tháng 5.2017, bối cảnh thực hiện nhiệm vụ phát triển KT-XH năm 2017 tính đến thời điểm này cũng cần bổ sung đánh giá sát hơn, cả về nhân tố khách quan và chủ quan, cả ở trong nước và ngoài nước. Sự trồi sụt của thị trường xuất khẩu truyền thống gắn với biến đổi chính trị đã và đang thu hẹp thị trường xuất khẩu của ta (như thị trường Hoa Kỳ, EU..); biến động của giá nguyên liệu, năng lượng, trong đó có giá dầu hay là sự thiếu bền vững của một số ngành sản xuất vật chất, những khó khăn về thị trường bán lẻ, các yếu tố liên quan đến tổng cầu của nền kinh tế; ứng xử chính sách đối với các mặt hàng truyền thống của ta…
Những điều trên cho thấy, hiện hữu những khó khăn cả trong ngắn hạn và dài hạn tác động đén kinh tế nước ta nếu không có ứng phó chính sách kịp thời và đủ mạnh.
Nhìn vào kết quả quý I.2017 còn thấy khá nhiều lĩnh vực cần quan tâm, đó là: Xuất khẩu tăng chậm, giá trị gia tăng sản phẩm thấp. Tính bền vững của ngành công nghiệp, nhất là công nghiệp chế tạo. Tính ổn định của thị trường đầu ra cho nông sản. Yếu tố thị trường trong hoạch định chính sách. Cơ hội sinh kế của một bộ phận dân cư gắn với gốc là phát triển sản xuất chưa được cải thiện nhiều.
(2) Về NSNN 4 tháng đầu năm 2017: theo báo cáo Chính phủ, thu NSNN ước đạt 32,7% dự toán, tăng 17,8% so với cùng kỳ năm 2016, trong đó hầu hết các khoản thu đều tăng so với cùng kỳ. Vì vậy các nhiệm vụ chi ngân sách theo dự toán được đảm bảo, đáp ứng kịp thời.
Nguyên nhân của kết quả thu chi NSNN quý I.2017 khả quan là do kinh tế toàn cầu tiếp tục đà hồi phục, giá dầu thô ở mức cao… Tuy nhiên, các vấn đề khó khăn liên quan đến phân giao kế hoạch vốn, tiến độ chi bảo đảm xã hội, chi đầu tư phát triển chậm,.. vẫn chưa được khắc phục.
Thứ hai: Về nhiệm vụ, giải pháp, tôi xin kiến nghị như sau:
Để bảo đảm phấn đấu ở mức cao nhất các mục tiêu, chỉ tiêu chủ yếu theo các Nghị quyết Quốc hội, đề nghị:
1- Trong bất cứ tình huống nào thì các giải pháp về bảo đảm mục tiêu an sinh xã hội cần được ưu tiêu hàng đầu, không thể cắt giảm nguồn lực để bù đắp vào tăng trưởng mọi giá.
2- Có giải pháp mạnh mẽ tháo gỡ cho sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là ngành chăn nuôi, tập trung vào: Tháo gỡ rào cản về tiêu chuâne sản phẩm xuất khẩu. Tiết giảm chi phí, khâu trung gian. Rà soát yếu tố nước ngoài đầu tư vào ngành chăn nuôi để không thua thiệt trên thị trường trong nước. Đối với kinh tế biển gắn với đánh bắt xã bờ: kịp thời tháo gỡ khó khăn về cơ chế, chính sách đối với ngư dân đi biển; sửa chữa tàu thuyền; đầu tư hạ tầng nghề cá...
3- Giảm nhanh trên thực tế các ngành, lĩnh vực liên quan đến khai thác tài nguyên thiên nhiên.
4- Đẩy mạnh hơn các biện pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; phạm vi tiến hành cần rộng hơn, nhất là các lĩnh vực sử dụng nguồn lực nhà nước.
5- Đẩy nhanh quá trình chuyển giao phương thức quản lý các loại giá, phí sang cơ chế thị trường định hướng XHCN.
6- Tăng cường kiểm tra, thanh tra, truy thu nợ đọng thuế; chống thất thu, buôn lậu, gian lận thương mại; chống chuyển giá.
7- Tích cực đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư đã được phê duyệt.
8- Quan tâm có chính sách mạnh hơn để phát huy các tiềm năng của các địa phương có điều kiện phát triển kinh tế, thu hút đầu tư, để tạo sự phát triển lan tỏa vùng kinh tế; đồng thời đặc biệt chú ý đầu tư kết cấu hạ tầng cho các địa phương khó khăn do thiên tai, bão lũ như các tỉnh khu vực nam Trung bộ, trong đó có Bình Định, ngoài nguồn vốn đầu tư trung hạn thì dành nguồn tăng thu, tiết kiệm chi năm 2016 để bố trí một số dự án phòng, chống thiên tai, biến đổi khí hậu.
SỸ NGUYÊN (Ghi)