Khai thác cát trái phép ở Phù Cát: Sông Ðại An đang bị... “rút ruột” hàng ngày
Sông Đại An là một nhánh của sông Côn, chảy qua địa phận các xã Cát Nhơn, Cát Thắng, Cát Tiến, Cát Chánh (huyện Phù Cát) và xã Phước Thắng, Phước Hòa (huyện Tuy Phước), rồi hòa lưu vào đầm Thị Nại.
Máy bơm hút cát đặt trên sông Đại An, đoạn giáp ranh giữa xã Cát Thắng và Cát Tiến.
Thời gian gần đây, tình trạng nhiều người đặt máy bơm khai thác cát trái phép dọc theo dòng sông thường xuyên diễn ra, nhất là trên địa phận xã Cát Thắng. Đáng nói, các máy hút cát đặt cách chân đê không xa, tiềm ẩn nguy cơ gây rỗng chân đê trong quá trình hoạt động; ngoài ra, làm thay đổi dòng chảy, ảnh hưởng không nhỏ đến mức độ an toàn của đê sông, nhất là vào mùa lũ lụt.
Hiện trên đoạn sông dài hơn 3km, từ khu vực đập Lão Tâm (xã Cát Thắng) đến thôn Chánh Đạt (xã Cát Tiến) thường xuyên có 2 - 3 máy bơm hút cát trái phép được đặt nổi giữa lòng sông. Ban ngày, những người khai thác trái phép cát “án binh bất động”, khi đêm xuống, họ dùng ghe, sõng bơi ra cho máy hoạt động bơm hút cát; riêng hai ngày cuối tuần và dịp lễ, máy hoạt động cả ngày lẫn đêm.
Cát được tập kết công khai ngay tại những bãi đất trống ven 2 bờ sông. Tại khu vực tràn Mỹ Bình (bờ Bắc) và tràn Phú Giáo (bờ Nam) của sông Đại An (thuộc xã Cát Thắng), có nhiều đống cát hàng ngàn mét khối được tập kết gọn gàng. Những nơi này đều được mở đường để xe tiện ra vào chở cát. Theo một số người dân địa phương, lúc sáng sớm hoặc chiều tối, xe tải nhỏ, xe công nông, xe máy thường vào bãi lấy cát, chở đi nhiều nơi bán với giá 300-500 ngàn đồng/xe.
Ông L.V.Đ., ở thôn Phú Giáo (xã Cát Thắng), cho biết: “Các đối tượng hút cát trộm bỏ ra 5 - 7 triệu đồng mua máy móc, hút cát chừng 1 tuần là thu hồi vốn, nên ngày càng có nhiều người tham gia. Việc hút cát tràn lan trên sông Đại An làm thay đổi dòng chảy, gây nạn sa bồi thủy phá nhiều diện tích ruộng, đe dọa đê điều, nhưng không hiểu sao chính quyền địa phương và ngành chức năng liên quan chưa xử lý dứt điểm”.
Ông Nguyễn Văn Hồng, Phó Chủ tịch UBND xã Cát Thắng, cho rằng các đống cát ở dọc 2 bên bờ sông Đại An là khối lượng cát sa bồi vào đợt lũ cuối năm 2016 còn sót lại (?). Thế nhưng, khi xem xong hình ảnh về những đống cát với khối lượng hàng ngàn mét khối được tập kết gọn gàng, có rào chắn bảo vệ xung quanh do PV cung cấp, ông Hồng nói: “Tôi sẽ cho cán bộ địa chính - môi trường kiểm tra lại. Khoảng giữa tháng 5.2017, UBND xã cũng đã mời hộ ông Trung, Phước, Hải (trú xã Cát Thắng, những người có máy bơm hút cát - PV) làm việc, nhắc nhở và yêu cầu cam kết không khai thác cát trái phép. Sắp tới, UBND xã sẽ thành lập đoàn kiểm tra, xử lý nghiêm các đối tượng khai thác cát trái phép trên khu vực sông Đại An”.
Được biết, tình trạng bơm hút cát trái phép cũng đang diễn ra tại hạ lưu sông Đại An, còn gọi là sông Dinh (thuộc xã Phước Hòa, Phước Thắng, huyện Tuy Phước), nơi tiếp giáp với đầm Thị Nại. Các đối tượng đặt máy bơm trên ghe để giữa sông, kéo di chuyển nhiều nơi, chờ đêm xuống hoạt động. Cát được người khai thác trái phép dùng để nâng nền nhà, nâng vườn dọc theo đê sông và mang đi bán ở nhiều nơi.
Đề nghị chính quyền các địa phương và ngành chức năng liên quan tăng cường kiểm tra, kiểm soát việc bơm hút cát trái phép trên sông Đại An, xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm các quy định về quản lý tài nguyên khoáng sản, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn đê sông.
CÔNG LUẬN