Tăng cường kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh
UBND tỉnh vừa ban hành Kế hoạch thực hiện Ðề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh Bình Ðịnh. Với kế hoạch này, hy vọng tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới sẽ được kiểm soát và cải thiện.
Theo Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh Nguyễn Văn Quang, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS) ở nước ta ngày càng nghiêm trọng. Kế hoạch trên của tỉnh là nhằm triển khai, thực hiện Đề án kiểm soát MCBGTKS giai đoạn 2016 - 2025 mà Thủ tướng Chính phủ đã ban hành ngày 23.3.2016 cũng như Kế hoạch thực hiện Đề án mà Bộ Y tế ban hành sau đó.
Thực hiện hiệu quả bình đẳng giới được xem là gốc của giải quyết MCBGTKS ở Việt Nam.
- Trong ảnh: Nữ hộ sinh BVĐK tỉnh chăm sóc trẻ sơ sinh. Ảnh: N.SƯƠNG
Mất cân bằng liên tục tăng
Năm 2011, tỉ số giới tính khi sinh (TSGTKS) của toàn quốc là 111,9; của Bình Định là 112. Đến năm 2016, TSGTKS của cả nước tăng lên 114, còn Bình Định vọt lên đến 116,2. TSGTKS của Bình Định liên tục tăng và dự báo sẽ còn tiếp tục tăng, xảy ra ở cả thành thị và nông thôn.
Ở phạm vi huyện, năm 2016, Hoài Nhơn là địa phương có TSGTKS cao nhất. Theo số liệu của Phòng DS - KHHGĐ (thuộc Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh), TSGTKS năm 2016 ở Hoài Nhơn là 131,1; trong khi đó ở Phù Mỹ là 121,5; TP Quy Nhơn là 119,3; An Lão là 119,1…
Tỉ số giới tính khi sinh được tính bằng số trẻ em trai so với số trẻ em gái sinh ra sống trong cùng một khoảng thời gian, thường được tính trong vòng 1 năm. Tỉ số này được coi là ở mức cân bằng khi số trẻ em trai là 103 - 106 so với 100 trẻ em gái. MCBGTKS xảy ra khi tỉ số này nằm ngoài khoảng trên.
Theo bà Lê Thị Hồng Vân, Giám đốc Trung tâm DS - KHHGĐ huyện Hoài Nhơn, nguyên nhân dẫn đến TSGTKS cao và liên tục tăng ở địa phương vẫn là do tư tưởng thích đẻ con trai hơn, đặc biệt là nhu cầu lao động nam trong gia đình đối với một số ngành nghề đặc trưng.
Theo ông Nguyễn Văn Quang, MCBGTKS ở Việt Nam cũng như tại Bình Định tuy xuất hiện muộn hơn so với một số nước khác nhưng có những đặc điểm khiến TSGTKS ngày càng cao; tình trạng mất cân bằng ngày càng nghiêm trọng. Nguyên nhân chung nằm ở 3 yếu tố tác động: sự ưa thích về giới, công nghệ lựa chọn giới, xu thế giảm sinh.
MCBGTKS gây hậu quả nặng nề: tình trạng thừa nam, thiếu nữ trong tương lai, làm biến đổi các chỉ số nhân khẩu học, tác động tiêu cực đến cuộc sống của cá nhân, gia đình, xã hội, đến an ninh trật tự, an toàn xã hội, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của mỗi địa phương cũng như cả nước, nếu không được can thiệp kịp thời.
Chung tay kéo giảm TSGTKS
Kế hoạch thực hiện Đề án Kiểm soát MCBGTKS đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh Bình Định có mục tiêu tổng quát là: Khống chế có hiệu quả tốc độ gia tăng TSGTKS, tiến tới đưa TSGTKS trở lại mức cân bằng tự nhiên, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phục vụ sự nghiệp phát triển KT-XH của tỉnh.
Mục tiêu cụ thể mà Đề án đề ra là giảm tốc độ tăng TSGTKS xuống dưới mức 0,4 điểm phần trăm/năm, để tỉ số này dưới mức 115 vào năm 2020.
Để thực hiện đạt mục tiêu đó, kế hoạch đặt ra nhiều giải pháp: Tăng cường công tác truyền thông nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của người dân đối với công tác kiểm soát MCBGTKS. Thực hiện tốt các chính sách nhằm hỗ trợ, nâng cao vai trò, vị thế của phụ nữ và trẻ em gái trong gia đình, cộng đồng và xã hội. Nâng cao hiệu lực thực thi những quy định của pháp luật về kiểm soát MCBGTKS. Đẩy mạnh phối hợp liên ngành, huy động sự tham gia của các tổ chức chính trị, xã hội trong việc thực hiện kế hoạch…
Ông Nguyễn Văn Quang cho biết, kế hoạch đề ra nhiều hoạt động cụ thể trong giai đoạn 2017-2020 trên địa bàn toàn tỉnh. Đó là khảo sát, đánh giá; tổ chức các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi đối với công tác kiểm soát MCBGTKS; biên soạn, cung cấp thông tin, tài liệu, sản phẩm truyền thông về MCBGTKS; đưa nội dung về MCBGTKS vào phổ biến, giảng dạy tại Trường Chính trị tỉnh, Trường CĐ Y tế Bình Định và các trường THPT trên địa bàn. Cùng với đó là xây dựng, thử nghiệm mô hình; các hoạt động hội nghị, hội thảo, đào tạo, tập huấn về MCBGTKS; xây dựng chính sách khuyến khích hỗ trợ; nâng cao hiệu lực thực thi pháp luật về cấm các hình thức lựa chọn giới tính thai nhi; thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm các quy định về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi, xử lý các trường hợp vi phạm theo quy định của nhà nước…
Bên cạnh kế hoạch chung của tỉnh, 11 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh cũng đã xây dựng kế hoạch, cụ thể hóa, đánh giá tình hình trên tại địa bàn và có những giải pháp phù hợp.
“MCBGTKS có nguyên nhân tổng hợp từ các yếu tố văn hóa, xã hội, kinh tế và là một vấn đề liên quan đến phong tục, tập quán của người dân! Bài học kinh nghiệm thực hiện công tác dân số của tỉnh cho thấy: ở nơi nào có sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của cấp ủy Đảng, chính quyền thì ở đó công tác dân số đạt hiệu quả cao!”, ông Quang chia sẻ.
SAO LY