Chia sẻ thông tin riêng tư của trẻ trên môi trường mạng: Người giám hộ cần cân nhắc
Trao đổi với PV Báo Bình Ðịnh về quyền bí mật đời sống riêng tư (điều 21) và những trách nhiệm bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng (điều 54), trong bảo vệ tính mạng, thân thể, nhân phẩm, danh dự bí mật cá nhân của trẻ (điều 100) được quy định tại Luật Trẻ em, ông Ðặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Bảo vệ, chăm sóc trẻ em (Bộ LÐ-TB&XH), nhấn mạnh: cha mẹ, người giám hộ trẻ cần cân nhắc đa chiều hơn để đảm bảo vì lợi ích tốt nhất của trẻ.
Ông Đặng Hoa Nam
Luật Trẻ em năm 2016 gồm 7 chương, 106 điều có hiệu lực từ ngày 1.6.2017. Cùng với Luật, Chính phủ cũng ban hành Nghị định số 56 quy định chi tiết một số điều của Luật Trẻ em. Tại các văn bản này, quyền bí mật đời sống riêng tư và những quy định về trách nhiệm bảo vệ trẻ trên môi trường mạng đang là vấn đề được xã hội quan tâm thời gian qua.
* Thưa ông, nên hiểu như thế nào là “đời sống riêng tư và bí mật cá nhân” của trẻ?
Theo ông Ðặng Hoa Nam, cha mẹ, người giám hộ nếu chia sẻ những thông tin bí mật cá nhân, đời sống riêng tư (quy định tại điều 33 Nghị định 56) trên internet mà không có chế độ bảo mật sẽ phải chịu trách nhiệm trước hành vi của mình. Trường hợp gây tổn hại cho trẻ, mức độ xử lý sẽ nặng hơn.
- Điều 33 Nghị định 56 quy định rất rõ về thông tin bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ. Cụ thể, đó là các thông tin về: tên, tuổi; đặc điểm nhận dạng cá nhân; thông tin về tình trạng sức khỏe và đời tư được ghi trong bệnh án; hình ảnh cá nhân; thông tin về các thành viên trong gia đình, người chăm sóc trẻ em; tài sản cá nhân; số điện thoại; địa chỉ thư tín cá nhân; địa chỉ, thông tin về nơi ở, quê quán; địa chỉ, thông tin về trường, lớp, kết quả học tập và các mối quan hệ bạn bè của trẻ em; thông tin về dịch vụ cung cấp cho cá nhân trẻ em. Mọi người cần nghiên cứu kỹ Luật Trẻ em và Nghị định 56 để tránh nhận thức máy móc, cứng nhắc về khái niệm này.
Nhiều phụ huynh cho rằng: quy định về quyền riêng tư sẽ là rào cản làm họ khó quản lý, giáo dục con cái. Đây là lối suy nghĩ phiến diện. Mọi người cần hiểu rằng: quyền riêng tư là quyền bất khả xâm phạm của con người, được quy định tại Hiến pháp năm 2013 và Công ước của Liên hiệp quốc về quyền trẻ em.
* Luật nhấn mạnh sự cần thiết của bảo hộ quyền riêng tư của trẻ, nhất là trên không gian mạng, tại sao vậy thưa ông?
- Ở cuộc sống hiện đại, với tốc độ lan truyền chóng mặt của không gian mạng, phụ huynh cần hiểu: con em của họ có thể bị xâm hại bất cứ lúc nào, bất cứ nơi nào. Chính vì thế, việc tạo ra một hàng rào an toàn cho con là hết sức cần thiết.
Tuyên truyền về Luật Trẻ em là một trong các nội dung của Tháng hành động Vì trẻ em năm 2017.
- Trong ảnh: Một tiết mục văn nghệ của trẻ em huyện Hoài Ân tại Lễ phát động Tháng hành động Vì trẻ em năm 2017.
Theo các nghiên cứu từ thực tiễn và số liệu của ngành Công an, nhiều vụ xâm hại trẻ có nguyên nhân từ việc kẻ xấu lợi dụng thông tin từ chính những chia sẻ của cha mẹ, người nhà trên mạng xã hội. Ví dụ, một người mẹ chia sẻ niềm tự hào về sự tự lập của con khi ngày đầu tiên tự đến trường và về nhà mà không cần bố mẹ, ông bà đưa đón. Dòng chia sẻ bình thường ấy hoàn toàn có thể bị những kẻ xấu lợi dụng để thực hiện các vụ bắt cóc, bạo lực hoặc xâm hại trẻ.
Tất cả chúng ta cần ý thức được rằng: bảo vệ quyền riêng tư của trẻ không chỉ là đảm bảo cho một quyền lợi chính đáng mà còn là vì đảm bảo an toàn cho trẻ.
* Ông có những lời khuyên gì cho các bậc phụ huynh trước trách nhiệm phải bảo vệ bí mật đời sống riêng tư trên môi trường mạng?
- Tôi biết rất nhiều bậc cha mẹ có thói quen chia sẻ về con trên mạng xã hội. Đây là thói quen xuất phát từ tình thương. Luật pháp không can thiệp vào việc cha mẹ thể hiện tình yêu thương và niềm tự hào về con. Tuy nhiên, những người xây dựng luật đều đã cân nhắc rất kỹ giữa cái lợi và cái hại của việc chia sẻ thông tin cá nhân của trẻ lên môi trường mạng. Tôi mong phụ huynh cân nhắc đa chiều hơn về việc chia sẻ thông tin, nhất là các thông tin đời sống cá nhân, riêng tư. Liệu điều đó có thật sự tốt cho con em của mình hay chỉ đơn giản vì cảm xúc nhất thời và ích kỷ của mình?
Hiện nay, nhiều người lớn cũng chưa thật sự lường hết được mặt tiêu cực của mạng xã hội. Người lớn cũng cần tỉnh táo trong tiếp nhận thông tin, chia sẻ thông tin một cách có ý thức, có văn hóa để bảo vệ con em mình.
Mặt khác, hãy quan tâm đến tiếng nói của trẻ. Nếu trẻ từ 7 tuổi trở lên, hãy hỏi: Con có thích/muốn/đồng ý để ba mẹ làm cái này, chia sẻ cái kia... Mỗi một lần hỏi là một lần trẻ cảm thấy được tôn trọng, được lắng nghe. Đó cũng là lúc, chúng ta có thể định hướng, chỉnh sửa, giáo dục trẻ.
NGUYỄN MUỘI