KỶ NIỆM 92 NĂM NGÀY BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM (21.6.1925 - 21.6.2017)
Ông Ðỗ Nguyên Hùng - Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh: Từng nhà báo phải hướng đến “bút sắc, tâm sáng, chí bền”
Kỷ niệm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21.6 năm nay diễn ra trong bối cảnh khá đặc biệt, khi Luật Báo chí năm 2016 đã có hiệu lực thi hành gần 6 tháng. Nhân dịp này, Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Ðỗ Nguyên Hùng đã trao đổi với PV Báo Bình Ðịnh một số vấn đề xung quanh Luật Báo chí mới, đặc biệt là về đạo đức nghề báo trong thực tiễn đời sống báo chí hiện nay.
Ông Đỗ Nguyên Hùng nhận định, với nhiều điểm mới so với Luật Báo chí năm 1999, Luật Báo chí năm 2016 đã tạo hành lang pháp lý chặt chẽ cho hoạt động báo chí lẫn quản lý báo chí. Trong đó, đáng chú ý là Luật Báo chí mới đã “luật hóa” những quy định về đạo đức nghề nghiệp của người làm báo. Trong đó quy định Hội Nhà báo Việt Nam có nhiệm vụ ban hành và tổ chức thực hiện quy định về đạo đức nghề nghiệp của người làm báo.
● Đến cuối năm 2016, Hội Nhà báo Việt Nam đã chính thức ban hành 10 quy định đạo đức nghề nghiệp của người làm báo. Với vai trò là Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh, từng nhiều năm giữ chức vụ Tổng Biên tập một tờ báo, ông có nhận định gì về những “chuẩn mực đạo đức” đặt ra với người làm báo?
- Trước hết, phải thấy rằng Hội Nhà báo Việt Nam đã rất cầu thị, kỳ công trong quá trình thu thập các ý kiến, góp ý để xây dựng, hoàn thiện, ban hành 10 quy định đạo đức nghề nghiệp của người làm báo. Các quy định ấy đã bao quát hầu hết các chuẩn mực đạo đức cần có của một người làm báo, đặt trong tương quan hoạt động báo chí hiện đại, điều kiện tác nghiệp thuận lợi hơn nhưng cũng có không ít khó khăn, thách thức khách quan lẫn chủ quan.
Trong số đó, đáng chú ý là điều 3 (hành nghề trung thực, khách quan, công tâm, không vụ lợi; bảo vệ công lý và lẽ phải; không làm sai lệch, xuyên tạc, che giấu sự thật, gây chia rẽ, kích động xã hội, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc và tình đoàn kết, hữu nghị giữa các quốc gia, dân tộc) và điều 4 (nêu cao tinh thần nhân văn, tôn trọng quyền con người; không xâm phạm đời tư, làm tổn hại danh dự, nhân phẩm, lợi ích hợp pháp của tổ chức và cá nhân).
Đây là những quy định rất cần thiết, đặc biệt là trong bối cảnh đời sống báo chí thời gian qua đã xuất hiện nhiều biểu hiện, hành vi tiêu cực, với mức độ nghiêm trọng, phức tạp. Điển hình như vụ “truyền thông bẩn” về nước mắm, khiến dư luận bất bình, lên án các nhà báo đã “bẻ cong ngòi bút”. Cùng với đó là tình trạng báo chí bị thương mại hóa, giật tít “câu view”, đăng tin giật gân, thiếu văn hóa, phản giáo dục. Ngoài ra, còn có một số nhà báo, cơ quan báo chí lạm quyền để vụ lợi trái pháp luật.
Nhà báo cần thông tin khách quan, trung thực, đa chiều (Ảnh minh họa). Ảnh: VĂN LƯU
● Hiện nay, mạng xã hội được xem là một kênh thông tin quan trọng với ưu thế về sự nhanh nhạy và độ lan tỏa. Tuy nhiên, sử dụng mạng xã hội như thế nào để đảm bảo đúng pháp luật và phù hợp với đạo đức là vấn đề luôn “nóng” đối với người làm báo và cơ quan quản lý báo chí…
- Đúng vậy! Thực tế cho thấy nhiều cơ quan báo chí đã tận dụng tốt ưu thế của mạng xã hội - đặc biệt là Facebook để gia tăng đáng kể tính tương tác với bạn đọc. Một số nhà báo khai thác hiệu quả nguồn tin từ mạng xã hội để có được những đề tài thời sự, gần gũi với đời sống xã hội, làm phong phú nguồn tư liệu và cách nhìn nhận đa chiều về các vấn đề phức tạp.
Tuy nhiên, cũng có không ít nhà báo lạm dụng mạng xã hội, lấy thông tin trên các trang cá nhân “hô biến” để đăng báo. Đáng lo ngại là cách làm này dễ dẫn đến thông tin dễ dãi, sai sự thật, thậm chí vi phạm pháp luật khi đưa lên mặt báo đời tư của nhân vật khi chưa được phép.
Bên cạnh đó, cũng phải kể đến hiện tượng một số ít nhà báo phần nào đánh mất “thiên chức” của mình khi tham gia mạng xã hội. Qua những trạng thái, bình luận có phần “chệch hướng”, nhà báo không còn là người định hướng dư luận, hướng người tiếp nhận thông tin đến với ý thức tuân thủ pháp luật. Cá biệt, có người còn làm tổn hại đến lợi ích của cộng đồng, đất nước.
Đó cũng là lý do chính để quy định đạo đức của người làm báo nhấn mạnh đến yêu cầu chuẩn mực và trách nhiệm khi tham gia mạng xã hội và các phương tiện truyền thông khác.
● Luật đã có, quy định cũng đã ban hành. Quan trọng là làm sao để các văn bản pháp quy ấy phát huy vai trò trong đời sống báo chí. Hội Nhà báo tỉnh sẽ làm như thế nào, thưa ông?
- Chúng tôi đã và sẽ quan tâm đến công tác quán triệt, triển khai thực hiện Luật Báo chí năm 2016 và 10 điều quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo. Trong đó, chú trọng tổ chức các cuộc hội thảo, diễn đàn ở cấp Hội và các chi hội. Qua đó phân tích, làm rõ những quy định mới, những sai phạm dễ mắc phải trong quá trình tác nghiệp.
Bên cạnh đó, Hội Nhà báo tỉnh cũng xúc tiến thành lập Hội đồng xử lý vi phạm Quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam cấp tỉnh. Đồng thời, đưa công tác kiểm tra, giám sát của Hội đi vào nền nếp, phát huy hiệu quả trong ngăn chặn và xử lý sai phạm. Công tác thông tin tuyên truyền, đề cao đạo đức nghề nghiệp người làm báo cũng sẽ được đẩy mạnh, và là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của công tác Hội năm 2017 và cả nhiệm kỳ 2015-2020. Mục đích lớn nhất là tạo chuyển biến rõ nét trong xây dựng đạo đức người làm báo, để từng nhà báo luôn hướng đến “bút sắc, tâm sáng, chí bền”.
● Xin cảm ơn ông.
“Đau lòng khi báo chí thông tin thiếu khách quan”
Nhân ngày 21.6 năm nay, Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Quốc Dũng có chia sẻ rằng, thời gian qua có một số bản tin, bài báo thông tin sai lệch, một chiều, thiếu khách quan, làm cho dư luận có cái nhìn không chính xác, toàn diện về Bình Ðịnh. Ðó là những sự việc “hết sức đau lòng”. Dưới góc độ là tổ chức chính trị, xã hội, nghề nghiệp của những người làm báo, Hội Nhà báo tỉnh sẽ có động thái gì để hạn chế tình trạng đó?
- Cũng phải nói ngay rằng, đa số tác giả của các bản tin, bài báo đó là các phóng viên công tác ở các cơ quan báo chí ngoài tỉnh, ngoài phạm vi quản lý của chúng tôi. Tuy nhiên, Hội Nhà báo tỉnh cũng không thể đứng ngoài cuộc. Trong các chương trình giao ban, sinh hoạt nghiệp vụ, chúng tôi sẽ tăng cường các nội dung liên quan đến đạo đức nghề báo, nhất là đảm bảo đưa thông tin trung thực, khách quan, đa chiều, toàn diện.
Mặt khác, Hội Nhà báo tỉnh sẽ phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Sở TT-TT để thảo luận, cùng đưa ra các giải pháp phù hợp để giúp tỉnh quản lý tốt hơn hoạt động của các cơ quan báo chí trên địa bàn.
NGUYỄN VĂN TRANG (Thực hiện)