Công tác điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án:
Còn nhiều bất cập
Thực hiện kế hoạch của Ủy ban Tư pháp Quốc hội, trong 2 ngày 13 và 14.8, Ðoàn ÐBQH tỉnh đã làm việc với TAND huyện Tây Sơn và TP Quy Nhơn, Chi cục Thi hành án thị xã An Nhơn và huyện Hoài Nhơn nhằm khảo sát công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật; phòng chống tham nhũng; công tác điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án. Qua khảo sát cho thấy, các quy định chồng chéo hiện nay của pháp luật đã gây ra những hạn chế trong thực thi pháp luật, khiến việc xác định tội cũng như truy tố của cơ quan tố tụng gặp nhiều khó khăn.
Bà Nguyễn Thanh Thụy, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh (đứng), phát biểu tại buổi làm việc của Đoàn với TAND huyện Tây Sơn.
Những kẽ hở của luật
Một trong những kẽ hở đó là quy định đối với hoạt động “tín dụng đen”. Bộ luật Tố tụng dân sự quy định, nếu bị can bỏ trốn thì cơ quan điều tra mới bắt và tiến hành khởi tố. Vậy nên mới có thực tế, chủ nợ đã công bố vỡ nợ vẫn ở tại địa phương, khi cơ quan điều tra mời tới làm việc các đối tượng này thường không tới, nhưng cũng không thể bắt cưỡng chế.
Một thực tế khác mà các cơ quan tố tụng đang vướng phải là những bất cập trong xử lý tin báo tội phạm. Ông Đặng Ngọc Kính, Viện trưởng VKSND huyện Tây Sơn nêu ví dụ: 2 nhóm thanh niên ở xã Tây Thuận và Tây Giang mâu thuẫn dẫn đến đánh nhau. Vụ việc xảy ra ngày 29.7.2012 nhưng đến nay vẫn chưa đủ chứng cứ khởi tố vì cơ quan điều tra chưa làm việc được với tất cả các đối tượng liên quan, trong khi luật quy định thời gian xử lý tin báo tội phạm là 2 tháng. Sở dĩ xảy ra tình trạng này là do luật không quy định rõ biện pháp chế tài khi đối tượng bị triệu tập đến cơ quan điều tra để lấy lời khai nhưng không chấp hành, thậm chí bỏ đi khỏi địa phương.
Trong công tác thi hành án cũng có một số bất cập, nhất là việc xác minh điều kiện thi hành án; kê biên, xử lý tài sản của người phải thi hành án gắn liền với tài sản của người khác; xử lý tài sản bán đấu giá không thành, do vẫn còn những quy định chồng chéo giữa pháp luật về thi hành án dân sự với pháp luật về tài chính, đất đai, ngân hàng. Ông Phạm Thanh Đồng, Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án dân sự huyện Hoài Nhơn, nêu thực trạng: “Người phải thi hành án luôn tìm cách chây ỳ, trốn tránh việc thi hành án hoặc khiếu nại vượt cấp nhằm kéo dài thời gian, gây khó khăn cho chấp hành viên thi hành án; hoặc tìm cách tẩu tán tài sản thông qua hợp đồng công chứng, chứng thực nên gây trở ngại cho công tác thi hành án dân sự”.
Cần đảm bảo chặt chẽ trong thực thi pháp luật
Để hạn chế một số bất cập trong công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật, nhất là việc thực thi các luật được đảm bảo, đại diện ngành CA tham gia các buổi làm việc cũng đã nêu một số ý kiến liên quan.
Thượng tá Lê Văn Phương, Phó chánh Văn phòng Cơ quan CSĐT, CA tỉnh, đề nghị: “Cần có quy định cụ thể đối với việc giám định thương tật vì trong những trường hợp nghiêm trọng, cơ quan CSĐT có thể bắt đối tượng gây án để điều tra mà không cần qua giám định thương tật nạn nhân. Ngoài ra, cần xem xét và quy định cụ thể hơn những trường hợp nào áp dụng biện pháp áp giải để tránh trường hợp những đối tượng không chịu đến theo giấy triệu tập của cơ quan điều tra”.
Theo đại tá Trần Đức Siêu, Phó Trưởng CA huyện Tây Sơn: “Cần quy định rõ thời gian trả kết quả điều tra, thời gian định giá trị tài sản bị xâm phạm trong vụ án hình sự; việc áp dụng biện pháp ngăn chặn, bắt tạm giữ, tạm giam đối với những đối tượng từ 14 đến dưới 16 tuổi gây tội rất nghiêm trọng do cố ý; áp dụng bắt tạm giữ, tạm giam đối với những tội rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng do người dưới 18 tuổi gây ra, vì hiện luật không quy định bắt giam nên rất khó có biện pháp ngăn chặn những hành vi vi phạm tiếp theo”.
Ngoài ra, công tác quản lý án treo và cải tạo không giam giữ hiện cũng còn một số hạn chế. Ông Phạm Văn Lực, Phó Viện trưởng VKSND TP Quy Nhơn, cho rằng: “Hiện nay luật vẫn chưa quy định các biện pháp chế tài đối với những vi phạm trong việc thi hành án treo và cải tạo không giam giữ tại địa phương, do đó cần tăng cường hơn nữa công tác phối hợp giữa các ngành tố tụng và chính quyền sở tại, nơi có đối tượng cần quản lý”.
Bà Nguyễn Thanh Thụy, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội đơn vị tỉnh Bình Định, ghi nhận những kết quả trong công tác điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án mà các địa phương đạt được thời gian qua và biểu dương sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan tố tụng. Bà cũng đề nghị cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa các cơ quan CA, tòa án, viện kiểm sát và thi hành án để đẩy mạnh hơn nữa công tác đấu tranh phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật. Về những kiến nghị của các cơ quan, đơn vị, bà Thụy cho biết Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh ghi nhận để trình Quốc hội xem xét, điều chỉnh, bổ sung trong thời gian tới.
Bài, ảnh: KIỀU ANH
"cơ quan điều tra mời tới làm việc các đối tượng này thường không tới, nhưng cũng không thể bắt cưỡng chế" ?? nếu mời quá 03 lần mà không đến và không có lý do (kể cả báo tin bằng giấy triệu tập, gửi cho CA cơ sở đưa đến gặp đối tượng) thì xem như một hành động trốn chạy rồi (sao máy móc quá vậy, vận dụng và xin lệnh tạm giữ trong giai đoạn điều tra) thì sẽ làm được thôi, cứ viện cớ này, cớ khác thì chuyện đâu sẽ còn đấy và chẳng làm được gì (phải buộc Luật chi tiết theo từng tình huống thực tế, thì Luật này sẽ dày cả ngàn trang !).