Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành:
Triển vọng hợp tác khoa học và đào tạo nhân lực trình độ cao
Sự kiện khánh thành Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) cùng chương trình Gặp gỡ Việt Nam lần thứ IX đang diễn ra tại TP Quy Nhơn đã tạo hiệu ứng tốt, góp phần để việc đầu tư cho khoa học và giáo dục được quan tâm. ICISE đi vào hoạt động cũng cho thấy kỳ vọng của tỉnh Bình Ðịnh nói riêng và của nước ta nói chung trong việc đầu tư cho khoa học cơ bản và đào tạo nhân lực trình độ cao.
Tại Hội nghị khoa học quốc tế “Cửa sổ nhìn ra vũ trụ” trong chương trình Gặp gỡ Việt Nam lần IX, nhiều nghiên cứu của khoa học cơ bản là nền tảng của nhiều ứng dụng đang phổ biến trong cuộc sống hàng ngày được nhắc lại. Chẳng hạn, việc phát hiện ra tia X để có thể ứng dụng trong ngành kỹ thuật số: chụp hình, quay phim, điện thoại; hay được ứng dụng để sáng chế ra máy quét cắt lớp vi tính CT (tạo ra mô hình 3 chiều cho một vùng cơ thể), máy X-quang hiện đang được sử dụng phổ biến để chẩn đoán bệnh, hỗ trợ trong việc điều trị bệnh... Tất cả những ứng dụng này hiện nay đã trở nên quen thuộc trong cuộc sống.
Nhận định về tính hữu ích của nghiên cứu khoa học cơ bản, giáo sư (GS) David Gross, người đoạt giải Nobel Vật lý năm 2004, khẳng định, nếu không có khoa học cơ bản thì không thể có khoa học ứng dụng. Những phát minh mới, những kỹ thuật mới đều đến từ khoa học cơ bản. Còn theo GS Sheldon Glashow (đoạt giải Nobel Vật lý năm 1979), nghiên cứu cơ bản là một mô hình kiến tạo tình hữu nghị và nền hòa bình giữa các dân tộc. Thành tựu khoa học cơ bản là thành tựu chung của loài người không phân biệt quốc tịch, tôn giáo, màu da, giới tính. Trên tinh thần đó, sự ra đời của ICISE sẽ giúp việc hợp tác quốc tế về khoa học phát triển hơn, giúp Việt Nam khẳng định vị thế của mình trong nghiên cứu khoa học thế giới. Điều quan trọng, cần thiết là Việt Nam nên đầu tư mạnh mẽ hơn cho khoa học cơ bản.
Phát biểu tại lễ khánh thành ICISE, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cũng nhấn mạnh: “Một trong những mục tiêu của chiến lược phát triển KHCN Việt Nam đến năm 2020 là phấn đấu đến năm 2020 hình thành mạng lưới một số các tổ chức nghiên cứu cơ bản và ứng dụng đạt trình độ khu vực và thế giới, đủ năng lực giải quyết những vấn đề trọng yếu quốc gia đặt ra đối với KHCN. Và tôi cũng kỳ vọng ICISE sẽ góp phần quan trọng để hướng tới mục tiêu này”.
Mặc dù những vấn đề khoa học được bàn luận tại chương trình Gặp gỡ Việt Nam lần IX đều quá “xa vời” với số đông, và những vấn đề đầu tư cho nghiên cứu cơ bản cũng thuộc tầm vĩ mô, không “ảnh hưởng” hay tác động cụ thể đến lĩnh vực nghiên cứu khoa học tại tỉnh ta, song việc quan tâm của lãnh đạo tỉnh đối với sự hình thành và ra đời ICISE cũng thể hiện kỳ vọng về triển vọng hợp tác khoa học và đào tạo nhân lực trình độ cao của Bình Định trong thời gian tới. Trong bài phát biểu tại lễ khánh thành ICISE, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Hữu Lộc cho biết: “Thông qua mối quan hệ rộng rãi của GS Trần Thanh Vân và Hội Gặp gỡ Việt Nam, tỉnh Bình Định kỳ vọng sẽ thiết lập được mối quan hệ với các tổ chức nghiên cứu khoa học, các cơ sở đào tạo có uy tín trong và ngoài nước cho mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội, nhất là đối với các dự án phát triển kinh tế đang chuẩn bị triển khai trên địa bàn”.
ICISE được xây dựng và đi vào hoạt động tại Bình Định vừa là niềm vinh dự và cũng là điều kiện thuận lợi cho học sinh, sinh viên Bình Định có thể tiếp cận gần hơn với những cơ hội học tập và nghiên cứu chất lượng cao. Đồng thời, sự vận hành của ICISE cũng hiện thực hóa những nỗ lực của GS Trần Thanh Vân trong việc kết nối khoa học và đào tạo các tài năng trẻ. Điều đáng nói là trong số các tài năng trẻ đã và đang được Hội Gặp gỡ Việt Nam hỗ trợ, có không ít những sinh viên giỏi, tài năng của Bình Định.
MAI HỒNG