Mưa trái mùa, diêm dân gặp khó
Thời điểm này tuy là chính vụ sản xuất muối, song diêm dân ở nhiều địa phương trong tỉnh đành phải “ngồi bó gối” vì mưa trái mùa thường xuyên diễn ra. Trong khi đó, giá muối năm nay liên tục tăng cao càng khiến họ thêm phần tiếc nuối.
Mất mùa muối
Những năm trước, thời điểm này, về cánh đồng muối thôn Đức Phổ 1, Đức Phổ 2, xã Cát Minh (huyện Phù Cát), từ xa đã thấy các ụ muối cao ngất, trắng xóa, óng ánh dưới nắng mặt trời. Thế nhưng, mấy ngày qua, về vùng muối này, chúng tôi chỉ thấy dưới ruộng muối toàn nước mưa. Trên gương mặt sạm đen vì nắng gió, những diêm dân không giấu nổi sự lo lắng khi đến nay vẫn chưa thu hoạch được nửa lượng muối so với năm ngoái, trong khi thời tiết cứ thất thường.
Một hộ diêm dân ở thôn Đức Phổ 1, xã Cát Minh (Phù Cát) đang nỗ lực cải tạo ruộng muối để kịp sản xuất sau các đợt mưa trái mùa. Ảnh: N.HÂN
Bà Nguyễn Thị Ngọ, diêm dân ở thôn Đức Phổ 1, buồn bã cho biết: “Mọi năm vào chừng này là muối đổ trắng đồng, người cào, người gánh... làm không hết việc. Còn năm nay đang vào chính vụ mà trời cứ đổ mưa liên tục, chúng tôi không làm ăn gì được, kiểu này chắc đói dài”.
Theo bà Ngọ, với diện tích 1.500m2 ruộng muối, mấy năm trước, thời điểm này gia đình bà đã thu hoạch trên 5 tấn muối, còn năm nay thu chưa được 2 tấn. Mấy ngày nay, cứ thấy thương lái rảo quanh xóm thu mua muối với giá cao là bà con diêm dân càng thấy tiếc, giá như trời đừng mưa thì đã có muối để bán, có thu nhập trang trải cuộc sống.
Ông Nguyễn Thái Bình, cũng ở thôn Đức Phổ 1, cho biết thêm: “Mưa trái mùa đã làm cho diêm dân địa phương thất thu nặng. Tôi có 1.000 m2 ruộng muối, nhưng đến nay mới chỉ thu được trên dưới 1,5 tấn. Cứ sau mỗi cơn mưa thì phải đầu tư cải tạo ruộng, đầm đi đầm lại nền, đắp lại bờ, rồi tháo nước chờ từ 7-10 ngày liên tục có nắng gắt thì muối mới kết tinh được. Một năm diêm dân chỉ có 4 tháng để làm muối, nếu ông trời cứ “sụt sùi” mãi thế này, chúng tôi chỉ biết ngồi khóc theo mà thôi!”.
Theo ông Châu Văn Hùng, Phó Chủ tịch UBND xã Cát Minh, nếu thời tiết bình thường, 55 ha đồng muối trên địa bàn xã cho sản lượng trên 10.000 tấn, nhưng năm nay vì mưa nên chỉ được phân nửa. “Mùa vụ sản xuất chính chỉ còn 1-2 tháng nữa là kết thúc, nhưng chắc gì trời đã nắng. Thiệt khó cho người làm muối, hiện giờ giá muối tăng lên tục (bình quân 1,5 – 1,8 triệu đồng/tấn) nhưng bà con không mừng, vì muối đâu mà bán, chỉ trông trời đừng mưa. Muối mất mùa khiến trên 460 hộ diêm dân lâm vào cảnh túng thiếu, địa phương đang lập danh sách đề nghị huyện, tỉnh hỗ trợ gạo cứu đói giáp hạt”, ông Hùng ưu tư.
Trên đồng muối thôn Diêm Vân, xã Phước Thuận (Tuy Phước), liên tục các đợt mưa trái mùa trong tháng 7 cũng làm diêm dân lao đao. Ông Phạm Quang Ân, Phó Phòng NN&PTNT huyện Tuy Phước, cho biết: “Các đợt mưa trái mùa thời gian qua đã làm cho việc sản xuất muối ở địa phương bị ngưng trệ hoàn toàn. Với diện tích đồng muối 3,6 ha, đến nay, diêm dân mới chỉ thu được 97 tấn muối, giảm 56 tấn so với cùng kỳ năm trước. Tuy giá muối đang tăng mạnh nhưng giá càng lên cao diêm dân càng thấy xót cho nghiệp làm muối”.
Tại các cánh đồng muối ở huyện Phù Mỹ, sản lượng muối cũng bị sụt giảm nghiêm trọng do thời tiết bất thường. Thống kê của ngành chức năng cho biết, sản lượng muối thu hoạch được trên địa bàn tỉnh từ đầu vụ đến nay là 13.790 tấn, thấp hơn trung bình cùng kỳ 5.710 tấn. Trong đó, huyện Phù Cát giảm 3.395 tấn, Phù Mỹ giảm 2.136 tấn...
Vòng lẩn quẩn “mất mùa - được giá”
Điệp khúc “mất mùa được giá” lại tái diễn trong vụ sản xuất muối năm nay. Giá muối từ đầu vụ đến nay tăng gấp 3 - 4 lần so với các năm trước, hiện giá muối sản xuất truyền thống được thương lái mua tại ruộng từ 1.000 - 1.300 đồng/kg; muối trải bạt từ 1.200 - 1.500 đồng/kg; thậm chí có thời điểm muối trải bạt có chất lượng tốt được thương lái đẩy lên đến mức 1.800 - 2.000 đồng/kg.
Tại đồng muối thôn Đức Phổ 1, xã Cát Minh, thương lái đang lùng mua muối nhưng không được là bao. Ông Lê Kim Đông, diêm dân ở thôn Đức Phổ 1, cho hay: “Giá muối tăng liên tục thì diêm dân rất phấn khởi. Nhưng với kiểu thời tiết bất lợi như hiện nay, muối càng tăng giá bao nhiêu thì diêm dân chúng tôi lại cảm thấy buồn bấy nhiêu. Bao đời nay, nghiệp làm muối là vậy, “được mùa thì mất giá, mất mùa lại được giá” nên diêm dân cứ mãi lẩn quẩn trong nghèo khó”.
Ông Nguyễn Thanh Hưng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản - đơn vị quản lý lĩnh vực sản xuất muối (Sở NN&PTNT), nhận định: Giá muối tăng khá cao là do nguồn cung không đủ cầu. Các năm trước, lượng muối ở các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận được mùa đổ ra nhiều làm giá xuống thấp. Năm nay, hầu hết các địa phương này cũng đều bị mất mùa muối do mưa trái vụ, lượng muối sản xuất ra lại “chảy” hết vào thị trường các tỉnh phía Nam, gây hiện tượng sốt giá ở miền Trung. Hiện nay, do mất mùa muối nên các nhà máy chế biến muối trên địa bàn tỉnh đang trong tình trạng thiếu nguyên liệu sản xuất. Dự báo, với tình hình khan hiếm muối mang tính chất toàn quốc như hiện nay thì khả năng giá muối từ nay đến cuối vụ vẫn còn ở mức cao.
NGUYỄN HÂN