Không được đăng ký khai sinh, 12 tuổi vẫn chưa được đến trường
Vì nghi ngờ nguồn gốc xuất thân không rõ ràng của đứa trẻ được nhận nuôi, UBND xã Bình Tân (Tây Sơn) từ chối đăng ký khai sinh cho cháu bé. Vì vậy, cho đến nay, tuy đã hơn 12 tuổi, cậu bé vẫn chưa một ngày được đến trường.
Đó là trường hợp của cháu Nguyễn Trung Hiếu (ở thôn Phú Hưng, xã Bình Tân, huyện Tây Sơn). Hiếu chuẩn bị bước vào tuổi dậy thì, ria mép đã lún phún, nhưng trông không lanh lợi, hoạt bát như các bạn đồng trang lứa khác.
Mất quyền được đi học
Mẹ nuôi của cháu là chị Nguyễn Thị Lệ Tuyết, 43 tuổi, chép miệng: “Bản tính nó vốn trầm, chậm, lại không được đi học, tiếp xúc cùng bạn bè, ở toàn với người lớn tuổi, nên giờ như thế đấy…”.
Tôi hỏi: “Cháu bao nhiêu tuổi?”. Hiếu lắc đầu: “Không biết”. “Cháu biết đọc, biết viết không?”. Lắc đầu. Hiếu chỉ nhận mặt được chữ số từ 1 đến 9, ngoài ra không biết gì hơn.
Theo trình bày của gia đình chị Tuyết, năm 2007, khi đi buôn bán ở Quảng Ngãi, cha chị Tuyết là ông Nguyễn Khánh, thấy có đứa trẻ chừng 4-5 tuổi không cha mẹ lang thang xin ăn ở bến xe nhiều ngày liền, nên dắt về quê với mục đích để chị Tuyết nhận làm con nuôi vì chị không lập gia đình. Sau đó, gia đình báo cáo với chính quyền địa phương, xin được đăng ký khai sinh cho cháu Hiếu nhưng bị UBND xã Bình Tân từ chối vì lý do lai lịch cháu bé không rõ ràng.
Chị Tuyết bức xúc: “Cha tôi nhiều lần lên UBND xã, Phòng Tư pháp huyện, thậm chí vào Trung tâm Trợ giúp pháp lý tỉnh để đăng ký khai sinh cho cháu, để nó sớm được đi học. Tôi cũng mấy lần chở cháu lên Phòng Tư pháp huyện xin giải quyết, nhưng người ta nói cái này xã làm được chứ cần gì phải lên huyện. Lần quần mấy năm nay, thằng nhỏ mỗi ngày một lớn mà một chữ bẻ đôi không biết. Trước, gia đình xin cho cháu học lớp mẫu giáo xã, nhưng học được mấy buổi thì người ta không cho học nữa vì không có giấy khai sinh. Nó khóc đòi đi học dữ lắm nhưng biết làm sao…”.
Ách tắc do đâu?
“Nhìn cháu Hiếu lớn xác nhưng ngô nghê, không biết gì bên cạnh đứa bé 6 tuổi đã biết làm tính cộng, đọc chữ cái ro ro, thật quá tội nghiệp.........”
Ông Lê Thành Sơn, trợ giúp viên pháp lý của Trung tâm Trợ giúp pháp lý tỉnh (gọi tắt là Trung tâm), được Trung tâm cử thực hiện đại diện ngoài tố tụng cho cháu Hiếu là trẻ em không nơi nương tựa, cho biết: Ông đã 2 lần (ngày 11.4.2012 và 11.7.2012) đến làm việc với Chủ tịch UBND xã Bình Tân và cán bộ tư pháp - hộ tịch xã để trao đổi, hướng dẫn các thủ tục đăng ký khai sinh cho cháu Hiếu thuộc diện trẻ em bị bỏ rơi theo Nghị định số 158/NĐ-CP của Chính phủ. Trong đó, tại buổi làm việc ngày 11.7.2012, đại diện lãnh đạo Phòng Tư pháp huyện Tây Sơn đã hướng dẫn cho UBND xã thực hiện các bước: yêu cầu ông Khánh làm đơn cam kết việc nhận nuôi cháu Hiếu, có CA xã xác nhận; UBND xã có công văn gửi đài truyền thanh huyện thông báo nội dung ông Khánh đã cam kết việc nhận cháu Hiếu về nuôi tại địa phương… “Mọi việc tưởng chừng đã rõ ràng quá rồi, nhưng sau đó ông Khánh lại báo rằng đơn của ông không được xã xác nhận...”, ông Sơn nói.
Ngày 14.8, làm việc với chúng tôi, ông Phan Lai, cán bộ tư pháp - hộ tịch xã Bình Tân, xác nhận việc ông Khánh đề nghị đăng ký khai sinh cho cháu Hiếu nhưng chính quyền xã không dám làm vì lai lịch đứa bé không rõ ràng. “Tôi hướng dẫn ông Khánh ra lại nơi ông nhặt được đứa bé, nhờ CA phường, bến xe nơi đó xác nhận, mới có cơ sở cho chúng tôi làm, không thì thôi. Vì sau này ông Khánh nhờ Trung tâm thực hiện đăng ký khai sinh, nên chúng tôi đang chờ Trung tâm có công văn đề nghị Sở Tư pháp chỉ đạo từ trên xuống để có cơ sở thực hiện…”, ông Lai nói.
Còn ông Sơn thì khẳng định: “Với tư cách là người được Trung tâm cử đại diện ngoài tố tụng cho cháu Hiếu, tôi cùng với gia đình cháu đến UBND xã làm thủ tục đăng ký khai sinh cho cháu, còn cách thức thực hiện đăng ký khai sinh thuộc về trách nhiệm của chính quyền địa phương. Ngay tại buổi làm việc ngày 11.7.2012, đại diện lãnh đạo Phòng Tư pháp huyện Tây Sơn cũng nói rằng, nếu địa phương sợ sự việc vượt quá thẩm quyền thì làm công văn yêu cầu cấp trên hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ và có cơ sở để Phòng trình lên cấp cao hơn giải quyết, nhưng chính quyền địa phương không làm”.
Ở đây, khoan bàn đến việc đúng- sai. Nhưng sự việc một cháu bé 12 tuổi chưa được đăng ký khai sinh, bị tước mất quyền được đi học, mù chữ, không được xã hội thừa nhận hợp pháp là điều có thật. Nhìn cháu Hiếu lớn xác nhưng ngô nghê, không biết gì bên cạnh đứa bé 6 tuổi đã biết làm tính cộng, đọc chữ cái ro ro, thật quá tội nghiệp.
THU HÀ
“Con muốn đi học lắm”
Ngoài cháu Hiếu, cháu Nguyễn Bảo Ngân (SN 2009), con nuôi của bà Nguyễn Thị Cúc, 57 tuổi, ở đội 2, thôn Thuận Hòa, xã Bình Tân, hiện cũng không được đăng ký khai sinh. Bà Cúc kể, năm 2009, khi lên Gia Lai hái cà phê, bà thấy một đứa trẻ bị bỏ rơi trong vườn cà phê nên đưa về nuôi, đặt tên Nguyễn Bảo Ngân. Bà có giấy chứng sinh của cháu Ngân tại BVĐK tỉnh Gia Lai, có địa chỉ hộ khẩu thường trú của người sinh ra cháu Ngân.
Ôm bé Ngân vào lòng, bà Cúc lo lắng: “Tôi sợ không làm được giấy khai sinh, con nhỏ lại thất học như thằng Hiếu mất. Tháng trước tôi dẫn cháu đến lớp mẫu giáo xin học, cô giáo nói chưa có giấy khai sinh thì không được vào lớp. Nằn nì miết, cô đồng ý cho học buổi chiều thôi vì sợ buổi sáng có người kiểm tra, phát hiện thì phiền phức”. Còn bé Ngân thì luôn miệng nói: “Con có được học nữa không má? Con muốn đi học lắm”.
Trường hợp của bà Cúc, được ông Lai giải thích: “Con bé có giấy chứng sinh, có địa chỉ hộ khẩu thường trú của mẹ, nên tôi hướng dẫn bà Cúc đến tại nơi mẹ nó đăng ký hộ khẩu mà đăng ký khai sinh theo Nghị định 158/NĐ-CP”. “Nhưng nếu không tìm được người đó thì sao?” - “Đó là chuyện của bà ấy, làm sao tôi động vào được”- ông nói.
Cái ông cán bộ Tư pháp-Hộ tịch này hoàn toàn thiếu hiểu biết. Đề nghị hãy chuyển ngay công tác khác.Chủ tịch UBND huyện Tây Sơn cũng nên cho Thanh tra làm rõ tinh thần trách nhiệm của Chủ tịch UBND xã Bình Tân đến đâu, có biện pháp xử lý ngay. Có xã ở huyện Tây Sơn, lãnh đạo xã còn dám làm khai sinh ẩu cho tội phạm trốn thi hành án hình sự. Việc không làm khai sinh cho cháu bé ở đây, chưa hẳn đã vì nghiệp vụ. Bất luận trường hợp nào, Chủ tịch UBND xã Bình Tân vẫn phải chịu trách nhiệm trong việc vi phạm pháp luật về BV&CSTE, Nghị định 158 về đăng ký, quản lý hộ tịch. Hãy xử lý kịp thời để đảm bảo quyền khai sinh của một con người.
Việc này trắc trách là do phía lãnh đạo UBND xã Bình Tân. đã cố tình gây khó khăn cho người dân, những việc nhỏ này mà cũng không làm xong, còn cố tình gây khó dễ cho người dân huống hồ những việc lớn lao nữa làm sao ! Nhân Dân Rõ khổ với mấy ông cán bộ địa phương này quá rồi.
Hành vi thiếu trách nhiệm, đùn đẩy trách nhiệm của UBND xã Bình Tân, mà cụ thể là cán bộ tư pháp-hộ tịch xã và đứng đầu là CT.UBND xã Bình Tân đối với việc làm khai sinh cho cháu Hiếu là đã vi phạm Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Cụ thể là UBND xã đã vi phạm: Điều 4. Không phân biệt đối xử với trẻ em Trẻ em, không phân biệt gái, trai, con trong giá thú, con ngoài giá thú, con đẻ, con nuôi, con riêng, con chung; không phân biệt dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo, thành phần, địa vị xã hội, chính kiến của cha mẹ hoặc người giám hộ, đều được bảo vệ, chăm sóc và giáo dục, được hưởng các quyền theo quy định của pháp luật. Điều 5. Trách nhiệm bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em 1. Việc bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em là trách nhiệm của gia đình, nhà trường, Nhà nước, xã hội và công dân. Trong mọi hoạt động của cơ quan, tổ chức, gia đình, cá nhân có liên quan đến trẻ em thì lợi ích của trẻ em phải được quan tâm hàng đầu. Điều 6. Thực hiện quyền của trẻ em 2. Mọi hành vi vi