Chi hội Chiếu sáng khu vực Nam Trung bộ và Tây Nguyên:
Nỗ lực “không tiết kiệm ánh sáng mà tiết kiệm năng lượng”
Hoạt động chiếu sáng chiếm tới 40% tổng năng lượng điện, làm gia tăng áp lực lên sản xuất điện và đảm bảo an ninh năng lượng. Nhờ áp dụng các biện pháp tiết kiệm điện với tinh thần “không tiết kiệm ánh sáng mà tiết kiệm năng lượng”, “chiếu sáng hiệu quả”, các địa phương ở khu vực Nam Trung bộ và Tây Nguyên đã tiết kiệm lượng điện tiêu thụ bình quân từ 5% trở lên, giảm chi phí cho ngân sách và được người dân đồng tình hưởng ứng.
Tiết kiệm hiệu quả
Hệ thống chiếu sáng công cộng (CSCC) đô thị khu vực Nam Trung bộ và Tây Nguyên được bố trí lắp đặt ở các đô thị và rải rác ở các vùng ven đô thị, có tất cả 205 ngàn điểm sáng với tổng chiều dài 6.400 km, tăng 11% so với năm 2016. Trong đó, chiếu sáng đường phố có 140 ngàn bộ đèn cao áp các loại và đèn LED, công suất nhỏ nhất 70W, lớn nhất 1.000W, tỉ lệ chiếu sáng đường phố chính đạt khoảng 81%. Chiếu sáng ngõ xóm có 61.000 bộ đèn cao áp, đèn LED và compact huỳnh quang, công suất nhỏ nhất 24W, lớn nhất 100W, tỉ lệ chiếu sáng ngõ xóm đạt khoảng 45%.
Hệ thống đèn trang trí và chiếu sáng đường phố Quy Nhơn. Ảnh: VĂN LƯU
Để nâng cao hiệu quả sử dụng và tiết kiệm điện, các thành viên của Chi hội Chiếu sáng khu vực Nam Trung bộ và Tây Nguyên đã thực hiện nhiều giải pháp: kiểm tra, đánh giá chế độ CSCC theo các tiêu chuẩn chiếu sáng hiện hành, đảm bảo nguyên tắc chiếu sáng hiệu quả, tiết kiệm; sử dụng thiết bị chiếu sáng hiệu quả cao (đèn 2 cấp công suất, đèn LED tiết kiệm điện), thiết bị chiếu sáng dùng năng lượng mặt trời; điều khiển tự động đóng cắt đèn hợp lý theo thời gian ban đêm; cắt đèn xen kẽ vào giờ thấp điểm; lắp đặt và vận hành trung tâm điều khiển…
Tiết kiệm điện năng tiêu thụ cho hệ thống CSCC là sự quan tâm lớn của UBND TP Quy Nhơn. UBND thành phố đã chỉ đạo Công ty CP Công viên Cây xanh và Chiếu sáng đô thị Quy Nhơn thực hiện nhiều giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả. Ông Đỗ Đình Phương, Giám đốc Công ty, cho biết: “Chiếu sáng chiếm tỉ trọng lớn trong sử dụng năng lượng. Nhưng sử dụng nguồn sáng cho hợp lý là sử dụng ánh sáng tốt nhất, và điều này phải nhờ đến các giải pháp kỹ thuật”.
Hệ thống chiếu sáng công cộng Quảng trường Nguyễn Tất Thành, TP Quy Nhơn. Ảnh: Trần Hoa Khá
Trong nhiều năm qua, nhiều giải pháp đã được Công ty CP Công viên Cây xanh và Chiếu sáng đô thị Quy Nhơn triển khai đạt hiệu quả, như cải tạo, nâng cấp các tủ điều khiển chiếu sáng từ đóng cắt tay, tự động 1 chế độ sang 2, 3 chế độ tự động theo thời gian, thời tiết; điều chỉnh công suất đèn phù hợp theo từng đường phố, khu vực, mục đích chiếu sáng. Trong quá trình duy tu sửa chữa, Công ty thay thế dần đèn hiệu suất thấp (đèn thủy ngân) bằng đèn hiệu suất cao hơn (Son, MH, Compact, LED); vì vậy, đến năm 2009 đã loại bỏ đèn cao áp thủy ngân ra khỏi hệ thống CSCC của thành phố. Ngoài ra, còn sử dụng balast nhiều cấp công suất để giảm quang thông đèn về khuya, tiết kiệm điện nhưng vẫn đảm bảo yêu cầu chiếu sáng.
Tìm một quy chuẩn cho đèn LED
Theo ông Phạm Tài, Chi hội trưởng Chi hội Chiếu sáng khu vực Nam Trung bộ và Tây Nguyên, ưu điểm của đèn LED là hiệu suất phát quang cao, tiêu tốn ít điện năng, không ô nhiễm môi trường, tuổi thọ cao. Nhược điểm là giá thành cao, tiêu chuẩn cho bộ đèn LED chưa được ban hành; thiết bị LED chủ yếu từ Trung Quốc, chất lượng chưa được kiểm chứng (ở khu vực Nam Trung bộ và Tây Nguyên chỉ riêng TP Đà Nẵng đã xây dựng được bộ tiêu chuẩn đèn LED áp dụng cho chiếu sáng đường phố). “Hiện nay, toàn khu vực có 20.000 bộ đèn LED đang vận hành, chiếm 13,1% toàn hệ thống, riêng TP Đà Nẵng có đến 12.500 bộ đèn LED dùng cho chiếu sáng đường phố, ngõ xóm, công viên và các công trình kiến trúc”, ông Phạm Tài cho hay.
Giải pháp quan trọng để phát triển đèn LED cho CSCC, ngoài đầu tư từ ngân sách nhà nước, còn kêu gọi xã hội hóa theo mô hình ESCO (kinh doanh trên hiệu quả năng lượng tiết kiệm được). Đó là, các nhà đầu tư công trình CSCC bằng LED sẽ đề xuất các giải pháp kỹ thuật, cam kết hiệu quả tiết kiệm năng lượng với chính quyền thành phố, sau đó thu hồi vốn và lợi nhuận trên cơ sở tiền - điện năng tiết kiệm được do sử dụng đèn LED (so với việc dùng hệ thống chiếu sáng cũ) trong khoảng thời gian nhất định. Mô hình này chưa được nhân rộng vì thời gian thu hồi vốn dài, trong khi tiền đầu tư cho LED cao.
Bên cạnh đó, nhất thiết phải có bộ quy chuẩn cấp quốc gia thống nhất cho bộ đèn LED. Ông Đỗ Đình Phương cho rằng, khi không có tiêu chuẩn, tất sẽ xảy ra sự cạnh tranh không công bằng giữa các nhà sản xuất sản phẩm có chất lượng với các nhà sản xuất ra sản phẩm kém chất lượng, mà người tiêu dùng (chính quyền đô thị, các chủ đầu tư) là người thiệt hại đầu tiên và hệ quả vô cùng lớn cho xã hội. Trong khi chờ ban hành tiêu chuẩn bộ đèn LED, Công ty CP Công viên Cây xanh và Chiếu sáng đô thị Quy Nhơn đề xuất bộ đèn LED khi đưa vào lắp đặt trên địa bàn TP Quy Nhơn phải đảm bảo các tiêu chí kỹ thuật chủ yếu như: nhiệt độ màu 3.000 - 4.400K, hiệu suất quang của bộ đèn ≥ 110lm/W, điện áp đầu vào 185 - 265v/50Hz, cấp bảo vệ phần quang và ngăn linh kiện ≥ IP66...
Chi hội chiếu sáng khu vực Nam Trung bộ và Tây Nguyên thuộc Hội Chiếu sáng Việt Nam, thành lập ngày 25.8.2015.
Lúc mới thành lập, chi hội có 22 hội viên (12 đơn vị quản lý, vận hành hệ thống điện CSCC; 10 đơn vị tư vấn, sản xuất kinh doanh, dịch vụ). Ðến nay, Chi hội đã phát triển thêm 6 hội viên mới, nâng tổng số lên 28 hội viên.
THU HIỀN