Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường: Chưa có cơ chế giám sát thông tư, thông tư liên tịch
Sáng nay, 20.8, trong khuôn khổ phiên họp thứ 20 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường đã trả lời chất vấn trực tiếp của các vị đại biểu Quốc hội.
Trả lời các đại biểu Trần Văn Tấn (Phó Trưởng Đoàn ĐBQH Tiền Giang), Huỳnh Văn Tiếp (Phó Trưởng Đoàn ĐBQH Cần Thơ) về việc chương trình xây dựng pháp luật thường xuyên phải thay đổi, khiến cho việc thực hiện nghị quyết của Quốc hội không được nghiêm túc, Bộ trưởng Hà Hùng Cường thừa nhận, bên cạnh những nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan là các bộ, ngành chưa quyết liệt, cán bộ pháp chế còn “non” trình độ, hoặc giỏi chuyên môn nhưng chưa phải giỏi về luật pháp...
Chưa hài lòng với nội dung trả lời, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng phát biểu: “Đề nghị Bộ trưởng đánh giá cụ thể xem chương trình xây dựng pháp luật mà cứ phải sửa đi sửa lại, đưa vào rút ra như thế thì tốt hay dở? Kỳ nào cũng sửa, đưa vào hay rút ra thì đều có lý do cả, nghe rất có lý, nhưng như thế thì công tác chuẩn bị chương trình đã tốt chưa”?
Có hay không tình trạng “tham nhũng chính sách”, nói cách khác là việc “cài cắm” lợi ích của ngành, của một nhóm lợi ích cục bộ vào các văn bản quy phạm pháp luật là chất vấn của Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền (Lâm Đồng), Chu Sơn Hà (Hà Nội), Trần Xuân Vinh (Quảng Nam)... đặt ra với Bộ trưởng Hà Hùng Cường. Thậm chí, theo ông Nguyễn Bá Thuyền, cần cho phép người dân khởi kiện những văn bản được các cơ quan hành chính ban hành không đúng với quy định của pháp luật.
Người đứng đầu ngành Tư pháp thẳng thắn thừa nhận, hiện tại quy trình xây dựng luật, pháp lệnh, nghị định, quyết định của Chính phủ là khá đầy đủ và chặt chẽ, song đối với thông tư và thông tư liên tịch thì chưa có cơ chế kiểm soát. “Chính phủ đã nhận ra khoảng trống này và tới đây sẽ nghiên cứu để “phủ” nốt. Tuy nhiên, với một số lĩnh vực chuyên sâu như nghị định về kinh doanh vàng, kinh doanh xăng dầu, giá than, giá điện... cần lộ trình, bước đi thích hợp nhằm đảm bảo mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, chống lạm phát... thì Bộ Tư pháp qua kiểm tra cũng rất khó bình luận. Không thể loại trừ hoàn toàn việc có những quy định sơ hở, bị trục lợi”.
Về khả năng cho phép người dân khởi kiện quy định trái pháp luật, Bộ trưởng cho rằng hiện chưa đủ cơ sở để luật hóa, thông lệ các nước cũng không đặt ra vấn đề này. “Nhưng sau này khi sửa Luật Tố tụng hành chính thì có thể nghiên cứu”, Bộ trưởng nói thêm.
Một nội dung quan trọng khác được các đại biểu Huỳnh Văn Tiếp, Trương Văn Vở (Phó Trưởng Đoàn ĐBQH Đồng Nai) đặt ra là tình trạng các văn bản hướng dẫn thi hành pháp luật bị nợ đọng quá nhiều, quá lâu; có Luật được ban hành đã 3-5 năm mà vẫn thiếu hướng dẫn thi hành.
Ông Trương Văn Vở nói: “Tại phiên họp thường kỳ tháng 7 vừa qua, Chính phủ cho biết còn nợ trên 100 văn bản hướng dẫn, chưa kể số bị trễ hạn. Ngay cả Bộ Tư pháp cũng nợ hướng dẫn điều 25 của Luật Phổ biến pháp luật. Đặc biệt Luật Giá, việc này khiến người dân, doanh nghiệp rất băn khoăn”.
Đại biểu Bùi Mạnh Hùng (Bình Phước) gay gắt: “Cử tri rất bức xúc là chậm hướng dẫn đến 3-5 năm thì có thể gọi là không thực hiện nghị quyết của Quốc hội, như thế có phải là vi phạm luật không”?
Quan tâm đến chất lượng của các văn bản pháp luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý thẳng thắn: “Chính một vị lãnh đạo ngành Tư pháp cũng từng có nhận xét là vẫn còn những văn bản hướng dẫn ngô nghê, luộm thuộm. Tình trạng nợ và chậm bao giờ chấm dứt được, Bộ trưởng có tham mưu cho Chính phủ không? Đây không phải chỉ là mong muốn mà là luật định. Ở đây phải nhấn mạnh đến trách nhiệm chủ quan của các thành viên Chính phủ trong xây dựng thể chế”.
Bên cạnh đó, trách nhiệm của Bộ Tư pháp trong việc để “lọt lưới” thẩm định đối với một số văn bản gây phản ứng trong xã hội thời gian qua là vấn đề được đại biểu Trần Thị Quốc Khánh (UV Ủy ban KHCNMT của QH) đặt ra.
Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho biết: “Về nguyên tắc, sau khi ban hành văn bản 3 ngày, cơ quan ban hành phải gửi cho Cục Kiểm tra văn bản của Bộ Tư pháp để kiểm tra, nhưng có cơ quan gửi chậm, thậm chí “quên” gửi nên có khi được đăng công báo rồi, thực hiện rồi mà cơ quan kiểm tra chưa nhận được văn bản. Chính phủ đã có nhiều giải pháp chấn chỉnh tình trạng này, Bộ Tư pháp cũng sẽ nỗ lực hơn nữa, đặc biệt chú trọng tính khả thi và hợp lý của văn bản”.
Bộ trưởng Hà Hùng Cường nói thêm: “Có lẽ không nước nào phải ban hành nhiều thông tư hướng dẫn như chúng ta. Nếu giao cho Tòa án Nhân dân tối cao thẩm quyền giải thích pháp luật, xây dựng án lệ thì mới giảm được”.
. Theo ANH PHƯƠNG (SGGP)