Dưới mái nhà nơi truyền thống anh hùng tiếp nối
Ở Hoài Nhơn, vùng đất Tam Quan (nay gồm thị trấn Tam Quan, xã Tam Quan Nam, xã Tam Quan Bắc) là địa bàn chiến lược trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Ðể góp phần làm nên chiến thắng, có những gia đình đã chịu rất nhiều mất mát, hy sinh, trong đó có gia đình cụ Ðinh Quán.
Cụ Đinh Quán thắp hương lên bàn thờ gia tiên.
Chúng tôi đến nhà cụ Đinh Quán ở thôn Cửu Lợi Nam, xã Tam Quan Nam khi ngày Quốc khánh 2.9 đã cận kề. 88 tuổi, nhưng cụ vẫn nhanh nhẹn, minh mẫn. Lần giở quyển vở học trò, trên từng trang giấy là nét chữ nắn nót của cụ. Mỗi trang là thông tin ngắn gọn về một thành viên trong đại gia đình, ngày sinh ngày mất, quá trình chiến đấu, công tác…
Cụ xúc động khi kể về những người phụ nữ trong gia đình. Những người mẹ đứt từng khúc ruột khi chồng, con hy sinh. 3 thế hệ nhưng có đến 4 người được phong tặng danh hiệu Mẹ Việt Nam anh hùng. Đó là mẹ Đào Thị Châu, 2 con dâu là Trương Thị Điều, Huỳnh Thị Thiềm và cháu nội là Ngô Thị Liệu. Mẹ Đào Thị Châu có 3 con là liệt sĩ (Đinh Duyệt, Đinh Thứ, Đinh Quyến). Con dâu Trương Thị Điều có 2 con là liệt sĩ (Đinh Tăng, Đinh Long); con dâu thứ 2 là Huỳnh Thị Thiềm có chồng Đinh Quyến và 5 người con hy sinh (Đinh Xị, Đinh Xi, Đinh Công Phi, Đinh Thị Sương, Đinh Thị Sa). Còn mẹ Ngô Thị Liệu cũng dâng hiến cho cách mạng người con duy nhất - liệt sĩ Đinh Láng. Thêm một điều bất ngờ, mẹ Huỳnh Thị Thiềm chính là em ruột của đồng chí Huỳnh Triếp - 1 trong 5 đảng viên đầu tiên của Chi bộ Cửu Lợi ngày đầu thành lập.
Về phần mình, cụ Quán cũng tham gia cách mạng từ khi còn nhỏ, là du kích mật của xã Tam Quan Nam. Năm 1968, cụ được đứng vào hàng ngũ của Đảng. Cụ từng làm Bí thư Nông hội xã. Con trai cả của cụ Quán là chiến sĩ giao liên Đinh Công Loan hy sinh năm 1972, khi mới 17 tuổi. 2 người em còn lại của cụ là Đinh Thị Xá, Đinh Thị Hoa cũng là những chiến sĩ cách mạng kiên cường, đều là thương binh; riêng bà Xá có chồng và con rể là liệt sĩ.
Trong nhà, cụ Quán thờ bà nội, cha mẹ, 5 người em và người con liệt sĩ. Kính cẩn thắp nén nhang lên bàn thờ, cụ xúc động nói: “Truyền thống gia đình là động lực để tôi luôn nỗ lực giáo dục con cháu cố gắng sống sao cho xứng đáng với sự hy sinh của người đi trước, đóng góp nhiều hơn cho công cuộc dựng xây quê hương ngày càng giàu đẹp”.
MAI LÂM