Kiểm soát chặt việc xử lý chất thải y tế nguy hại
Chất thải y tế nguy hại có nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường và trực tiếp đến sức khỏe con người. Do đó, việc kiểm soát nguồn chất thải y tế nguy hại đang được đặc biệt quan tâm, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất nguy cơ có thể xảy ra.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 12 bệnh viện tuyến trung ương và tuyến tỉnh, 16 trung tâm y tế, 159 trạm y tế và gần 600 cơ sở y tế tư nhân. Tính trung bình mỗi ngày phát sinh khoảng 4,5 tấn chất thải y tế, trong đó có 0,6 tấn chất thải y tế nguy hại CTYTNH (chiếm trên 13%). CTYTNH bao gồm 2 nhóm, chất thải lây nhiễm có số lượng lớn với mức độ nguy hại cao (kim tiêm, chất thải phẫu thuật…) và chất thải nguy hại không lây nhiễm.
Nhiều hệ thống lò đốt không đạt chuẩn
Theo dự báo đến năm 2020, các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh sẽ gia tăng đáng kể về số lượng và quy mô nhằm đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của nhân dân. Theo đó, số giường bệnh tăng từ 3.500 giường (2015) lên 4.500 giường (2020). Đi đôi với sự gia tăng này, lượng chất thải y tế nói chung và CTYTNH nói riêng cũng sẽ gia tăng đáng kể.
Trong khi đó, các lò đốt chất thải y tế tại các bệnh viện và trung tâm y tế đang có dấu hiệu xuống cấp, công suất bình quân chỉ đạt 50% công suất thiết kế (1 tấn/ngày). Hiện chỉ có Bệnh viện Phong và Da liễu Trung ương Quy Hòa đầu tư hệ thống xử lý bằng công nghệ lò vi sóng Medister 160 với công suất 8 kg/mẻ, đủ khả năng xử lý CTYTNH cho chính đơn vị này.
Thời gian qua, 13 lò đốt rác thải y tế tại các cơ sở y tế xử lý chất thải y tế lây nhiễm nguy hại với tổng công suất khoảng 2 tấn/ngày. Tuy nhiên, hầu hết trong số này (tập trung ở trung tâm y tế và bệnh viện tuyến huyện) đều đã xuống cấp, không đạt tiêu chuẩn theo quy định.
Đơn cử như ở BVĐK khu vực Phú Phong (Tây Sơn) hàng ngày phát sinh khoảng 30-40 kg CTYTNH. Trước đây lượng chất thải này được đốt ngay tại lò của bệnh viện, nhưng kể từ đầu tháng 9.2017, lò đốt này đã ngưng hoạt động. Bác sĩ Dương Văn Hóa, Giám đốc BVĐK khu vực Phú Phong, cho biết, Sở Y tế cho rằng lò đốt của bệnh viện không đạt tiêu chuẩn nên chúng tôi phải ký hợp đồng với DNTN Hậu Sanh (huyện Phù Cát) thu gom và xử lý.
Bà Nguyễn Thị Tuyết Nhung, Phó Giám đốc Sở Y tế, cho biết, trong thời gian qua Sở Y tế đã tiến hành kiểm tra lò đốt CTYTNH tại các cơ sở y tế, bệnh viện trên địa bàn tỉnh. Qua đó cho thấy hầu hết đều không đạt tiêu chuẩn của Bộ TN&MT. Vì vậy, đến đầu tháng 9.2017, tất cả các lò đốt này đều phải dừng hoạt động. Các bệnh viện, cơ sở y tế phải ký hợp đồng với đơn vị được cấp phép để xử lý lượng CTYTNH phát sinh hàng ngày, đảm bảo theo đúng quy định về vệ sinh môi trường và phòng chống lây nhiễm. Hiện 2 lò đốt chất thải nguy hại tại DNTN Hậu Sanh và Công ty CP Môi trường đô thị Quy Nhơn với tổng công suất xử lý 8,4 tấn/ngày là những lựa chọn chủ yếu của các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh.
Nâng cao ý thức trong phân loại, thu gom
Theo tiến sĩ Nguyễn Việt Cường, Phó Chi cục trưởng Chi cục BVMT (Sở TN&MT), khó khăn lớn nhất hiện nay là phần lớn CTYTNH tại các cơ sở y tế tư nhân vẫn chưa được thu gom và xử lý, gây nguy cơ ô nhiễm môi trường và phát sinh dịch bệnh trong các khu dân cư. Công tác quản lý CTYTNH còn chưa đồng bộ, thiếu sự phối hợp giữa các sở, ngành liên quan với chính quyền các địa phương. Chi phí đầu tư xây dựng, lắp đặt và sửa chữa các lò đốt CTYTNH khá cao, trong khi công tác xã hội hóa hoạt động thu gom và xử lý CTYTNH vẫn chưa được đẩy mạnh.
Khâu xử lý CTYTNH coi như đã “giao khoán” cho hai đơn vị kể trên, nhưng việc nâng cao ý thức người bệnh, người nhà bệnh nhân, nhân viên y tế trong việc phân loại, thu gom CTYTNH cũng cần được quan tâm đúng mức. Có như vậy, CTYTNH mới không còn là mối nguy cơ đe dọa đối với môi trường và cộng đồng.
Bác sĩ CKII Huỳnh Thị Vân, Trưởng khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn BVĐK tỉnh, cho biết: Kể từ năm 2017, được sự tài trợ của Ngân hàng Thế giới, BVĐK tỉnh thực hiện Dự án hỗ trợ xử lý chất thải bệnh viện, với kinh phí khoảng 22 tỉ đồng. Trong khuôn khổ dự án, BVĐK tỉnh đang tiến hành xây dựng nhà chứa rác thải (theo từng loại), hệ thống xử lý nước thải y tế… theo đúng tiêu chuẩn; trang bị dụng cụ bảo hộ, thùng chứa rác thải, xe vận chuyển rác... Cùng với đó, việc tập huấn cho đội ngũ nhân viên y tế, người nhà bệnh nhân trong việc phân loại rác thải ngay tại nguồn là công việc thường xuyên, nhằm đảm bảo hiệu quả trong công tác phân loại, thu gom và xử lý CTYTNH.
UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1047/2016/QÐ-UBND về Kế hoạch thu gom, vận chuyển và xử lý CTYTNH trên địa bàn tỉnh đến năm 2020 và định hướng đến năm 2025. Kế hoạch hướng đến đối tượng là toàn bộ các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh có phát sinh CTYTNH với mục tiêu 100% CTYTNH phát sinh trên địa bàn tỉnh được thu gom, vận chuyển và xử lý theo đúng quy định.
Ðể đảm bảo việc thực thi kế hoạch này đồng bộ, hiệu quả, rất cần có sự tham gia và phối hợp chặt chẽ giữa các ban, ngành liên quan và chính quyền địa phương. Song song với công tác tuyên truyền, hướng dẫn, các sở, ngành và địa phương phải chú trọng công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý kiên quyết các hành vi vi phạm trong công tác thu gom, vận chuyển và xử lý CTYTNH, góp phần cải thiện chất lượng môi trường trên địa bàn tỉnh.
LÊ CƯỜNG