Không đánh đổi phát triển kinh tế bằng hủy hoại môi trường
Ðây là khẳng định của Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lê Kim Toàn tại buổi đối thoại giữa Ðảng, chính quyền với nhân dân xã Cát Nhơn (huyện Phù Cát) được tổ chức ngày 7.9. Ðó là phiên đối thoại thẳng thắn nhưng đầy tinh thần xây dựng, đưa đến kết quả như kỳ vọng.
Quang cảnh buổi đối thoại tại xã Cát Nhơn.
Nội dung chính được chọn để đối thoại là các vấn đề xung quanh tình hình khai thác đá tại khu vực núi Bà và mở rộng QL 19B thuộc địa bàn xã Cát Nhơn.
Hơn cả “vô tội vạ”!
Ông Nguyễn Hải (ở thôn Liên Trì) đã thốt lên như thế khi nói về tình hình khai thác đá trên địa bàn xã mình. “Khai thác ào ạt, xe tải chở những khối đá lớn không có dây buộc, dễ gây án mạng… Vừa rồi, có xe chở đá bị lật lúc 5 giờ sáng, may mà không trúng ai”, ông Hải diễn giải. Ở cùng thôn, ông Trần Thiện Khương bổ sung: “Xe chở đá tránh công an, canh 12 giờ trưa hay khuya chạy ầm ầm, làm nứt cả nhà dân hai bên đường”.
“Bà con bức xúc là đúng, nào bụi, nào tiếng ồn... Chúng tôi đi, thấy mà đứt ruột”
Bí thư Huyện ủy Phù Cát PHẠM NGỌC TRÌNH
Không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày, hoạt động khai thác, chế biến đá trên địa bàn xã Cát Nhơn còn tác động xấu đến sản xuất của người dân. Dòng chảy các con suối thay đổi gây xói mòn đất, tình trạng sa bồi thủy phá ngày càng nặng nề… Gia đình bà Đỗ Thị Đông (thôn Đại Lợi) có vườn đào ngay cạnh nhà máy chế biến đá của Tổng Công ty Phú Tài. “Bụi đá bám đầy trên cây, lá. Đào cứ từ từ chết, năm nay không thu hoạch được gì”, bà Đông bức xúc nói.
Mang tính chất của một cuộc đối thoại, nên xen giữa ý kiến của người dân là giải trình của lãnh đạo các sở, ngành liên quan. Phó Giám đốc Sở TN&MT Huỳnh Quang Vinh đăng đàn đến 2 lần. Lần đầu là thông tin chung về tình hình hoạt động khai thác đá và tác động của nó đến môi trường. Sau phần giải trình này, ông Phạm Tuấn (thôn Liên Trì) đặt câu hỏi trực tiếp cho đại diện Sở TN&MT về việc khôi phục môi trường. “Vừa làm vừa khôi phục hay khai thác xong mới khôi phục? Nếu doanh nghiệp (DN) không làm thì ai lo?”, ông Tuấn hỏi vặn.
“Khai thác đá làm sa bồi đất canh tác lại đổ cho thiên tai, mà không tính đến nhân tai”
Ông NGUYỄN VĂN KHẢI, thôn Chánh Mẫn, xã Cát Nhơn
Xác định đây là băn khoăn rất chính đáng, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Phan Phi Hổ yêu cầu ông Vinh trả lời thẳng vào vấn đề. Ông Vinh cho biết, phục hồi môi trường chỉ hoàn chỉnh khi đóng cửa mỏ khai thác; việc phục hồi môi trường đối với các mỏ đá là rất khó khăn. “Chúng tôi hứa sẽ thường xuyên giám sát, yêu cầu các DN tích cực phục hồi môi trường, tạm thời là phủ xanh bằng dây leo, lâu dài là trồng cây cố định”, ông Vinh nói.
Trong phần giải trình sau đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Châu cho hay, trước khi tiến hành khai thác, DN nào cũng phải nộp khoản Quỹ Bảo vệ môi trường, nhiều ít tùy vào sản lượng khai thác, nhưng không dưới 3 tỉ đồng. Nếu DN nào làm ăn thua lỗ mà “chuồn” thì quỹ này sẽ được trưng dụng để thực hiện phục hồi môi trường.
Dừng ngay hoạt động khai thác đá
Hiện có 3 DN trực tiếp khai thác đá tại xã Cát Nhơn, đó là Công ty TNHH Hoàn Cầu granite, Tổng Công ty Phú Tài và Công ty CP sản xuất đá granite Phú Minh Trọng. Phát biểu tại buổi đối thoại, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Châu đã chỉ đạo các DN phải dừng ngay hoạt động khai thác. “Sở TN&MT và UBND huyện Phù Cát kiểm tra, giám sát, khi nào các DN khắc phục được hậu quả, xây dựng xong hố lắng, kè chống sạt lở, đá lăn… thực hiện đầy đủ cam kết bảo vệ môi trường thì mới tham mưu tỉnh cho phép khai thác trở lại”, ông Châu quả quyết.
“Chúng tôi nhận khuyết điểm và xin lỗi bà con vì khai thác đá gây sa bồi. Quá trình khắc phục chúng tôi sẽ mời bà con đến kiểm tra rồi mới nghiệm thu"
Bà DIỆP CHI MINH THI, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Hoàn Cầu granite
Trao đổi với PV vào cuối giờ chiều 7.9, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Châu cho biết hoạt động khai thác đá dừng từ chiều cùng ngày. Trong ngày 8.9, UBND tỉnh sẽ ban hành văn bản chính thức về vấn đề này. Để có được quyết định này, UBND tỉnh dựa vào kết quả kiểm tra trước đó của Sở TN&MT đối với hoạt động khai thác đá tại khu vực núi Bà. Kết quả kiểm tra cho thấy các DN có nhiều sai phạm. Đoàn kiểm tra đã đề nghị các mức xử phạt, nặng nhất lên đến 60 -100 triệu đồng.
Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lê Kim Toàn đánh giá cao quyết định kịp thời của UBND tỉnh ngay trong buổi đối thoại. Đất đá, cát sỏi… là tài nguyên quốc gia, cần khai thác có hiệu quả; quá trình khai thác phải hài hòa lợi ích của nhà nước, DN và đặc biệt là của người dân. “Quan điểm của lãnh đạo tỉnh là không đánh đổi phát triển kinh tế bằng việc hủy hoại môi trường, làm ảnh hưởng đến đời sống yên bình của nhân dân”, ông Toàn khẳng định.
Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy cũng cho rằng quy hoạch là đúng, cấp phép cũng đúng, nhưng các ngành liên quan cần tính toán lại lộ trình cụ thể. “Mới có 3 DN khai thác mà đã ảnh hưởng lớn như thế này, tôi không tưởng tượng được nếu 7 DN khai thác cùng một lúc trên địa bàn hẹp thì cảnh quan sẽ như thế nào”, Phó Bí thư nêu vấn đề.
Rộng đường thì đẹp nhà!
Tại buổi đối thoại, người dân sinh sống hai bên QL 19B (trước đây là tỉnh lộ 635) trên địa bàn Cát Nhơn cũng bày tỏ sự quan tâm về chủ trương mở rộng tuyến đường này, bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến quyền sử dụng đất của họ. Quy định về tim đường thay đổi từ 7,5 m, sau tăng lên 15 m rồi 22,5 m, “chẳng biết thế nào để xây cất cho đúng, rồi có được đền bù phần thiếu so với sổ đỏ không”, ông Bùi Du Lân (thôn Ðại Lợi) băn khoăn.
Theo ông Lê Kim Toàn, tỉnh lộ 635 trước đây được quy hoạch đấu nối với đường 639 để hình thành QL 19B, nối sân bay Phù Cát với Khu kinh tế Nhơn Hội. Tuy nhiên, sau khi tính toán lại, lãnh đạo tỉnh quyết định xây dựng đường nối trực tiếp từ ngã tư Gò Găng đến đường trục Khu kinh tế Nhơn Hội để tiết kiệm chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng rất lớn nếu mở rộng đường 635. Tới đây, tỉnh lộ 635 sẽ được trả lại chức năng cũ. Tuy nhiên, lãnh đạo tỉnh thống nhất chủ trương vẫn mở rộng đường ở các khu dân cư, đặc biệt là trước UBND xã Cát Nhơn để đáp ứng nhu cầu phát triển sau này. “Bà con cũng nên nhìn thoáng ra, về lâu dài Cát Nhơn cũng sẽ phải đi lên, đường rộng thì nhà đẹp, càng thêm giá trị chứ!”, Phó Bí thư vui vẻ nói.
NGUYỄN VĂN TRANG