Chậm giải ngân vốn đầu tư công: Chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm
Vốn đầu tư công từ ngân sách nhà nước và vốn trái phiếu chính phủ giao cho 46 chủ đầu tư của tỉnh là hơn 2.073 tỉ đồng, nhưng 8 tháng đầu năm 2017 mới giải ngân hơn 53%. Trong tỉ lệ giải ngân nói trên, vốn đầu tư do địa phương quản lý (chưa bao gồm vốn chương trình mục tiêu quốc gia) đạt gần 57% kế hoạch, còn vốn chương trình mục tiêu quốc gia mới đạt 22,58% kế hoạch.
Nơi tiêu không hết, chỗ lần không ra
Đi vào cụ thể, đối với các chủ đầu tư của 11 huyện, thị xã, thành phố về tổng thể đều có tỉ lệ giải ngân kế hoạch đạt từ 50% trở lên. Tuy nhiên, xét trên phương diện giải ngân từng nguồn vốn, mặc dù đã có nguồn thanh toán khối lượng hoàn thành cho các dự án (DA), nhưng một số huyện vẫn có tỉ lệ giải ngân chưa đạt yêu cầu. Với các chủ đầu tư cấp tỉnh, trong khi phần lớn DA được bố trí từ các nguồn vốn đầu tư tập trung, vốn xổ số kiến thiết, vốn tồn ngân kho bạc nhà nước có giá trị giải ngân tương đối cao thì diễn biến từ các DA được bố trí nguồn cấp quyền sử dụng đất khá ì ạch.
DA đường phía Tây tỉnh là một trong những DA có tỉ lệ giải ngân (vốn Trung ương hỗ trợ có mục tiêu) thấp.
- Trong ảnh: Thi công cầu Nhị Hà thuộc DA đường phía Tây. Ảnh: NGUYỄN HÂN
Đặc biệt, Sở KH&ĐT “báo động đỏ” các DA của 10 chủ đầu tư có tỉ lệ giải ngân vốn Trung ương hỗ trợ có mục tiêu và vốn trái phiếu chính phủ (kéo dài) dưới 30% kế hoạch vốn đã giao từ đầu năm. Nằm trong danh sách này, chủ đầu tư là các địa phương có TX An Nhơn, các huyện Tây Sơn, Hoài Ân, Vĩnh Thạnh, An Lão; chủ đầu tư cấp tỉnh có Ban quản lý (BQL) DA giao thông tỉnh, Sở NN&PTNT, BQL DA NN&PTNT, Sở Y tế, Sở Nội vụ. “Trung ương đã có quy định, đến 30.9.2017, địa phương nào có tỉ lệ giải ngân vốn dưới 30% sẽ bị điều chuyển vốn cho địa phương khác. Trong khi việc xin vốn rất khó thì chậm giải ngân vốn để dẫn đến bị điều chuyển là điều không chấp nhận được”, ông Nguyễn Thúc Đĩnh, Giám đốc Sở KH&ĐT, nói.
Đáng lưu ý, trong khi nhiều DA thiếu vốn để bố trí đầu tư thì có không ít DA nằm trong diện tiêu không hết tiền. BQL DA NN&PTNT cũng có 2 DA đầu tư vốn từ nguồn vốn Trung ương hỗ trợ có mục tiêu và vốn nước ngoài giải ngân dưới 30% là DA hoàn thiện cơ sở hạ tầng đường lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh và tiểu DA hệ thống kênh tưới Thượng Sơn. Vướng mắc lớn nằm ở chỗ không có kinh phí bồi thường giải phóng mặt bằng và phụ thuộc nhiều vào đơn vị hỗ trợ vốn. “Cái khó là những DA năm nay triển khai được thì không có vốn, còn DA có vốn thì thủ tục lại bị vướng”, ông Tô Tấn Thi, Giám đốc BQL DA NN&PTNT cho biết thêm.
Không phủ nhận có nhiều nguyên nhân dẫn đến giải ngân vốn đầu tư công chậm là từ thủ tục đầu tư công rườm rà, lựa chọn đơn vị tư vấn, triển khai thực hiện chậm như phản ảnh; tuy nhiên, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Phan Cao Thắng cũng đồng thời chỉ ra nhiều nguyên nhân chủ quan đến từ chính chủ đầu tư và các sở, ngành. Đó là sự phối hợp trong các khâu từ thẩm định hồ sơ bố trí vốn cho đến lựa chọn nhà thầu, triển khai thực hiện DA... còn nhiều vấn đề. Trong khi đó, các chủ đầu tư chưa có biện pháp cụ thể để đẩy nhanh tiến độ giải ngân, dẫn đến việc hoàn thiện hồ sơ DA theo quy định còn chậm trễ làm chậm tiến độ triển khai DA.
Chuyển vốn đầu tư DA không đảm bảo thời hạn giải ngân
Năm 2017, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 70 về điều chuyển vốn nhằm sử dụng hiệu quả toàn bộ nguồn vốn hiện có. Trong ngành, vốn sẽ được điều chuyển từ DA này sang DA khác. Một số DA sẽ được báo cáo Chính phủ, Quốc hội để điều chuyển từ bộ này sang bộ khác, từ địa phương này sang địa phương khác.
Theo ông Lê Hoàng Nghi, Giám đốc Sở Tài chính, Bộ Tài chính quy định việc điều hành chi tiền từ nguồn cấp quyền sử dụng đất và xổ số kiến thiết phải theo tiến độ thu. Tuy nhiên, nếu theo tiến độ thu thì rất bị động nên ngay từ đầu năm Sở đã rà soát và đã trình UBND tỉnh ưu tiên thông báo vốn cho các công trình đã hoàn thành, sau đó tiếp tục ưu tiên cho công trình chuyển tiếp. “Đến nay, có thể nói nguồn vốn cấp quyền sử dụng đất và xổ số kiến thiết đảm bảo rất kịp thời. Vấn đề là các đơn vị thi công thường chậm báo cáo khối lượng thanh toán, chủ đầu tư cần hết sức lưu ý”, ông Nghi nói.
Trong khi đó, phía Kho bạc Nhà nước tỉnh cũng khẳng định sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 70 cũng đã “mở” ra quy định thanh toán cho các DA. Từ đầu tháng 8.2017 đến nay, Kho bạc đã giải ngân được trên 80 DA bị vướng quy định trước đó. Đồng thời, rút ngắn thời gian kiểm soát và giải ngân các hồ sơ, thủ tục cho các đơn vị từ 7 ngày xuống còn 4 ngày.
Vấn đề đặt ra là các sở, ngành và chủ đầu tư cần khẩn trương hoàn thiện các thủ tục để chuyển nhanh dòng tiền khi huy động được các nguồn thu cho ngân sách, nhất là nguồn thu cấp quyền sử dụng đất, để thanh toán khối lượng hoàn thành các công trình đã được bố trí kế hoạch vốn và trả nợ các khoản vay của ngân sách. Bên cạnh đó, kiên quyết xử lý theo quy định đối với các nhà thầu không đáp ứng được yêu cầu, kiên quyết loại ra các nhà thầu không có năng lực.
Riêng đối với các chủ đầu tư DA, đến ngày 30.9.2017 đơn vị nào giải ngân dưới 30% kế hoạch vốn năm 2017, Sở KH&ĐT sẽ phối hợp Kho bạc Nhà nước và các đơn vị liên quan điều chuyển kế hoạch vốn đã bố trí sang bố trí trả nợ khối lượng hoàn thành cho các DA chuyển tiếp; bố trí đối ứng các DA ODA. “Chủ đầu tư nào triển khai DA chậm, để Trung ương điều chỉnh vốn sang địa phương khác, hoặc không tiếp tục bố trí vốn kế hoạch năm 2018 cho DA theo Nghị quyết 70/NQ-CP thì thủ trưởng đơn vị phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trước UBND tỉnh”, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Phan Cao Thắng nhấn mạnh.
THU HIỀN