Các khu neo đậu tàu thuyền trú tránh bão: Chật hẹp và không an toàn
Tàu cá công suất lớn ngày càng nhiều, trong khi các khu neo đậu tàu thuyền trú tránh bão đã và đang bị đất cát bồi lấp, khiến việc đưa tàu ra vào để mua bán sản phẩm, tiếp tế vật tư, nhiên liệu và tránh trú bão của ngư dân gặp rất nhiều khó khăn.
“Chiếc áo” đã chật
Tỉnh ta hiện có 3 khu neo đậu tàu thuyền trú tránh bão (viết tắt là KNĐ) lớn, gắn liền với các cảng cá, gồm KNĐ Tam Quan tại cảng cá Tam Quan, xã Tam Quan Bắc (Hoài Nhơn) sức chứa 1.200 tàu cá; KNĐ Đề Gi, tại cảng cá Đề Gi, xã Cát Khánh (Phù Cát), sức chứa 2.000 tàu; và KNĐ tại cảng cá Quy Nhơn (TP Quy Nhơn), sức chứa 1.000 tàu. Các KNĐ vừa là nơi mua bán sản phẩm và lấy tổn, vừa là điểm neo đậu tàu thuyền trú tránh bão của ngư dân trong và ngoài tỉnh.
Khu neo đậu tàu thuyền trú tránh bão Tam Quan đã bị đất cát bồi lấp, tàu cá của ngư dân thường bị mắc cạn, không đảm bảo an toàn.
Tuy vậy, vì các điểm này được xây dựng khá lâu, qua thời gian sử dụng bị tác động bởi thiên tai, bão lũ nên đã bị đất cát bồi lấp nặng. Hơn nữa, những năm gần đây, số lượng tàu thuyền công suất lớn trong tỉnh tăng nhiều; dịch vụ hậu cần nghề cá phát triển, ngày càng nhiều tàu cá của ngư dân ra vào KNĐ, dẫn đến tình trạng quá tải.
Riêng KNĐ tại cảng cá Tam Quan, luồng lạch ra vào cảng đã bị bồi lấp nghiêm trọng, tàu cá ra vào thường bị mắc cạn, hư hỏng. Hơn 1/2 diện tích khu vực neo đậu tránh bão cũng đã bị bồi lấp nặng, mỗi khi thủy triều xuống, tàu cá thường bị đổ nghiêng, không đảm bảo an toàn, ngư dân rất khó đưa tàu thuyền ra KNĐ. Ngư dân Ngô Văn Chí, ở xã Hoài Hương, chủ tàu cá vỏ thép BÐ 99789-TS, cho biết: “Luồng lạch ra vào cảng bị bồi lấp quá nặng, vất vả lắm tôi mới đưa tàu vào được KNĐ, song nơi đây cũng bị bồi lấp, tàu phải neo đậu xa cầu cảng nên khó lấy tổn mở chuyến biển mới. Đã xảy ra tình trạng tranh giành chỗ neo đậu tàu cá. Nếu xảy ra hỏa hoạn sẽ rất khó xử lý vì tàu cá đậu rất sát nhau”.
Theo ông Nguyễn Chí Công, Phó Chủ tịch UBND huyện Hoài Nhơn, KNĐ tại cảng cá Tam Quan được quy hoạch, xây dựng khá lâu, luồng lạch ra vào cảng và khu vực neo đậu tàu cá của ngư dân đã bị bồi lấp nặng. Hơn nữa, những năm gần đây số lượng tàu thuyền công suất lớn ở Hoài Nhơn tăng nhiều, trong khi năng lực tiếp nhận tàu cá của cảng hạn chế dẫn đến tình trạng quá tải, tàu cá ra vào cảng gặp khó khăn và không đảm bảo an toàn. Có nhiều tàu vỏ gỗ bị mắc cạn, hư hỏng khi ra vào cảng cá Tam Quan. Từ đầu năm đến nay, mỗi lần ra vào cảng để bán sản phẩm hoặc sắm tổn vươn khơi, nhiều chủ tàu phải thuê 1 chiếc ghe dẫn đường và lai dắt, mỗi lượt phải trả từ 300 ngàn đồng trở lên, mất nhiều thời gian và chi phí.
KNĐ tại cảng cá Quy Nhơn cũng đang bị thu hẹp, gây khó khăn cho tàu cá ra vào. Ông Đào Xuân Thiện, Giám đốc Ban quản lý Cảng cá Bình Định, cho rằng, từ khi Công ty CP Tân Cảng Quy Nhơn xây dựng cầu cảng, bao bọc gần như toàn bộ cảng cá Quy Nhơn, luồng lạch ra vào cũng không còn thông thoáng như trước, diện tích mặt nước trong cảng cá bị thu hẹp, tình trạng quá tải thường xuyên xảy ra. KNĐ tại cảng cá Đề Gi cũng chật hẹp, không đáp ứng được yêu cầu neo đậu tàu cá để bán sản phẩm, trú tránh bão. Việc đảm bảo an toàn cho tàu cá, nhất là vào mùa mưa bão gặp rất nhiều khó khăn.
Theo Sở NN&PTNT, trước đây tỉnh ta quy hoạch các KNĐ cho các tàu cá dưới 400CV neo đậu, nhưng hiện toàn tỉnh có 6.468 tàu cá, trong đó có 2.438 tàu có công suất từ 400CV trở lên, nên các KNĐ không đáp ứng yêu cầu. KNĐ Tam Quan hiện chỉ chứa được tối đa là 800 tàu; KNĐ Đề Gi chứa 1.200 tàu; và KNĐ tại cảng cá Quy Nhơn (TP Quy Nhơn) chứa 600 tàu.
Thiếu vốn đầu tư
Thời gian qua, tỉnh ta đã đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng và triển khai nhiều biện pháp nhằm hạn chế tình trạng bồi lấp cũng như quá tải tại các KNĐ. Tuy nhiên, theo chính quyền các địa phương, tỉnh cần quy hoạch tổng thể các KNĐ và đầu tư kinh phí lớn mới có thể khắc phục một cách triệt để tình trạng bồi lấp, quá tải hiện nay.
Ông Trần Văn Phúc, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết: Năm 2015, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở NN&PTNT đã lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, lập dự án đầu tư xây dựng công trình KNĐ cho tàu cá đầm Đề Gi là KNĐ cấp vùng với quy mô neo đậu khoảng 2.000 tàu công suất từ 300 CV trở lên; xây dựng kè bảo vệ bờ, chống bồi lấp KNĐ dài 800 m và kè chắn cát chống sạt lở bảo vệ luồng vào cửa Đề Gi 600 m; nạo vét luồng lạch chạy tàu và KNĐ đảm bảo cho tàu có công suất từ 1.000 CV trở xuống với tổng kinh phí khoảng 320 tỉ đồng trình Bộ NN&PTNT xem xét hỗ trợ; song đến nay Bộ chưa bố trí kinh phí. Năm 2016, UBND tỉnh cũng đã phê duyệt quy hoạch phân khu chức năng tỉ lệ 1/2.000 hệ thống cảng cá, KNĐ và dịch vụ hậu cần nghề cá Tam Quan với tổng diện tích 157,44 ha, tổng vốn đầu tư trên 500 tỉ đồng. Tỉnh đã báo cáo và đăng ký Bộ NN&PTNT các danh mục dự án ưu tiên của chính sách phát triển thủy sản theo tinh thần Nghị định 67/2014 của Chính phủ giai đoạn 2016 - 2020 với tổng kinh phí gần 514,7 tỉ đồng, nhưng đến nay vẫn chưa có kinh phí.
Cũng theo ông Trần Văn Phúc, việc mở rộng KNĐ tại cảng cá Quy Nhơn là rất khó do xung quanh KNĐ đã được các doanh nghiệp đầu tư xây dựng các công trình kiên cố. Do vậy, Sở NN&PTNT sẽ đề nghị tỉnh cho chủ trương nạo vét KNĐ, đồng thời chỉ đạo Ban quản lý Cảng cá Bình Định củng cố tổ chức, thực hiện tốt đề án hoạt động và quy chế quản lý, khai thác cảng cá nói trên; triển khai các biện pháp đảm bảo ANTT, an toàn cho các tàu cá neo đậu, bảo vệ môi trường khu vực cảng.
PHẠM TIẾN SỸ