HTXNN nhiều, nhưng không mạnh
Theo Liên minh HTX tỉnh, số lượng HTXNN trên địa bàn hiện đang hoạt động chiếm phần lớn trong tổng số HTX của tỉnh hiện có. Mặc dù có nhiều HTXNN nỗ lực hoạt động các khâu dịch vụ phục vụ hoạt động sản xuất của thành viên, nhưng nhìn chung doanh thu và lợi nhuận của các HTXNN còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu.
HTXNN Phước Hiệp (xã Phước Hiệp - Tuy Phước) tăng doanh thu nhờ sản xuất và cung ứng rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP.
- Trong ảnh: Các thành viên HTXNN Phước Hiệp sơ chế rau an toàn.
Số lượng HTXNN nhiều, nhưng lợi nhuận không cao
Thống kê của Liên minh HTX tỉnh cho thấy, hiện toàn tỉnh có 203 HTX và Quỹ tín dụng nhân dân, trong đó có 151 HTXNN với 248.472 thành viên, tổng vốn hoạt động 596 tỉ đồng. Thực tế cho thấy, việc chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 2012 giúp cho các HTX rà soát lại toàn bộ số thành viên tham gia HTX, xác định vốn góp của từng thành viên; xây dựng phương án sản xuất kinh doanh (SXKD) phù hợp với tình hình mới; xác định rõ hơn trách nhiệm của các thành viên đối với HTX và trách nhiệm của HĐQT HTX, tạo nên sự gắn kết giữa HTX và các thành viên, qua đó giúp HTX ổn định và phát triển SXKD.
Đáng chú ý là có nhiều HTXNN đã nâng cao chất lượng hoạt động dịch vụ; đẩy mạnh liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp (DN) để sản xuất, cung ứng lúa giống, vật tư nông nghiệp và tiêu thụ nông sản cho thành viên. Nhiều HTXNN phát triển SXKD ở các lĩnh vực chế biến nông sản, kinh doanh thương mại, thu hút được vốn đầu tư từ nhiều nguồn, có thị trường ổn định, giải quyết được nhiều việc làm và kinh doanh hiệu quả; điển hình như các HTXNN: Phước Hưng (Tuy Phước); HTXNN 2 Nhơn Thọ (TX An Nhơn), HTXNN 2 Ân Tín (Hoài Ân), HTXNN Hoài Mỹ (Hoài Nhơn); HTXNN 1 Phước Sơn (Tuy Phước).
6 tháng đầu năm 2017, các HTXNN doanh thu khoảng 239,6 tỉ đồng, lợi nhuận gần 6 tỉ đồng. Tuy vậy, theo Liên minh HTX tỉnh, trong tổng số 151 HTXNN hiện có, chỉ có 22 HTX đã liên kết với DN trong cung ứng vật tư nông nghiệp, tiêu thụ nông sản và đa dạng hóa các loại hình dịch vụ, có doanh thu cao; số HTX còn lại gặp nhiều khó khăn trong SXKD. Doanh thu, lợi nhuận của các HTXNN thấp hơn nhiều so với các HTX giao thông vận tải, tiểu thủ công nghiệp, thương mại, dịch vụ.
Thực tế cho thấy, phần lớn HTXNN trong tỉnh có quy mô hoạt động nhỏ, năng lực nội tại còn yếu, chưa mở rộng được nhiều loại hình dịch vụ kinh doanh và còn phụ thuộc quá nhiều vào nguồn cấp bù thủy lợi phí của Nhà nước và nguồn thu phí từ kênh mương nội đồng, nhưng định mức cấp bù thủy lợi phí theo quy định tại Nghị định 67/2012 của Chính phủ thấp. Nhiều HTXNN thiếu vốn đầu tư vì nợ đọng của thành viên không thu hồi được; việc tiếp cận được nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng không đơn giản; trong khi đó việc huy động vốn từ các thành viên còn hạn chế, nên khó đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh, dẫn đến doanh thu thấp.
HTXNN cần năng động, sáng tạo trong SXKD
Theo ông Đào Văn Hùng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, sau khi chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 2012, các HTXNN hoạt động như một DN thực thụ, chủ động hoàn toàn về vốn, phương án SXKD. Do vậy, để hoạt động SXKD mang lại hiệu quả, các HTXNN cần phải khơi dậy các nguồn lực từ nội bộ và xây dựng phương án SXKD phù hợp với yêu cầu thực tế. Bên cạnh đó, tiếp cận và vay vốn từ các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại để đầu tư, mở rộng sản xuất; mạnh dạn liên doanh liên kết với các DN để đa dạng hóa các loại hình dịch vụ, nhằm tăng hiệu quả SXKD, giải quyết hài hòa lợi ích giữa HTX và thành viên.
Cũng theo ông Hùng, Sở NN&PTNT sẽ phối hợp với ngành chức năng và chính quyền các địa phương tiếp tục triển khai và thực hiện tốt quy định của Luật HTX năm 2012; tạo điều kiện thuận lợi để các HTXNN tham gia thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020 và Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Phối hợp thực hiện Đề án “Đổi mới, phát triển các hình thức tổ chức kinh tế hợp tác trong nông nghiệp tỉnh Bình Định giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến năm 2030” và các văn bản quy phạm pháp luật, văn bản chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Bộ NN&PTNT, của tỉnh liên quan đến công tác đổi mới, phát triển các HTXNN.
Ông Ngô Thanh Lý, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cũng cho rằng, để duy trì và phát triển SXKD, các HTXNN cần thay đổi phương thức hoạt động nhằm đổi mới chính mình. Trước hết là phải củng cố và phát triển các loại hình kinh tế phù hợp với các lĩnh vực, các ngành và từng địa phương. Bên cạnh đó, cần đa dạng ngành nghề kinh doanh dịch vụ, chú trọng cả về số lượng và chất lượng hoạt động; từng bước đầu tư đổi mới về quy mô và cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương thức quản lý để đạt hiệu quả cao trong các hoạt động SXKD, dịch vụ. Liên minh HTX tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh triển khai Chỉ thị số 17/2015 về đẩy mạnh triển khai thi hành Luật HTX và tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể nói chung, các HTXNN nói riêng.
Trong thời gian đến, Liên minh HTX tỉnh sẽ tăng cường phối hợp với các ngành chức năng và chính quyền các địa phương giải quyết kịp thời các kiến nghị, đề xuất của các HTXNN, đảm bảo lợi ích chính đáng cho HTX, tạo điều kiện hỗ trợ các HTXNN hoạt động hiệu quả hơn.
PHẠM TIẾN SỸ