Tuồng lịch sử và những “mốc son”
Vở tuồng lịch sử - cách mạng đầu tiên của Đoàn tuồng Liên khu V - NHTĐT ngày nay là vở “Chị Ngộ” (tác giả: Nguyễn Lai), ra đời năm 1953, tức là chỉ 1 năm sau khi được thành lập. Vở diễn đã gây tiếng vang rất lớn thời bấy giờ, không chỉ ở tác dụng góp phần cổ vũ đấu tranh cách mạng, mà đánh dấu việc một bộ môn nghệ thuật truyền thống tiếp cận và khai thác thành công mảng đề tài chiến tranh cách mạng. Vở diễn này đã nhận Giải thưởng Phạm Văn Đồng - giải thưởng về văn hóa, nghệ thuật cao nhất của Liên khu V thời bấy giờ.
Kể từ tác phẩm đặt dấu mốc ấy, 65 năm qua, NHTĐT đã xây dựng khoảng 40 vở diễn về đề tài này. Trong đó, nhiều vở đã đoạt huy chương vàng, bạc tại các kỳ hội thi, hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn miền Bắc (như “Lam Sơn khởi nghĩa” (1958), “Trần Bình Trọng” (1962), “Những người con” (1965)…).
Đất nước hòa bình, NHTĐT càng có thời gian và điều kiện để đầu tư cho những vở diễn giàu chất lượng nghệ thuật. Hầu hết thành tích cao của đơn vị tại các kỳ hội thi, hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc rơi vào những vở đề tài lịch sử. Tiêu biểu như các vở: “Sao khuê trời Việt” - HCV năm 1985, “Sáng mãi niềm tin” - HCV năm 1990, “Bùi Thị Xuân hồi kết cuộc” - HCV năm 1995, “Trời Nam” - HCV năm 1999, “Hồn Việt” - HCV năm 2009…
Trong khai thác mảng tuồng lịch sử, Nhà hát đặc biệt quan tâm những nhân vật, vấn đề lịch sử của địa phương. Chỉ riêng đề tài về phong trào Tây Sơn, NHTĐT đã xây dựng hàng chục vở. Một số nhân vật lịch sử khác cũng đã được xây dựng thành vở diễn: “Đô đốc Bùi Thị Xuân”, “Bùi Thị Xuân hồi kết cuộc”, “Đi tìm chân chúa” (về Đào Duy Từ), “Bông mai đỏ” (về Mai Xuân Thưởng)…
Thành tích nghệ thuật mới nhất về vở diễn của NHTĐT cũng đến từ một vở lịch sử - “Nước non cửa Phật”, đoạt 1 trong 3 HCV tại Cuộc thi tuồng - dân ca kịch chuyên nghiệp toàn quốc năm 2016 (có tổng số 17 vở diễn tham gia)!
Giám đốc NHTĐT Văn Bá Dũng chia sẻ, xây dựng hệ thống kịch mục về các nhân vật lịch sử, đề tài của địa phương Bình Ðịnh luôn là mối quan tâm hàng đầu của Nhà hát. Vẫn còn một số nhân vật lịch sử Bình Ðịnh hoặc gắn bó mật thiết với Bình Ðịnh rất hay mà tuồng Bình Ðịnh chưa có dịp khai thác như Lê Ðại Cang, Võ Văn Dũng, Ngô Văn Sở, Tăng Bạt Hổ… Nhà hát rất mong chờ những kịch bản tốt để dựng.
SAO LY