Đội ngũ hướng dẫn viên du lịch Bình Định:
Cần nâng cao cả chất và lượng
Chất lượng nguồn nhân lực du lịch (DL) có ảnh hưởng quyết định đến chất lượng của hoạt động DL. Riêng trong hoạt động DL lữ hành, vai trò của hướng dẫn viên (HDV) DL rất quan trọng. Tuy nhiên, theo đánh giá chung, hiện nay đội ngũ HDV DL Bình Định vừa yếu lại vừa thiếu...
Nhiều người cho rằng làm HDV DL tại Bình Định rất thuận lợi, bởi ở đây có rất nhiều điều hấp dẫn để giới thiệu cho du khách. Điều này hoàn toàn xác đáng.
HDV DL tại Bình Định - dễ mà… khó!
Bình Định có một nền lịch sử, văn hóa truyền thống phong phú và đa dạng, gắn với những dấu ấn lịch sử quan trọng của đất nước; cùng với những cái riêng làm nên sự độc đáo, khác biệt của một vùng đất. Bình Định có một thiên nhiên hài hòa, địa hình hội đủ núi rừng, đồng bằng, sông suối, biển xanh cát trắng, như một Việt Nam thu nhỏ. Lịch sử Bình Định gắn liền với phong trào Tây Sơn, phong trào Cần vương cùng các phong trào cách mạng của Đảng… Văn hóa Bình Định với võ cổ truyền Tây Sơn-Bình Định, nghệ thuật kiến trúc Chămpa, Hát Bội, Bài chòi, các món đặc sản ẩm thực, các làng nghề truyền thống… là một kho báu vô tận để khách DL tìm hiểu, khám phá, trải nghiệm.
Đưa khách đi DL ở Bình Định, nếu một HDV “nắm chắc vấn đề”, nghiên cứu kỹ về Bình Định thì sẽ thỏa mãn được yêu cầu của khách DL. Song trước một rừng kiến thức “ngồn ngộn” về lịch sử, văn hóa Bình Định, phải chọn lọc, phải nói làm sao cho đúng và cho trúng thì không hề đơn giản, nhất là đối với những HDV trẻ chưa có sự tích lũy nhiều. Và cũng chính vì thế, hầu hết HDV DL ở TP Hồ Chí Minh đều ngại đưa khách về Bình Định vì họ chưa “nắm chắc vấn đề”. Ông Phan Ngọc Dũng, Giám đốc Chi nhánh Vietravel Quy Nhơn, cho biết: Bình Định là “lò xay” HDV DL. Một số HDV 3-4 sao của Công ty DL Vietravel sau chuyến đưa khách đi tour Bình Định đã bị “giáng cấp” xuống 2-3 sao vì thuyết minh về lịch sử-văn hóa địa phương chưa đáp ứng yêu cầu của du khách.
Một HDV DL có năng lực sẽ tạo được sự hài lòng cho du khách khi đến một điểm đến, một địa phương cụ thể, sẽ góp phần thúc đẩy mạnh mẽ quá trình quảng bá hình ảnh và phát triển kinh tế DL của địa phương ấy… Ở Bình Định không thiếu HDV giỏi. Trong số này có Nguyễn Hữu Trọng (Quy Nhơn Travel), Trần Văn Quang (Lữ hành Hải Âu), Nguyễn Phạm Kiên Trung (DL Miền Trung), Trần Đăng Khôi (Vietravel Quy Nhơn)… HDV Trần Văn Quang (Phó Giám đốc Khách sạn Hải Âu) từng đoạt giải Nhất cuộc thi HDV DL giỏi khu vực miền Trung và được xếp vào “top ten” HDV DL giỏi toàn quốc năm 2008.
Tham gia tour DL trên đất Bình Định, với sự hướng dẫn của một trong số HDV nói trên, chắc chắn du khách sẽ hài lòng vì các HDV này đều có kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp để đáp ứng yêu cầu tìm hiểu, trải nghiệm của du khách về vùng đất “địa linh nhân kiệt” này, và cả sự chu đáo trong phục vụ… Tuy nhiên, phần lớn trong số này đã chuyển sang làm công tác quản lý, ít tham gia tour; trong khi lực lượng kế thừa rất mỏng, có thể nói là một khoảng trống khá lớn.
Cần nâng cao cả chất và lượng HDV DL
Hiện toàn tỉnh có chưa đến 20 HDV DL đang làm việc tại các doanh nghiệp lữ hành trên địa bàn tỉnh. Ngoài số HDV giỏi chỉ đếm trên một bàn tay, một số HDV đang có sự nỗ lực nghiên cứu, học hỏi, hơn một nửa còn lại là những HDV khá yếu về kiến thức, kỹ năng. Mới đây, người viết bài này đã tham dự một tour DL Bình Định, nghe một HDV (được cho là loại khá của một doanh nghiệp lữ hành ở Quy Nhơn) giới thiệu 10 điều về lịch sử, văn hóa Bình Định thì đã sai kiến thức hơn 5 điều; đó là chưa nói kỹ năng thuyết minh cùng ngữ điệu rất kém. Quả thật phải… giật mình!
Đánh giá đội ngũ HDV DL Bình Định hiện tại, ông Nguyễn Bảo Toàn - giảng viên DL, Phó phòng HDV Công ty DL Vietravel - cho rằng rất đáng lo ngại, vì lực lượng quá mỏng và yếu. Trong khi đó, Bình Định là một điểm đến mới, đang có dấu hiệu của sự bùng nổ phát triển DL trong vài năm đến. Nếu không kịp thời có kế hoạch đào tạo, tự đào tạo, nâng cao cả chất và lượng HDV DL thì sẽ không đáp ứng được nhu cầu phát triển của DL địa phương.
Ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Giám đốc Sở VH-TT-DL, cho biết: Thấy được hạn chế và xác định tầm quan trọng của nguồn nhân lực DL có ảnh hưởng quyết định đến chất lượng hoạt động DL, Sở VH-TT-DL đã và đang tập trung rà soát, đánh giá số lượng và chất lượng nguồn nhân lực để xây dựng định hướng và kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng phù hợp, thiết thực hơn, nhất là đội ngũ HDV DL. Đây là hoạt động nhằm bảo đảm tính chuyên nghiệp trong việc phục vụ khách DL; đáp ứng yêu cầu phát triển DL trước mắt và lâu dài. Chúng tôi rất mong phát huy sự hợp tác xã hội hóa của các doanh nghiệp DL, tăng cường liên kết, hợp tác đào tạo để nhanh chóng nâng cao chất lượng và số lượng nguồn nhân lực DL Bình Định.
Một HDV DL có năng lực là HDV có kiến thức về nhiều mặt, nhất là về văn hóa, lịch sử; có kỹ năng nghề nghiệp trong các công việc chuẩn bị, tổ chức thực hiện chương trình, thuyết minh, hướng dẫn tham quan, quản lý đoàn khách, giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện chương trình DL, chăm sóc khách hàng… HDV phải có đạo đức, sức khỏe, yêu nghề, có khả năng làm việc độc lập và làm việc theo nhóm. HDV DL còn cần phải có các kiến thức cơ bản về chính trị, pháp luật, quốc phòng, giáo dục thể chất, các kiến thức về tin học và ngoại ngữ, có ý thức học tập và rèn luyện thường xuyên để nâng cao trình độ, đáp ứng yêu cầu công việc. HDV phải đảm bảo làm tốt công việc thuyết minh theo nhu cầu tìm hiểu của du khách, như các thông tin về lịch sử, văn hóa, lễ hội, tập quán, nghệ thuật truyền thống, kiến trúc mỹ thuật, di tích văn hóa lịch sử, làng nghề truyền thống… của một địa phương, một vùng đất cụ thể. HDV còn phải trả lời các câu hỏi, giải đáp những thắc mắc của du khách về những vấn đề nói trên…
Bài và ảnh: NGUYÊN VŨ