Về đây ăn mắm

Không thể chối cãi, dân miền Trung nói chung và Bình Định nói riêng rất ghiền mắm. Đó cũng là lý do mà mắm ở đây hết sức phong phú và độc đáo. Nào là mắm trong, còn có thể kêu là mắm nước. Rồi là mắm ruốc, mắm thu, mắm nêm, mắm ruột… Thông dụng tất nhiên là mắm nước rồi. Thứ mắm này có thể được chế biến từ cá nục hay cá cơm. Muốn nước nhiều thì muối cá nục. Muốn nước ít nhưng sánh thơm đậm đà thì muối cá cơm. Cũng là cá những độ ngon nhiều hay ít còn tùy thuộc ở cửa biển.

Và đứng ở vị trí số một của loại mắm này chính là mắm Gành. Gành đây là Diệu Quang thuộc cửa biển An Dũ (huyện Hoài Nhơn). Cũng có thể kêu là mắm Bầu Tượng. Mắm ở đây ngon lắm! Ngon nhức răng nhờ con cá ở cửa biển này có phần đặc biệt thôi chưa đủ mà còn do cách muối. Thường người dân nơi đây muối cá trong những cái cong sành. Rất tiếc, là mắm Gành vẫn chỉ được làm theo hộ gia đình với quy mô nhỏ lẻ. Có bán cho người tiêu dùng cũng chỉ với số lượng hạn chế. Nhưng Bình Định cũng có không ít những thương hiệu mắm khác như Đề Gi (Phù Cát), Tam Quan (Hoài Nhơn), Nhơn Lý (Quy Nhơn)…

Nhắc tới mắm Bình Định mà chỉ nói về mắm trong là cực kỳ thiếu sót. Bởi vô bất cứ một quán cơm nào tại Quy Nhơn từ sang trọng đến bình dân, du khách vẫn có thể thỏa thuê mà lựa chọn và tha hồ thưởng thức mắm. Tùy thức ăn, chúng ta gọi mắm để chấm hoặc quệt. Rau lang luộc, người Bắc chấm mắm cua mắm cáy, nhưng người Trung lại thích chấm mắm cua hoặc mắm nêm. Cũng mắm nêm ăn thịt bò nhúng dấm hoặc bê thui, là đúng kiểu. Rồi cà đĩa quệt mắm ruột bay vèo mấy chén cơm. Đậu phụ chiên giòn quệt mắm ruốc Bình Định thơm ngon và đỡ nặng mùi hơn mắm tôm rất nhiều. Thịt heo luộc thì nên chấm mắm nêm hoặc quệt mắm thu. Mắm thu bà Lâm Huế ở gần bến xe cũ Quy Nhơn vẫn là số một. Quán cơm Lâm Huế rất đông khách, một phần cũng nhờ vào mắm thu.

Những người tôi quen biết, dù không phải là người có quê quán gốc gác ở đây, nhưng đôi ba lần trong đời do công kia việc nọ mà ghé qua Bình Định. Được ăn đủ thứ mắm, lại còn có thể mua về làm quà cho những người thân, bạn bè. Nói đã biết đến các loại mắm Bình Định thì hay nhớ và rất thèm… Và rất muốn được về đây, để mà ăn mắm.

HUYỀN MINH