Xây dựng và phát triển cánh đồng lớn: Hiệu quả có, khó khăn còn
Theo ngành chức năng của tỉnh, Dự án cánh đồng lớn do Tổng Công ty CP Giống cây trồng Thái Bình và HTXNN Phước Hưng (xã Phước Hưng, Tuy Phước) thực hiện đã mang lại hiệu quả bước đầu, song vẫn còn những hạn chế cần phải khắc phục.
Tổng Công ty CP Giống cây trồng Thái Bình và HTXNN Phước Hưng xây dựng CĐL sản xuất lúa BC15 vụ Thu 2017. Ảnh: T.SỸ
Hiệu quả nhưng chưa bền vững
Theo ông Trần Tăng Long, Giám đốc HTXNN Phước Hưng, năm 2017 là năm đầu tiên, Tổng Công ty CP Giống cây trồng Thái Bình và HTX thực hiện dự án (DA) cánh đồng lớn (CĐL) theo tinh thần Quyết định 4948/2016 của UBND tỉnh. DA CĐL có 450 nông dân ở thôn Tân Hội và thôn Lương Lộc tham gia sản xuất lúa giống BC15 trên diện tích 100 ha. Công tác tổ chức, điều hành sản xuất, bảo vệ cây trồng và thu mua sản phẩm đã được triển khai bài bản. Kết thúc 2 vụ sản xuất (vụ Đông Xuân 2016 - 2017 và vụ Thu 2017), DN đã thu mua 675.840 kg lúa giống (vụ Đông Xuân) cho các thành viên tham gia DA với giá cao hơn giá lúa thịt tại thời điểm. Tổng doanh thu từ bán lúa giống cho DN đạt trên 5,35 tỉ đồng, trong đó thành viên HTX có doanh thu hơn 5 tỉ đồng, phần còn lại là của HTX.
Qua thực hiện DA, HTX có điều kiện nâng cao trình độ tổ chức sản xuất; hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung có quy mô lớn, nâng cao giá trị sản xuất... Thành viên HTX tham gia DA không phải lo ngại về đầu ra sản phẩm, thu nhập cao hơn so với sản xuất lúa thịt. Tuy vậy, khách quan nhìn nhận, mối liên kết giữa 4 nhà (Nhà nước, nhà khoa học, nhà nông và nhà DN) trong thực hiện DA CĐL vẫn chưa chặt chẽ.
Mặc dù đã ký kết với HTX và DN thực hiện liên kết chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, nhưng nhiều nông hộ vẫn không tuân thủ hợp đồng, bán sản phẩm cho thương lái hoặc chỉ bán cho DN một lượng lúa nhất định, nên lượng lúa giống DN thu mua được không đảm bảo kế hoạch.
Ông Bùi Duy Hậu, Phó Giám đốc Công ty Giống cây trồng miền Trung - Tây Nguyên thuộc Tổng Công ty CP Giống cây trồng Thái Bình, cho biết: Chúng tôi cho nông dân mượn lúa giống gốc để sản xuất, hướng dẫn chuyển giao quy trình kỹ thuật từ khâu làm đất, ngâm ủ, sạ hàng đến chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, khử lẫn và bao tiêu 100% với giá cao hơn giá lúa thịt tại thời điểm, nhưng lượng lúa giống chúng tôi thu mua được quá ít so với thực tế. Năng suất bình quân CĐL đạt 73,5 tạ/ha, nhưng vụ Đông Xuân 2016 - 2017 chúng tôi chỉ mua được 411.360 kg, tương đương với năng suất lúa đạt 41 tạ/ha; vụ Thu mua được 264.480 kg, tương đương năng suất lúa đạt 26 tạ/ha. Do vậy, hợp đồng sản xuất và thu mua sản phẩm giữa Công ty và HTXNN Phước Hưng đã bị vỡ, hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty bị ảnh hưởng.
Khắc phục hạn chế, mở rộng sản xuất
Thực tế cho thấy, DA CĐL tại xã Phước Hưng đã mang lại nhiều lợi ích cho các bên tham gia. Tuy nhiên, việc nhiều thành viên HTX không thực hiện đúng cam kết đã ít nhiều ảnh hưởng đến DA và mục tiêu của tỉnh cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh của DN. Để duy trì và phát triển CĐL gắn với việc thực hiện liên kết chuỗi lâu dài, bền vững, cần phải khắc phục hạn chế nói trên.
Ông Đào Văn Hùng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: Sở đã làm việc với UBND huyện Tuy Phước, xã Phước Hưng, Phước Sơn và Tổng Công ty CP Giống cây trồng Thái Bình bàn giải pháp duy trì và mở rộng CĐL sản xuất lúa tại Tuy Phước trong năm 2018. Chính quyền các địa phương và DN thống nhất tiếp tục duy trì diện tích CĐL sản xuất lúa tại xã Phước Hưng và xây dựng thêm 1 CĐL tại xã Phước Sơn. UBND huyện Tuy Phước chỉ đạo các địa phương ưu tiên nguồn vốn đầu tư xây dựng, nâng cấp các tuyến đường giao thông, kênh mương nội đồng phục vụ sản xuất; vận động các thành viên HTX thực hiện nghiêm túc hợp đồng sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.
Sở NN&PTNT cũng chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tư vấn, hỗ trợ về kỹ thuật sản xuất, bảo vệ cây trồng cho HTX và nông dân; phổ biến chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản, xây dựng CĐL trên địa bàn tỉnh theo tinh thần Quyết định số 20/2015 của UBND tỉnh, đảm bảo lợi ích chính đáng cho các đối tượng tham gia CĐL.
PHẠM TIẾN SỸ