Tẩy giun và những “ngộ nhận”
Tẩy giun đúng định kỳ 6 tháng một lần theo quy định, nhiều người vẫn “bật ngửa” khi phát hiện con bị nhiễm bệnh giun sán. Vì đâu nên nỗi?
Các trường học cần chú trọng khâu vệ sinh để trẻ không bị nhiễm giun sán. Ảnh minh họa
Dù ở quê, nhưng gia đình chị N.T.T (huyện Hoài Nhơn) vẫn nuôi con theo chế độ khoa học. Thế nhưng, bé P. vẫn còi cọc, da nhợt nhạt, người mệt mỏi; sang năm lên lớp 1 rồi, nhưng cân nặng chưa đầy… 11kg. Chứng biếng ăn ngày càng nặng, không ăn gì nhưng bé P. hay than đau bụng, buồn nôn. Gần đây, lại hay bứt rứt, thức giấc giữa đêm, bắt ba mẹ gãi ngứa ở vùng hậu môn.
Tranh thủ ngày nghỉ cuối tuần, vợ chồng chị T. chở con đi khám. Nghe trình bày một hồi, bác sĩ hỏi: “Bé xổ giun gần đây nhất khi nào?”. “4 tháng”, chị đáp. Bác sĩ đề nghị gia đình về xổ giun lại cho con. Anh chị không khỏi bất ngờ. Gì thì gì, riêng chuyện ăn chín uống sôi thì cả nhà tuân thủ nghiêm ngặt. Ngoan ngoãn, vâng lời người lớn, bé P. cũng tuyệt đối không chơi đùa với đất cát như lũ trẻ cùng xóm. Thế nhưng, đúng như lời bác sĩ nói, sau khi uống thuốc xổ, phát hiện bé P. có rất nhiều giun kim.
Trên thị trường hiện có 2 loại thuốc tẩy giun thông dụng: Mebendazol và Albendazol. Trong đó, Mebendazol là hoạt chất thuộc nhóm chống giun sán phổ rộng (tiêu diệt được nhiều loại giun cùng lúc), sử dụng đơn liều (không phụ thuộc vào cân nặng của người dùng). Loại thuốc này có hiệu quả cao và ít tác dụng phụ nên phù hợp cho cả người lớn và trẻ nhỏ. Mebendazol có cơ chế tác dụng làm tê liệt hoặc giảm khả năng hấp thu chất dinh dưỡng của giun, khiến giun tự chết đi và theo đường phân ra ngoài.
Trường hợp như bé P. không phải là hiếm. Theo Phó Giám đốc BVĐK khu vực Bồng Sơn Trần Quốc Việt - người có thâm niên trên lĩnh vực Nhi khoa, tỉ lệ nhiễm giun kim ở trẻ đã giảm nhiều trong những năm gần đây, nhưng số mắc vẫn cao ở độ tuổi đi nhà trẻ. Đáng chú ý, nhiều trẻ xổ giun xong vẫn tái nhiễm, chủ yếu do môi trường sống. “Ở lớp mầm non, có trẻ vẫn “ị đùn”, nếu không được vệ sinh khử trùng đúng cách, các trẻ khác rất dễ bị nhiễm giun qua sàn nhà, đồ chơi, ăn uống… Với nhóm có nguy cơ cao, phụ huynh có thể xổ giun định kỳ cho trẻ sớm hơn 6 tháng”, bác sĩ Việt chia sẻ.
Ở TP Quy Nhơn, một số trường học đã thực hiện tẩy giun định kỳ cho học sinh toàn trường (với sự đồng ý của phụ huynh). Tuy nhiên, bên cạnh nguy cơ ở các lớp mầm non, trẻ vẫn có thể bị lây giun sán ngay tại gia đình. Giun sán lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa, với trung gian quan trọng là bàn tay, nên mọi người trong gia đình đều có thể bị lây nhiễm chéo. Trong khi đó, hầu hết các gia đình chỉ tập trung xổ giun cho trẻ con, còn người lớn thì “bỏ lơ”. Vì vậy, các bác sĩ chuyên khoa khẳng định phải tẩy giun cùng lúc cho cả nhà mới đem lại hiệu quả.
Bên cạnh đó, nhiều người còn chưa hiểu đúng về việc sử dụng thuốc tẩy giun. Trước kia, các bác sĩ thường khuyên uống thuốc tẩy giun trước khi đi ngủ ban đêm, lúc hơi đói; hoặc sau khi ăn sáng bằng thức ăn có nước, trơn như bún, phở... giúp mang lại hiệu quả cao nhất. Hiện nay, phương pháp tẩy giun đã có nhiều cải tiến. Việc uống thuốc không còn bị hạn chế bởi thời gian, có thể sử dụng vào mọi thời điểm trong ngày, dù đói hay no. Cách uống cũng rất linh hoạt, có thể nhai, nuốt hoặc nghiền trộn với thức ăn.
Sau khi uống thuốc tẩy giun, một số tác dụng không mong muốn thường gặp như đau bụng, buồn nôn, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa, đau thượng vị, nhức đầu chóng mặt, nổi mẩn... Khi các triệu chứng này diễn tiến nặng sau khi uống thuốc, cần liên hệ ngay với bác sĩ để được xử trí kịp thời.
Để hạn chế việc tái nhiễm giun sán, cần rửa tay sạch sẽ khi ăn. Ăn thức ăn chế biến sạch sẽ, nấu kỹ và bảo quản tốt, tránh các loại thức ăn “khoái khẩu mà nguy hiểm” như gỏi cá, hàu sống, nộm rau… Rửa sạch sẽ đồ chơi, không để trẻ bò lê dưới đất...
MAI LÂM