Phòng chống bệnh đái tháo đường: Hiểu để phòng bệnh và “sống chung”
Số lượng người mắc bệnh đái tháo đường ngày càng tăng, đặc biệt nhiều người không biết mình bị bệnh, đến khi phát hiện thì bệnh chuyển sang biến chứng nặng. Do đó, việc có thêm thông tin để phòng ngừa căn bệnh này rất cần thiết, nhất là đối với những người ở nhóm có nguy cơ cao.
Kiểm tra chỉ số đường huyết thường xuyên là một trong những cách phát hiện bệnh đái tháo đường.
Phát hiện sớm để phòng biến chứng
Trong 2 ngày 21 và 22.10, tại TP Quy Nhơn, Công ty Dược - Trang thiết bị y tế Bình Định phối hợp với khoa Nội tiết BVĐK tỉnh tổ chức tư vấn về bệnh đái tháo đường cho khoảng 1.000 người có độ tuổi từ 55 - 70 đang sinh sống tại các phường nội thành Quy Nhơn. Những người đến tham gia chương trình được đo các chỉ số sức khỏe: chiều cao, cân nặng, huyết áp, kiểm tra lượng đường huyết trước khi ăn; được tư vấn thông tin về dấu hiệu của bệnh đái tháo đường, cách theo dõi biến chứng đái tháo đường, tư vấn thuốc và phương pháp điều trị, tư vấn về chế độ ăn và lối sống... Qua kết quả kiểm tra có đến gần 20% người tham gia mắc đái tháo đường.
Các sản phẩm chiết xuất từ cây thìa canh được cho là có tác dụng hỗ trợ hạ đường huyết trong các trường hợp đái tháo đường, được khuyến cáo sử dụng cho người mắc bệnh đái tháo đường hoặc có chỉ số đường huyết cao. Mới đây, Công ty Dược - Trang thiết bị y tế Bình Ðịnh đã nghiên cứu và sản xuất thành công viên nang Thìa canh Bidiphar có tác dụng hỗ trợ hạ đường huyết. Toàn bộ nguyên liệu dùng cho sản xuất được trồng ở xã An Toàn (An Lão) - nơi được cho là có điều kiện thổ nhưỡng phù hợp với sự phát triển của cây thìa canh.
Có mặt trong buổi tư vấn, ông Nguyễn Văn Năm (SN 1957, ở phường Thị Nại, TP Quy Nhơn), chia sẻ: “Lần đầu tiên tôi phát hiện bị tiểu đường là năm 2006, khi đó chỉ số đường huyết đo được là 8 mmol/l. Sau đó, nhờ ăn uống theo đúng chỉ dẫn cộng với dùng thuốc, chỉ số đường huyết đã giảm xuống mức bình thường. Tuy nhiên, đến năm 2015, tôi cảm thấy người mệt mỏi, run và sút hẳn 12 kg. Đi khám được đo chỉ số đường huyết thì bất ngờ tăng lên 24mmol/l, phải nằm điều trị hơn một tháng mới ổn định trở lại”. Theo ông Năm, nhiều khả năng nguyên nhân chỉ số đường huyết tăng đột ngột như vậy là do ông sử dụng một loại thuốc điều trị bệnh ngoài da trong một thời gian dài.
Thạc sĩ, bác sĩ CKII Nguyễn Hoàng Vũ, Trưởng khoa Nội tiết (BVĐK tỉnh), cho biết, trong 10 năm qua, số ca mắc bệnh đái tháo đường đã tăng gấp đôi. Cuối năm 2016, tỉ lệ người bệnh chiếm 6% dân số cả nước. Trong đó, cứ 2 người bị đái tháo đường thì có 1 người không biết mình mắc bệnh. Đến khi phát hiện thì bệnh đã chuyển sang biến chứng nặng... Bởi vậy, việc khám và tầm soát đái tháo đường là rất cần thiết với tất cả mọi người.
Bệnh đái tháo đường gây ra nhiều biến chứng về thần kinh, tim mạch, suy thận, mạch máu, lở loét chân…, đặc biệt là nhồi máu cơ tim- nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở người bệnh đái tháo đường. Do đó, cùng với việc kiểm soát chỉ số đường huyết, người mắc bệnh nên theo dõi thường xuyên huyết áp, tình trạng mỡ máu; đi khám định kỳ về mắt, thận, bàn chân.
Dinh dưỡng hợp lý rất quan trọng
Bác sĩ CKII Trần Thị Ngọc Thư, Phó trưởng khoa Nội tiết (BVĐK tỉnh), cho biết, để giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường cần có chế độ ăn uống hợp lý và tập thể dục đều đặn. Người bị đái tháo đường cũng phải ăn uống để đủ năng lượng cho cơ thể hoạt động, chế độ ăn phải bảo đảm đủ cả về số lượng lẫn chất lượng. Người đái tháo đường cần phải ăn đủ no và cũng có quyền được ăn ngon, ăn hợp khẩu vị miễn là phải theo đúng chế độ riêng của bệnh. Không cần kiêng khem quá đáng và tuyệt đối không được nhịn hoặc bỏ bữa ăn. Nguyên tắc bắt buộc trong điều trị đái tháo đường là “có ăn cơm mới được dùng thuốc”.
Thành phần thức ăn cho người mắc bệnh tiểu đường hoặc có nguy cơ cao nên tuân theo tỉ lệ: 20% chất đạm, 30% chất béo, 50% chất đường bột (starchy carbohydrate). Ngưng toàn bộ các thức ăn, thức uống có đường ngọt (sugary carbohydrate). Thức ăn đường bột trong ngày nên chia nhỏ vào 3 bữa ăn; nếu cảm thấy đói giữa 2 bữa ăn chính, có thể dùng thêm 1-3 bữa ăn nhẹ. Nên thay đổi thức ăn nhóm đường bột bằng cách dùng xen kẽ các loại bột củ rễ, ngũ cốc. Giảm đến mức tối thiểu lượng thức ăn chứa nhiều chất béo như: thịt nguội, thịt mỡ, pho mát, dầu, khoai tây chiên… Nên ăn cá 2-3 lần trong tuần vì cá có đạm nhiều nhưng chất béo lại ít. Hạn chế tối đa uống rượu, bia. Ăn thêm các thức ăn có các chất xơ như rau, củ, trái cây không ngọt... Tuyệt đối tránh trường hợp quá kiêng khem, quá lo lắng phải nhịn ăn, giảm uống một cách vô lý hoặc quá “bất cần” coi thường bệnh không tuân theo chế độ ăn quy định.
LÊ CƯỜNG