Thủ tướng Abe đối mặt những thách thức khắc nghiệt
Cử tri Nhật Bản cuối cùng đã quyết định lựa chọn chính phủ của Thủ tướng Shinzo Abe để chèo lái con thuyền đất nước trong 5 năm tới, tạo điều kiện để ông Abe hiện thực những chính sách cải cách còn dang dở, song con đường phía trước sẽ chẳng dễ dàng và ngọt dịu như chiến thắng mà ông vừa có được sau cuộc bầu cử hôm 22.10.
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe
Cử tri Nhật Bản không hoàn toàn tin tưởng vào ông Abe. Họ quyết định lựa chọn ông do tình trạng hỗn loạn chính trị, nguyên nhân từ sự ra đời của hai đảng chính trị đối lập mới Kibo no To (đảng Hy vọng) và Đảng dân chủ lập hiến. Họ nhận thấy rằng so với hai đảng mới, chính quyền của ông Abe vẫn là lựa chọn tốt nhất lúc này.
Liên minh cầm quyền của ông Abe đang có được lợi thế lớn nhờ sự rạn nứt trong nội bộ đảng đối lập và nhờ liên minh chính phủ vừa giành lại quyền kiểm soát đa số ghế trong Hạ viện. Tuy vậy, nếu ông Abe tiếp tục ngủ sâu trong chiến thắng, ông sẽ gặp khó khăn khi lãnh đạo bằng sức mạnh. Cử tri Nhật Bản vẫn đang hướng theo từng bước đi của ông, nhất là sau các vụ bê bối tài chính gần đây.
Việc ông Abe bất ngờ giải tán Hạ viện để mở đường bầu cử sớm mà không để cho các đảng đối lập có nhiều thời gian để trở tay đã làm dấy lên mối quan ngại rằng chính phủ của ông Abe trong thời gian tới có thể sẽ mạnh tay thông qua những chính sách nhằm ủng hộ cho quan điểm riêng của ông.
Lo ngại trên không phải là không có cơ sở khi trong chiến dịch tranh cử vừa qua, ông Abe tuyên bố rằng tình trạng tỷ lệ sinh thấp của Nhật Bản hiện nay được xem là một cuộc khủng hoảng quốc gia, có thể sánh ngang bằng mối đe dọa Triều Tiên. Trong một nỗ lực tìm cách đảo ngược sự suy giảm tỷ lệ sinh, ông Abe đã đưa ra đề xuất giáo dục miễn phí. Và để đảm bảo tài chính cho kế hoạch giáo dục miễn phí của mình, ông Abe tuyên bố sẽ lấy nguồn thu từ việc tăng thuế tiêu thụ (dự kiến được thực hiện từ tháng 10.2019) để bù vào.
Nguồn thu từ việc tăng thuế tiêu thụ là phương tiện để Nhật Bản cải thiện tình hình tài chính. Song nếu nó được sử dụng cho nhiều mục đích khác, không biết chính phủ của ông Abe sẽ phải xoay sở như thế nào để giải quyết bài toán nợ công hiện đã lên tới gần 9 nghìn tỉ yên.
Chi tiêu chính phủ dành cho người cao tuổi dự kiến sẽ bị cắt giảm để tập trung xây dựng một hệ thống an sinh xã hội đảm bảo cho các thế hệ tương lai. Thế nhưng bên cạnh đó, ông Abe cũng muốn kéo theo mở rộng cả dịch vụ điều dưỡng và chăm sóc sức khỏe.
Trong khi đó, các kế hoạch chính sách cho nhiệm kỳ mới của ông Abe, đặc biệt những chính sách liên quan tới kinh tế, được đánh giá là chắp vá, thiển cận và không có giá trị thực tế.
Các chính sách ngoại giao của Abe cũng thiếu tầm nhìn xa trông rộng. Mặc dù xác định gia tăng sức ép lên Triều Tiên, song ông Abe chưa đưa ra biện pháp cụ thể nào cũng như không có được một chính sách đối ngoại cụ thể đối với Trung Quốc và Hàn Quốc.
Quan trọng hơn hết, việc ông Abe vội vàng theo đuổi chính sách điều chỉnh hiến pháp giữa thời điểm này là không khôn ngoan. Cải cách hiến pháp là cần thiết ở một số thời điểm, song vào lúc này chỉ làm gia tăng thêm tình trạng đối đầu giữa những người ủng hộ và phản đối.
Ưu tiên hàng đầu lúc này của ông Abe cần làm là tìm kiếm sự hợp tác của đảng đối lập nhằm đưa kinh tế Nhật Bản thoát khỏi tình trạng giảm phát, thúc đẩy tỷ lệ tăng trưởng và cải cách hệ thống an sinh xã hội của đất nước.
Nhiệm kỳ mới của Hạ viện sẽ kéo dài tới tháng 10.2021. Nếu ông Abe tiếp tục được bầu làm chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền nhiệm kỳ ba liên tiếp trong cuộc bầu cử lãnh đạo đảng vào tháng 12.2018, ông sẽ tại vị cho tới năm 2021.
Hồng Hà (theo Japan Times)