Tài sản trí tuệ của doanh nghiệp: Ðừng để “mất bò mới lo làm chuồng”
Theo đánh giá của ngành chức năng, nhận thức của DN trên địa bàn tỉnh đối với tài sản trí tuệ còn ở mức thấp, trong khi trên thực tế đã xảy ra nhiều vụ tranh chấp tài sản trí tuệ. Thực tế đó đang đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ phía cơ quan nhà nước lẫn DN.
Tài sản trí tuệ (TSTT) là một loại tài sản vô hình. TSTT của một DN là bất kỳ các dữ liệu, thông tin hoặc bí quyết, tri thức nào mà một DN có thể sở hữu một cách hợp pháp, thông qua hoạt động sáng kiến đổi mới bên trong DN hoặc tiếp nhận chuyển giao từ bên ngoài.
Chưa xây dựng hệ thống quản trị TSTT trong DN
Nhằm xây dựng chương trình hỗ trợ phát triển TSTT cho DN trên địa bàn tỉnh đến năm 2020, Sở KHCN đã triển khai khảo sát về tình hình xây dựng và phát triển hệ thống TSTT tại các DN. Kết quả đáng lo ngại, khi chưa có DN nào trong số 30 DN được chọn khảo sát đã xây dựng hệ thống quản trị TSTT. Đặc biệt, nhận thức của DN đối với TSTT còn ở mức thấp, khi chỉ có 27% DN trả lời TSTT rất quan trọng với DN, 50% cho rằng có quan trọng, số còn lại thì không có ý kiến.
Một phân xưởng sản xuất của Công ty CP Nước khoáng Quy Nhơn. Ảnh: NGUYỄN HÂN
Theo ông Nguyễn Hữu Hà, Phó Giám đốc Sở KH&CN, khó khăn lớn nhất cản trở DN xây dựng hệ thống quản trị TSTT là vốn và nhân lực, bởi đa số DN trên địa bàn tỉnh có quy mô vừa, nhỏ, thậm chí là siêu nhỏ. Một yếu tố khác ảnh hưởng không nhỏ đến công tác tạo lập, xây dựng và phát triển TSTT trong DN là chính sách. Hiện nay, hệ thống nhận đơn và xử lý đơn đăng ký xác lập quyền sở hữu công nghiệp còn chậm, dẫn đến DN gặp bất lợi trong cạnh tranh, giới thiệu sản phẩm mới, nhất là sản phẩm có vòng đời ngoài thị trường ngắn.
Ông Phan Anh Triết, Phó Giám đốc Công ty CP Nước khoáng Quy Nhơn, nhìn nhận, việc thực thi bảo hộ nhãn hiệu tại Việt Nam vẫn chưa rõ ràng, như việc bảo hộ nhãn hiệu sản phẩm do cơ quan quản lý về KH&CN thực hiện, trong khi việc cấp quyền kinh doanh sản phẩm thì lại do một đơn vị khác. Ông Triết cho hay, có ít nhất là 2 DN ở ngoài tỉnh sử dụng luôn nhãn hiệu nước khoáng Life, hay nước giải khát Recovery của Công ty CP Nước khoáng Quy Nhơn cho sản phẩm của họ. Còn trong tỉnh cũng đã có 5 - 6 sản phẩm nước khoáng sử dụng tên gọi na ná với dòng sản phẩm Life, Ion Life, thậm chí dùng thẳng tên của sản phẩm này. “Cũng ý kiến này nọ, thậm chí chúng tôi có hẳn đơn đề nghị thẩm định ra Cục Sở hữu trí tuệ nhưng cuối cùng cũng đâu vào đấy”, ông Triết nói.
Thoát thế bị động
Nhằm triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình hành động số 07 của Tỉnh ủy về phát triển KH&CN tỉnh Bình Định giai đoạn 2016-2020, Sở KH&CN đưa ra chương trình Hỗ trợ phát triển TSTT của DN trên địa bàn tỉnh.
Một hoạt động đáng chú ý là Hội thảo Phát triển TSTT trong các tổ chức, DN vừa được Sở KH&CN tổ chức, với sự tham gia của đại diện một số DN, các cơ quan quản lý nhà nước, các trường và viện nghiên cứu KH&CN trên địa bàn tỉnh. Không chỉ phân tích những khó khăn, tồn tại, các ý kiến tại Hội thảo đã tập trung bàn giải pháp thúc đẩy phát triển TSTT.
Ông Phan Viết Hùng, Phó Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh, cho rằng, việc hỗ trợ phát triển TSTT giúp DN đổi mới sáng tạo để phát triển, nhất là khi các DN sản xuất gỗ, đá granite trong tỉnh hầu như chỉ sản xuất theo đơn đặt hàng, chưa đầu tư phát triển TSTT để sản xuất sản phẩm mang tính thương hiệu. “Hiện nay các DN chủ yếu làm việc theo hình thức nhóm, do đó khi triển khai chương trình hỗ trợ phát triển TSTT cho DN, có thể thực hiện theo hình thức nhóm các ngành tương tự nhau”, ông Hùng đề xuất.
Một số ý kiến cho rằng, khi xây dựng chiến lược TSTT quốc gia cần có cách thức để tập trung hỗ trợ cho các DN vừa và nhỏ, vì loại hình DN này chưa biết cách xây dựng và bảo vệ TSTT của mình. Tuy nhiên, nên chọn loại hình TSTT cụ thể để tập trung hỗ trợ trước mắt cho các DN vừa và nhỏ, như đăng ký nhãn hiệu, quyền tác giả, kiểu dáng công nghiệp...
THU HIỀN