Chuẩn bị bước vào “sân chơi TPP”
Mặc dù chưa có kết quả chính thức từ vòng đàm phán Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), nhưng đã nhiều câu hỏi đặt ra: gia nhập TPP thì doanh nghiệp (DN) trong nước hay FDI là người hưởng lợi nhiều nhất? TPP có giúp Việt Nam vượt bão hay không?
12 nước nằm trong TPP đang được xem là khối thị trường mầu mỡ với 790 triệu dân, có tổng GDP 27 ngàn tỷ USD, đóng góp 40% GDP toàn cầu, chiếm 1/3 tổng kim ngạch toàn cầu. Nếu đàm phán thành công Việt Nam kỳ vọng sẽ được hưởng lợi, tuy nhiên bên cạnh những cơ hội thì thách thức là không ít.
Trước đó, với Hiệp định song phương Việt – Mỹ (BTA), không ít ý kiến bày tỏ quan ngại về sự "khó tính” của thị trường Hoa Kỳ. Nhưng Việt Nam đã thực hiện cải cách về thể chế với phương châm đồng hành cùng DN để phù hợp tình hình. Kết quả, sau 2 năm, Hoa Kỳ trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất củaViệt Nam. Tuy nhiên, sau gia nhập WTO tình hình không khá hơn khi tăng trưởng của Việt Nam giảm xuống. Hậu WTO không như kỳ vọng nên nhiều người mong đợi TPP có hiệu quả như BTA chứ không phải như WTO.
Nhiều nghiên cứu cho rằng, nền kinh tế Việt Nam đi lên khi gia nhập TPP nhưng trên thực tế, DN FDI nắm bắt cơ hội nhanh chóng hơn, với hàng ngàn DN FDI vào tìm kiếm thị trường. Bằng chứng cụ thể, xuất khẩu Việt Nam hiện đang có mức tăng gần 20%/năm nhưng các DN FDI chiếm 2/3 giá trị xuất khẩu của Việt Nam. Điều đó chứng tỏ, DN Việt Nam chưa chuẩn bị tốt cho mình để bước vào sân chơi mới hấp dẫn nhưng đầy thách thức này. "FDI đang vào Việt Nam rất nhiều vì vậy, cần phải làm sao đó để Việt Nam không trở thành "cứ điểm” của FDI. Nếu trở thành "cứ điểm” của FDI, Việt Nam chỉ đứng ở vị trí làm công ăn lương”, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhấn mạnh.
TPP tiến đến loại bỏ 90% trở lên các rào cản về thuế quan cho hàng hóa, dịch vụ của các đối tác tham gia TPP. Việc giảm thuế quan chắc chắn dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng trong luồng hàng nhập khẩu từ các nước trong hệ thống. Hệ quả tất yếu là DN trong nước đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt, thị phần hàng hóa của Việt Nam có thể thu hẹp, thậm chí có nguy cơ mất thị trường nội địa. Nhận định về TPP, ông Lê Quang Hùng, Chủ tịch HĐQT Garmex Sài Gòn cho rằng: "Kết quả có thể tiên đoán trước, khi tham gia TPP hàng hóa nước ngoài ồ ạt vào thị trường trong nước và khi đó không biết thị trường trong nước đi đâu về đâu?”. TPP yêu cầu tiêu chuẩn và chất lượng cao nên đòi hỏi là khắt khe, cho nên khó khăn trong xuất khẩu là không thể tránh khỏi.
Dự báo, đến cuối năm 2015, cộng đồng kinh tế ASEAN sẽ hình thành và đồng thời cũng hình thành khu vực tự do mậu dịch ASEAN+6… Khi tham gia hàng loạt hiệp định thương mại như vậy, nếu không được chuẩn bị kỹ càng hoàn toàn có thể xảy ra khả năng mở cửa thị trường bên này thì Việt nam sẽ trở thành bàn đạp cho các nước không phải TPP xâm nhập vào khối này. Rõ ràng, sức ép của TPP hoàn toàn không nhỏ. Song theo các chuyên gia kinh tế, mỗi lần đứng trước áp lực của hội nhập thì nếu mạnh dạn cải cách đều sẽ đưa đến một cơ hội mới, một "cú hích” mới cho nền kinh tế.
. Theo THANH GIANG (Đại Đoàn kết)