TRÊN DIỄN ĐÀN QUỐC HỘI:
Quan tâm hỗ trợ đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho người dân bị thu hồi đất
Sáng 13.11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng Hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành. Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hữu Đức (Đoàn Bình Định) cho rằng, cần quan tâm hỗ trợ đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho người dân bị thu hồi đất.
Báo cáo nghiên cứu khả thi (NCKT) Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng HKQT Long Thành trình Quốc hội lần này được chuẩn bị khá kỹ, thể hiện đúng tinh thần Nghị quyết Quốc hội số 38/2017/QH14 về việc tách nội dung thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án Cảng hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành thành Dự án thành phần. Tôi nhất trí với nhiều nội dung trong Báo cáo và ý kiến của cơ quan thẩm tra. 16 nội dung được tỉnh Đồng Nai báo cáo bổ sung thể hiện sự nghiêm túc tiếp thu những ý kiến xác đáng về Dự án. Để tiếp tục hoàn thiện báo cáo, tôi tham gia vào bốn nội dung sau:
Về tổng mức đầu tư và cơ chế bố trí vốn
Tổng mức đầu tư cho Dự án thành phần hơn 23.000 tỉ đồng, vốn ngân sách nhà nước mới bố trí được 5.000 tỉ đồng; nếu theo dự kiến lộ trình bố trí vốn thì khả năng thực hiện nguồn bảo đảm đến hết năm 2018. Với lượng vốn này, chắc chắn không đáp ứng yêu cầu thu hồi đất một lần theo Nghị quyết Quốc hội. Do vậy, trước mắt tán thành đề xuất của Chính phủ, cơ bản vốn cho dự án là Nhà nước bảo đảm. Phương án bố trí bổ sung vốn từ nguồn dự phòng ngân sách theo quy định tại Điều 10 Luật Ngân sách Nhà nước rất chặt chẽ, chủ yếu dùng khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, một số nhiệm vụ quốc phòng, an ninh... Bởi vậy, phương án sử dụng dự phòng ngân sách song cam kết hoàn trả sớm là có tính khả thi trong điều kiện không thu hút được nguồn vốn ngoài ngân sách. Theo đó, dự án sử dụng từ nguồn dự phòng kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách nhà nước giai đoạn 2016-2020 để bảo đảm đủ kinh phí thực hiện; các nguồn thu từ đất Dự án sẽ được hoàn trả sớm vào ngân sách trung ương.
Về suất đầu tư của dự án
Nếu loại trừ hơn 43% diện tích thu hồi của Dự án là diện tích đất trồng cao su không có dân sinh sống thì suất đầu tư trên 1 hộ dân là khá cao, gấp từ 2-3 lần so với một số dự án quan trọng quốc gia đã thực hiện. Tuy địa phương đã chú trọng rà soát, kiểm kê song đề nghị tiếp tục tính toán theo hướng tiết kiệm, tiết giảm chi phí tối đa để giảm sức ép lên tổng mức đầu tư khi quyết định; đồng thời xem xét toàn diện phương án tài chính điều chỉnh giảm một phần vốn nhà nước tại Tổng Công ty cao su Việt Nam để bù đắp vào giá trị bồi thường nhằm giảm gánh nặng cho tổng mức đầu tư dự án.
Hỗ trợ đào tạo nghề nghiệp, giải quyết việc làm
Tôi tán thành cao việc xác định công tác chuyển đổi nghề, giải quyết việc làm cho người dân bị thu hồi đất cần phải được quan tâm thỏa đáng, và đặt ở vị trí quan trọng như việc xem xét quyết định dự án.
Theo khảo sát trong Báo cáo nghiên cứu khả thi thì số người không làm việc tại các xã, huyện khác trong địa bàn tỉnh chiếm tới 49% trong độ tuổi lao động sẽ được hưởng chính sách đặc thù vay vốn (đi lao động nước ngoài, giải quyết việc làm) như đối với 51% lao động trực tiếp tại các xã. Ở đây cần có phân loại ưu tiên hơn với người lao động trực tiếp tại địa phương, những người không ly hương, vì bản thân lao động này trực tiếp phải chịu thiệt thòi do thu hồi đất cho dự án.
Trước mắt cần quan tâm giải quyết chế độ, chính sách cho công nhân các nông trường cao su, phần lớn tuổi đều trên dưới tứ tuần do bị mất việc làm; hạn chế tối đa, không để phát sinh những vấn đề xã hội phức tạp. Cần có Đề án riêng, trong đó chú ý sự hỗ trợ của Nhà nước cho các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế trên địa bàn, trong các khu công nghiệp tham gia ngay từ đầu để cùng người dân chuyển đổi nghề nghiệp, việc làm đạt yêu cầu công tác tái định cư dự án.
Tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền về Dự án
Tiềm năng, sức thu hút của thị trường bất động sản liên quan đến Dự án rất lớn, chủ yếu là đất nền. Nhiều chuyên gia cho rằng, cơ hội nhiều thường đi kèm rủi ro lớn, nhất là đối với những dự án bất động sản không gắn với quy hoạch cụ thể. Theo Văn phòng Đăng ký đất đai chi nhánh Long Thành thì đến nay số hồ sơ xin chuyển nhượng nhà, đất, tăng hơn 10% so với cùng kỳ năm trước, con số này chưa phản ánh đầy đủ và toàn diện giao dịch đất đai, vì trên thực tế còn nhiều hình thức cam kết mà không có cơ quan chính quyền xác thực. Vì vậy, cùng với việc triển khai dự án theo tiến độ, cần tăng cường mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền về Dự án, tránh thiếu thông tin, nhất là về quy hoạch dự án, quy hoạch vùng lân cận..., gây khó khăn cho công tác quản lý, ảnh hưởng đến quyền lợi người dân.
Sỹ Nguyên (ghi)