Quốc hội thảo luận cơ chế, chính sách đặc thù cho TPHCM

Trong phiên họp sáng 14.11, Quốc hội đã nghe các báo cáo về dự thảo Nghị quyết về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM, sau đó tiến hành thảo luận ở tổ về dự thảo Nghị quyết này.

Quốc hội nghe các báo cáo về dự thảo Nghị quyết về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM. Ảnh: VGP/Nguyễn Hoàng

Cụ thể, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM.

Dự thảo Nghị quyết quy định cho TPHCM được thí điểm áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù về quản lý đất đai; quản lý đầu tư; quản lý tài chính-ngân sách; cơ chế ủy quyền giữa các cấp chính quyền và thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc Thành phố quản lý.

Lý giải về cơ sở và sự cần thiết xây dựng Nghị quyết, Tờ trình của Chính phủ cho biết, trước hết xuất phát từ yêu cầu thực tế phát triển của TPHCM. Theo Tờ trình, thời gian qua, Thành phố đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng về phát triển kinh tế-xã hội, đóng góp lớn cho sự phát triển kinh tế-xã hội và thu ngân sách Nhà nước của cả nước, chia sẻ những khó khăn chung với Trung ương và các địa phương trên tinh thần Thành phố vì cả nước.

Tuy nhiên, vai trò đầu tàu trong phát triển kinh tế-xã hội của TPHCM đang chậm lại. TPHCM đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức do sức ép quy mô dân số tăng nhanh, hạ tầng chậm cải thiện, tác động ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu ngày càng lớn, khả năng thu hút vốn đầu tư mới giảm, cản trở sự phát triển bền vững của Thành phố.

Vì vậy, cần có cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp với yêu cầu phát triển của TPHCM trong giai đoạn phát triển mới.

Thứ hai, Bộ Chính trị đã có Nghị quyết số 16-NQ/TW ngày 10.8.2012 về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TPHCM đến năm 2020 và Kết luận số 21-KL/TW ngày 24.10.2017 định hướng việc thực hiện thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù đối với TPHCM. Ủy ban Thường vụ Quốc hội có văn bản đề nghị Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định Nghị quyết về cơ chế, chính sách để phát triển TPHCM.

Bên cạnh đó, tại khoản 2 Điều 15 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định Quốc hội được phép ban hành Nghị quyết quy định thực hiện thí điểm một số chính sách mới thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội nhưng chưa có luật điều chỉnh hoặc khác với quy định của các luật hiện hành.

Nghị quyết được xây dựng trên nguyên tắc và quan điểm là: Bảo đảm tuân thủ Hiến pháp và khung khổ pháp luật, phù hợp chủ trương định hướng của Đảng, Quốc hội về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TPHCM và việc cơ cấu lại ngân sách Nhà nước, quản lý nợ công bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững.

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ, gắn với tăng cường trách nhiệm của chính quyền TPHCM. Đồng thời, thực hiện đầy đủ việc công khai, minh bạch để bảo đảm việc thực hiện kiểm tra, giám sát của Quốc hội, Chính phủ, HĐND các cấp ở Thành phố, giám sát của người dân, của các tổ chức chính trị-xã hội, đoàn thể.

Cơ chế, chính sách đặc thù thí điểm cho TPHCM phải đặt trong tổng thể xu thế phát triển chung của cả nước, kết hợp hài hòa giữa cái chung và cái riêng, trên tinh thần Thành phố vì cả nước và cả nước vì Thành phố phát triển ngày càng văn minh, hiện đại. Đồng thời, phù hợp với khả năng nguồn lực của Nhà nước, huy động đa dạng các nguồn lực xã hội để tập trung phát triển hạ tầng kinh tế-xã hội, từng bước giải quyết các khó khăn, thách thức, đáp ứng yêu cầu của giai đoạn phát triển mới của Thành phố.

Báo cáo thẩm tra khẳng định sự tán thành với Tờ trình của Chính phủ và cho rằng, TPHCM là đô thị lớn nhất cả nước về dân số và quy mô kinh tế, là địa phương có đóng góp số thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn cao nhất cả nước (khoảng 28%), tỷ lệ điều tiết các khoản thu phân chia về ngân sách Trung ương là 82%.

Tuy nhiên, hiện nay TPHCM đang gặp nhiều khó khăn về hạ tầng giao thông, môi trường, chưa có cơ chế, chính sách đột phá mạnh mẽ để phát triển nhanh, bền vững, xứng đáng là đầu tàu kinh tế của cả nước, là đô thị đặc biệt có tầm ảnh hưởng đến phát triển kinh tế của cả nước và khu vực. Đây là trách nhiệm chung của cả nước đối với sự phát triển của TPHCM và cũng là trách nhiệm của Thành phố với cả nước nhằm triển khai thực hiện Nghị quyết số 16 và Kết luận số 21.

Ủy ban Tài chính-Ngân sách đề nghị xem xét, thông qua Nghị quyết tại một kỳ họp, vì nội dung của Nghị quyết đã được Bộ Chính trị xem xét, cho ý kiến và Quốc hội đồng ý đưa vào Chương trình kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XIV để xem xét, quyết định.

Tờ trình của Chính phủ đã bao gồm đầy đủ các nội dung về đánh giá tác động của chính sách đến việc thực hiện Nghị quyết số 16 và tổng hợp giải trình, tiếp thu ý kiến của Bộ Tài chính, phù hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Đồng thời, Ủy ban Tài chính-Ngân sách cũng đóng góp nhiều ý kiến cụ thể đối với dự thảo Nghị quyết như về quản lý đất đai (Điều 3), Ủy ban nhất trí với Tờ trình của Chính phủ, theo đó giao thẩm quyền cho HĐND Thành phố quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa từ 10 ha trở lên. Tuy nhiên, đề nghị cần quy định trong Nghị quyết nguyên tắc việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất lúa phải theo quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất hằng năm được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Hoặc về phí, lệ phí mới chưa có trong danh mục của Luật Phí và lệ phí, Ủy ban cho rằng, để bảo đảm cơ chế chính sách vượt trội cho Thành phố, đề nghị quy định trong Nghị quyết này phân cấp theo hướng giao thẩm quyền cho HĐND Thành phố quyết định thí điểm đối với các khoản phí, lệ phí chưa có trong danh mục kèm theo Luật Phí và lệ phí và quyết định điều chỉnh tăng mức hoặc tỷ lệ thu so với mức thu theo quy định hiện hành thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Bộ Tài chính.

Về việc cho phép HĐND Thành phố quyết định mức thu nhập bình quân tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức thuộc Thành phố quản lý (khoản 3 Điều 6), để thống nhất và tránh tạo sự bất bình đẳng trong chính sách trả lương, Ủy ban đề nghị: Đối với công chức, viên chức trong cơ quan quản lý Nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập chỉ bổ sung mức thu nhập tăng thêm (khoản tăng thêm so với mức lương cơ bản) theo vị trí việc làm và hiệu quả công việc và quy định nguyên tắc, tiêu chí về mức thu nhập tăng thêm, còn mức lương cơ bản giữ nguyên như chính sách chung của cả nước. Như vậy, vẫn bảo đảm được thu nhập của cán bộ có năng lực và vẫn bảo đảm được sự công bằng trong chính sách lương áp dụng trên cả nước.

Đồng thời, đề nghị TPHCM chủ động tổ chức bộ máy, sắp xếp biên chế phù hợp với đặc điểm của Thành phố và tinh thần Nghị quyết Trung ương 6 về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Sáng cùng ngày, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự thảo Nghị quyết này.

Theo Nguyễn Hoàng (Chinhphu.vn)