PHẪU THUẬT NỘI SOI ĐIỀU TRỊ TINH HOÀN ẨN TRONG Ổ BỤNG:
Can thiệp sớm, hiệu quả cao
Tỉ lệ trẻ trai sinh ra có tinh hoàn ẩn tương đối cao, chiếm khoảng 3 - 5%. Tùy theo đặc điểm của tinh hoàn ẩn (1 bên hoặc 2 bên), khả năng thụ tinh của bệnh nhân khi ở tuổi trưởng thành ở những mức độ khác nhau. Tuy nhiên, càng điều trị sớm, xác suất thành công càng cao.
Phương pháp phẫu thuật nội soi điều trị tinh hoàn ẩn cho hiệu quả cao.
Không hiếm gặp
Theo các bác sĩ BVĐK tỉnh, hiện tượng tinh hoàn ẩn xảy ra với không ít trẻ sơ sinh. Chỉ tính trong 2 năm 2014 - 2016, đã có 16 trẻ được điều trị tinh hoàn ẩn tại bệnh viện này.
Trong giai đoạn đầu phát triển của thai nhi nam, tinh hoàn nằm trong ổ bụng, đến tháng thứ 7, tinh hoàn di chuyển xuống bìu. Tinh hoàn ẩn hay tinh hoàn không xuống là hiện tượng tinh hoàn dừng lại trên đường đi từ bụng đến bìu, do một số nguyên nhân. Các thể lâm sàng hay gặp là tinh hoàn nằm trong ổ bụng, ở lỗ bẹn sâu, trong ống bẹn, ngoài lỗ bẹn nông hoặc lạc chỗ ra ngoài ống bẹn. Tỉ lệ tinh hoàn ẩn chiếm khoảng 3 - 5% trẻ nam sinh ra, tỉ lệ này cao hơn ở trẻ đẻ non, trẻ thiếu cân.
Trong bệnh lý tinh hoàn ẩn trong ổ bụng, khám lâm sàng thường không sờ thấy tinh hoàn ở vùng bẹn, bìu. Điều này có khả năng do tinh hoàn còn nằm trong ổ bụng, do teo tinh hoàn, do tinh hoàn nằm trong ống bẹn nhưng lớp mỡ vùng bẹn quá dày ở trẻ béo phì, hoặc do tinh hoàn nằm ở 1/3 trên của ống bẹn và ống phúc mạc tinh rộng nên tinh hoàn có thể chui vào ổ bụng khi đè vào.
Tỉ lệ teo tinh hoàn lên đến 20% ở các tinh hoàn ẩn không sờ thấy. Các phương tiện cận lâm sàng để xác định vị trí cũng như sự tồn tại của tinh hoàn như siêu âm, MRI có độ đặc hiệu không cao.
Trong số 16 trường hợp tinh hoàn ẩn trong ổ bụng được phẫu thuật nội soi kể trên, có 1 trường hợp tinh hoàn ẩn cả hai bên; tất cả các trường hợp đều không sờ thấy tinh hoàn ở vùng bẹn bìu. Siêu âm phát hiện 50% có tinh hoàn ẩn trong ổ bụng.
Phẫu thuật nội soi cho kết quả tốt
Theo bác sĩ Phạm Văn Phú, Trưởng khoa Ngoại Tổng hợp BVĐK tỉnh, với tinh hoàn ẩn, phương pháp điều trị được chấp nhận nhiều nhất là phẫu thuật hạ tinh hoàn. Nếu tinh hoàn nằm trong ống bẹn, đa số trường hợp đều có thể hạ xuống bìu qua đường mổ bẹn. Tinh hoàn ẩn trong ổ bụng, hoặc tinh hoàn nằm lấp ló ở lỗ bẹn sâu, việc phẫu thuật hạ tinh hoàn bằng đường bẹn sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc giải phóng cuống mạch và ống dẫn tinh. Bên cạnh đó, còn có thể làm tổn thương các mạch máu tuần hoàn phụ nuôi tinh hoàn khi mổ đường bẹn, vì hệ tuần hoàn phụ này sẽ nuôi dưỡng tinh hoàn một khi tuần hoàn chính bị cắt.
Với phẫu thuật nội soi, kỹ thuật này sẽ giúp thám sát vị trí và tình trạng của tinh hoàn trong ổ bụng, đồng thời, tránh làm tổn thương tuần hoàn phụ. Nhờ phẫu thuật nội soi, tỉ lệ hạ tinh hoàn trong ổ bụng tăng lên rõ rệt. Kỹ thuật này đã được triển khai rộng rãi ở các trung tâm phẫu thuật lớn trong cũng như ngoài nước.
Kết quả phẫu thuật nội soi điều trị tinh hoàn ẩn trong ổ bụng cho 16 bệnh nhi có 93,7% kết quả tốt, 6,3% kết quả khá (1 trường hợp tinh hoàn sau mổ co kéo lên cao, cần mổ hạ lại). Phẫu thuật nội soi điều trị tinh hoàn ẩn trong ổ bụng là khả thi và an toàn, nhưng nhìn chung nhiều ca phẫu thuật vẫn còn muộn, vì các yếu tố e ngại mổ khi bệnh nhi còn quá nhỏ của bố mẹ và đôi khi của các bác sĩ.
Bác sĩ Phạm Văn Phú lưu ý, các nghiên cứu cho thấy điều trị sớm sẽ có kết quả tốt, và thời gian mổ tốt nhất là khi trẻ 3 - 6 tháng tuổi. Trong 12 tuần đầu sau sinh, tinh hoàn vẫn có khả năng tiếp tục đi xuống.
Nếu ở các trung tâm y tế ít có kinh nghiệm, để an toàn có thể mổ cho bệnh nhân sau 12 tháng đến 2 tuổi. Với tinh hoàn ẩn 1 bên: 35% có khả năng thụ tinh được nếu không mổ; 80% có khả năng thụ tinh được nếu được mổ trước tuổi dậy thì; 100% có khả năng thụ tinh được nếu được mổ lúc dưới 10 tuổi. Với tinh hoàn ẩn 2 bên: Mổ khi trẻ 3 - 10 tuổi có khả năng thụ tinh được 37% trên cơ sở phân tích tinh trùng; mổ trước 2 tuổi có khả năng thụ tinh được 50% trên cơ sở phân tích tinh trùng. Mổ hạ tinh hoàn giúp cải thiện rõ khả năng thụ tinh, các biến chứng là dưới 5%.
LÊ CƯỜNG