Xa quê
Tôi thường đứng lặng người nhìn hoàng hôn chín đỏ. Hình như bần ổi vào mùa, bất giác tôi nghe được hương thơm mằn mặn quyện vào cánh gió từ bên kia sông thổi ngược về phía bên này. Tôi nghĩ bụng: mai mốt rời khỏi nơi này, chắc hẳn tôi sẽ nhớ xóm, nhớ bãi sông này nhiều lắm!
Chiều quê bao năm vẫn vậy, vẫn yên ả ngan ngát mùi phù sa sông nước ngọt ngào. Phía chân trời rực cháy, chốc chốc lại có cánh chim nhỏ chao nghiêng trên không trung bao la vô định. Bây giờ tôi thèm được nghe tiếng nói oang oang của thằng Đạt, giọng lí nhí của con Phương, thằng Đồng trên bờ đê lộng gió. Những buổi chiều kia, nó vẫn thường đứng bên đầu cầu í ới gọi nhau ra đồng thả diều, ca hát hay đốt rơm nướng chín mấy củ khoai lang mót được ngoài rẫy vắng. Hôm trước, khi cả bọn nằm dài ngoài cánh đồng mới gặt, gốc rạ còn lởm chởm trên mặt đất nứt nẻ thoang thoảng mùi lúa mới, tôi nói khẽ:
- Mai mốt về phố, chắc tao nhớ tụi bây dữ lắm !
Thằng Đồng bật dậy, trố mắt nhìn tôi:
- Sao mày về phố, mày không ở xóm này, không chơi với tụi tao nữa hả ?
- Tao…
- Mày xấu lắm, tụi tao không thèm chơi với mày nữa!
Cả bọn kéo đi, bỏ lại tôi giữa cánh đồng mênh mông thinh lặng. Bỗng chốc tôi thấy mình chơi vơi giữa đất trời như con chim lạc bầy rẽ hướng về khoảng không lạ lẫm. Tôi òa khóc.
Thế là bọn nó cô lập tôi. Sáng sớm thằng Đồng không còn ôm cặp đứng nhăn nhó dưới gốc me trước nhà đợi tôi đi học, chiều về cũng chẳng ghé ngang rủ tôi ra triền sông tắm táp, ngủ lưng trâu. Bọn nó đi trước, tôi lủi thủi mang tập vở theo sau. Trường làng nằm im dưới rặng dừa mát rượi, gió nhẹ lay tàu dừa vỗ vào mái tôn, âm thanh cót két vang lên. Tôi chọn một chỗ phía cuối lớp, nơi mà chỉ tôi mới có thể nhìn thấy bọn nó đang làm gì, còn bọn nó thì không thể quay ngược lại để nhìn tôi rồi bàn tán xầm xì.
***
Cơm nước xong xuôi, cha tôi châm dầu vào đĩa đèn rồi thắp lên cho sáng, lấy cái ống khói bọc ngọn lửa để gió không làm cho nó tắt vụt đi. Mẹ tôi loay hoay trong buồng, nói vọng ra:
- Rồi tính chừng nào đi hả ba nó ?
Ba dặng hắng mấy cái khan rồi bảo:
- Cuối tháng mình đi. Nhà cửa trên đó tôi nhờ anh hai lo hết rồi! Chuyện trường lớp của thằng Khang cũng ổn thỏa. Chỉ chờ ngày đi thôi!
Cuộc đi ấy tôi đã nghe ba mẹ bàn tính với nhau từ nửa năm về trước. Đất quê thì quen, mùi bùn đất, mùi phèn chua dưới kênh tôi cũng quen thân như máu thịt. Căn nhà này nữa, nơi tôi chào đời và chập chững những bước đi đầu tiên, nơi tôi gắn bó trọn vẹn những tháng năm tuổi thơ đẹp như một giấc mộng. Khi nghe ba tính toán chuyện bán đất, bán nhà, bỏ quê lên thành phố sinh sống, tôi khóc mướt. Ba vỗ về tôi:
- Ráng chứ con! Ở đây ba mẹ có cày cục quanh năm cũng không thể ngước nổi lên nhìn đời. Lên thành phố con sẽ có điều kiện học tập tốt hơn, ba mẹ cũng tìm cho mình một cái nghề để đổi đời rồi còn lo cho con đến nơi đến chốn nữa chứ!
Lúc đầu mẹ cũng phản đối quyết định của ba tôi. Đêm đó, ba mẹ cãi nhau đến tận khuya. Tôi nằm trên giường lắng tai nghe cuộc nói chuyện giữa ba và mẹ. Mẹ nói trong tiếng khóc:
- Ông nghĩ kỹ đi, quê mình thì mình ở, đất mình thì mình cày. Có nhà có cửa đàng hoàng, sống mấy chục năm rồi cũng đâu có chết đói ngày nào. Khi không đòi lên thành phố sống. Đất chật người đông, bon chen lừa lọc, liệu có kham nổi không ông ?
- Có gan làm giàu thôi má nó! Bà không nghĩ cho mình thì cũng nghĩ cho thằng Khang với chứ! – Ba quả quyết.
- Nhưng – Mẹ sụt sùi – Tôi đọc báo thấy người ta bỏ quê đi tìm đất hứa, được chừng mấy năm rồi lại trắng tay, khi đó không còn quê để mà quay về, huống gì…
- Ở trên đó mình còn anh chị hai. Họ sẽ giúp mình, chí ít cũng không trắng tay trở về cái nơi khỉ ho cò gáy này đâu bà ạ!
Thấy ba kiên quyết, mẹ im lặng hồi lâu rồi thở dài:
- Thôi, ông đã tính vậy thì tôi nghe! Biết sao bây giờ. Chỉ mong đời mình khấm khá, đời con sung sướng hơn đời mình là tôi an lòng.
Ròng rã mấy ngày ba cũng tìm được người bán lại mảnh đất cũ. Chiều bời bời gió, người trong xóm đến phụ ba mẹ dỡ nhà để sáng mai chúng tôi lên đường cho kịp chuyến xe đầu tiên chạy ngang qua con đường đất đỏ. Nhìn căn nhà mười mấy năm gắn bó, bao nhiêu năm gồng mình che nắng che mưa cho gia đình ba người và chứng kiến bao vui buồn được mất bây giờ chỉ còn là cái nền không, gỗ nằm hổn hển trên mặt đất, tôi bật khóc. Tự dưng tôi thấy thương cái nhà quá, tội nghiệp quá! Hình như nó cũng biết buồn, nó rên rỉ trong từng nhát búa rồi bất lực nằm yên nhìn lòng người đổi thay. Mẹ ôm tôi dỗ dành. Trong khoảnh khắc, tôi ước sao mình có phép màu để thu hết những hình ảnh thân thương về ngôi nhà, về cánh đồng rêu gió, cả những người dân chân chất nghĩa tình rồi gói vào trong giỏ. Để những chiều buồn nhớ đến nao lòng, tôi lần giở lại từng kỷ niệm mà vui cười, mà chỉ trỏ: Cái chỗ này nè, hồi đó mình chơi bắn bi với thằng Đạt, nhảy dây cùng con Phương. Cả cái góc bếp này nữa, có lần tôi ăn vụng hết nửa nồi chè hạt sen của mẹ. Mẹ không đánh tôi, nhưng đêm ấy tôi thấy bụng mình đau dữ dội, ba phải lấy xe chở ra trạm y tế xã. Ký ức là vô giá, ký ức không có âm thanh nhưng nó có sức vọng sâu vào tâm hồn dẫu người ta có đi qua bao nhiêu miền đất nước, bao nhiêu gian truân của đời.
Sáng nay lên đường. Người xóm tiễn gia đình tôi ra tận con đường đất đỏ. Tiếng còi xe vang lên. Tôi đưa ba lô cho mẹ cầm, giơ chân định bước lên xe. Bỗng tim tôi vỡ òa, nước mắt tôi cứ thế mà tuôn lũ lượt trên gò má lạnh ngắt. Những tiếng nói thân thương văng vẳng bên tai. Quen lắm! Là tiếng của thằng Đạt, con Phương, thằng Đồng, cả thằng Tiến nữa - đứa vẫn thường bắt nạt tôi ngoài rẫy dưa mỗi lúc đi học về muộn. Kia rồi, bọn nó đang băng tắt qua cánh đồng đuổi theo tôi cho kịp:
- Khang, chờ tụi tao với. Tụi tao có cái này tặng mày nè!
Thằng Đạt đã đuổi kịp theo tôi. Nó chìa ra một cái hộp giấy cũ kỹ, bảo tôi:
- Lên xe hẳn mở ra. Đi lên đó ráng học cho giỏi nghe, đến hè lại về quê chơi với bọn tao. Rồi mình đi bắt chuồn chuồn, thả diều, tắm trâu… y như hồi xưa vậy!
- Ừ, tao hứa. Tụi mày không được giận tao nữa nghe! – Tôi nức nở.
- Không giận, không giận – Bọn nó đồng thanh.
Tôi bước lên xe trong tiếng hối thúc của anh lơ tóc đỏ. Xe bon bon trên con đường để lại sau lưng bụi cát mịt mờ. Nước mắt tôi ròng ròng. Tôi giở chiếc hộp ra, trong đó toàn những thức quà quê thân thuộc: con cào cào được tết bằng lá dừa ngoài triền sông, mấy trái ổi chín thơm nức lòng, quyển sổ nhỏ với những con chữ nghuệch ngoạc mà bọn thằng Đạt, thằng Đồng cố tình viết tặng tôi làm kỷ niệm cho chuyến đi xa.
Dẫu có đi về đâu, xóm làng, người dân quê và cả lũ bạn tinh nghịch vẫn mãi chiếm một vị trí không đổi trong tôi…
Truyện ngắn của HOÀNG KHÁNH DUY