Vi khuẩn Whitmore - “sát thủ” trở lại
Chỉ trong vòng hơn hai tháng (từ tháng 9 đến 11.2017), các bác sĩ BVÐK tỉnh đã phát hiện 7 ca nhiễm vi khuẩn Whitmore, trong đó có 4 ca tử vong. Do đó, đây được coi là loại vi khuẩn rất nguy hiểm, có thể đe dọa sức khỏe, tính mạng của nhiều người nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Nhờ sự hỗ trợ của Viện Vi sinh vật và Công nghệ sinh học, các kỹ thuật viên khoa Vi sinh BVĐK tỉnh đã phân lập được vi khuẩn Whitmore đầu tiên vào tháng 9 vừa qua.
Đưa Whitmore ra “ánh sáng”
Vi khuẩn Whitmore đã được phát hiện ở nước ngoài từ khoảng hơn 100 năm trước, tại Việt Nam cũng đã tìm thấy loại vi khuẩn này từ năm 1925. Mặc dù thường gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh, thậm chí tỉ lệ tử vong khi nhiễm Whitmore rất cao, nhưng do chưa ghi nhận những vùng dịch, nên vi khuẩn này vẫn chưa được cảnh báo đúng mức với cộng đồng. Whitmore (hay còn gọi là vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây bệnh melioidosis) là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm.
Theo thạc sĩ Trịnh Hồ Tình, Phó trưởng khoa phụ trách khoa Vi sinh BVĐK tỉnh, với những dụng cụ, điều kiện xét nghiệm trước đây, các cơ sở y tế trong tỉnh cũng đã tìm được vi khuẩn Whitmore. Tuy nhiên, chúng ta chỉ biết được họ, nhóm chứ chưa định danh chính xác tên vi khuẩn này. Từ tháng 7.2017, Viện Vi sinh vật và Công nghệ sinh học Đại học Quốc gia Hà Nội có chương trình nghiên cứu ở cộng đồng và trên người về vi khuẩn Whitmore. Trong đó, Bình Định là một trong những địa phương nằm trong chương trình này.
Tiến sĩ Trịnh Thành Trung, Viện phó Viện Vi sinh vật và Công nghệ sinh học Đại học Quốc gia Hà Nội, một trong những nhà khoa học có hơn 10 năm nghiên cứu chuyên sâu về vi khuẩn Whitmore, đã khẳng định Bình Định là một trong số nhiều địa phương thuộc các tỉnh miền Trung, có sự xuất hiện của vi khuẩn Whitmore. Nhờ sự hỗ trợ về quy trình kỹ thuật, cung cấp môi trường và sinh phẩm của Viện Vi sinh vật và Công nghệ sinh học, đến tháng 9.2017, khoa Vi sinh BVĐK tỉnh đã “bắt” (phân lập) được trường hợp đầu tiên. “Sau khi phân lập được vi khuẩn Whitmore, chúng tôi đã chuyển mẫu cho Viện Vi sinh vật và Công nghệ sinh học để họ phân tích và khẳng định chắc chắn rằng kết quả xét nghiệm của khoa Vi sinh BVĐK tỉnh là chính xác” - thạc sĩ Trịnh Hồ Tình cho biết.
Loại vi khuẩn cực kỳ nguy hiểm
Kể từ khi phát hiện trường hợp nhiễm vi khuẩn Whitmore đầu tiên đến nay mới chỉ khoảng hơn 2 tháng, nhưng đã có tổng cộng 7 ca (rải rác ở các huyện: Tuy Phước, Tây Sơn, Hoài Ân…) được phát hiện trên các bệnh nhân tại BVĐK tỉnh, trong đó có 4 ca tử vong - một tỉ lệ rất cao. Bệnh nhân khi nhập viện có nhiều biểu hiện khác nhau như: sốt, nổi hạch, viêm phổi, nhiễm trùng huyết… Lý giải về điều này, bác sĩ Trịnh Hồ Tình cho rằng do hầu hết bệnh nhân đều đã có bệnh nền khác, nên cơ hội xâm nhập gây bệnh của vi khuẩn Whitmore nhiều hơn, khó phát hiện hơn. Thông thường, khi phát hiện vi khuẩn trên bệnh nhân, các bác sĩ tiến hành hội chẩn với khoa Truyền nhiễm để có hướng điều trị phù hợp. Người nhiễm vi khuẩn Whitmore có nhiều thể bệnh khác nhau, nhưng nguy hiểm nhất là nhiễm trùng máu. Nếu phát hiện muộn, bệnh nhân có thể tử vong trong vòng 48 giờ.
Đặc điểm của vi khuẩn Whitmore là phát triển mạnh vào mùa mưa, do đó, đây là thời điểm phát hiện được nhiều vi khuẩn trên bệnh nhân nhất. Bên cạnh đó, vi khuẩn Whitmore thường lẫn trong đất, nước, dễ xâm nhập vào cơ thể qua những vết trầy xước, thậm chí cả qua đường hô hấp. Những người có hệ miễn dịch suy yếu như: bị lao phổi, tiểu đường, người già, người nghiện rượu… là đối tượng dễ xâm nhập của vi khuẩn Whitmore. Sau khi bệnh nhân nhiễm vi khuẩn Whitmore được điều trị dứt điểm vẫn có khả năng tái phát sau 3-6 tháng. Do đó, những bệnh nhân cần được điều trị dự phòng, uống thuốc theo sự chỉ dẫn của bác sĩ trong 3-6 tháng sau khi xuất viện.
Thạc sĩ Trịnh Hồ Tình cho biết: “Đến nay, vẫn chưa có vắc-xin ngừa bệnh Whitmore. Vì thế, mỗi người cần đề cao cảnh giác để tự phòng tránh bệnh, nhất là đối với những người nông dân thường tiếp xúc với môi trường đất, nước. Các bác sĩ cũng cần nhớ đến loại vi khuẩn này để không bỏ sót Whitmore trong chẩn đoán bệnh, nhất là trong những trường hợp bệnh nhân có một số triệu chứng như trên”.
LÊ CƯỜNG