CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG HIV/AIDS:
Vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức
Trong 10 tháng đầu năm 2017, tại Bình Ðịnh đã phát hiện thêm 15 ca nhiễm HIV và có 5 người tử vong vì AIDS. Trước đó, bình quân hàng năm phát hiện khoảng 35 trường hợp nhiễm HIV mới. Dù số ca mắc mới có xu hướng giảm nhẹ những năm gần đây, nhưng công tác phòng, chống HIV/AIDS còn gặp nhiều khó khăn, thách thức.
Rất nhiều trường hợp đáng tiếc do không xét nghiệm sớm
Chủ đề của Ngày Thế giới phòng, chống HIV/AIDS năm 2017 (1.12) là “Xét nghiệm HIV sớm - Hướng tới mục tiêu 90-90-90 vào năm 2020”. Các mục tiêu 90-90-90 là những dấu mốc quan trọng có tính chiến lược trong phòng, chống HIV/AIDS nói chung, cũng như để có thể kết thúc dịch HIV/AIDS vào năm 2030. Các mục tiêu này gồm: 90% số người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình; 90% số người được chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị ARV; 90% số người được điều trị ARV kiểm soát được tải lượng vi rút ở mức thấp để sống khỏe mạnh và giảm nguy cơ lây truyền HIV sang người khác. Trong đó, mục tiêu thứ nhất là tiền đề để thực hiện những mục tiêu sau.
Công tác tuyên truyền về HIV/AIDS cần được đẩy mạnh hơn nữa mới mong đạt được các mục tiêu đã đề ra.
- Trong ảnh: Sinh viên các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh tham gia Hội thi Tuyên truyền phòng, chống HIV/AIDS do Tỉnh đoàn phối hợp với Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh tổ chức.
Theo bác sĩ Nguyễn Thanh Truyền, Giám đốc Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh, do thời kỳ ủ bệnh (nhiễm HIV không có triệu chứng) kéo dài nhiều năm, nên người nhiễm HIV vẫn khỏe mạnh bình thường. Vì vậy, nhìn bề ngoài không thể biết được một người có nhiễm HIV hay không, chỉ có xét nghiệm mới xác định được. Ngay cả khi ở giai đoạn nhiễm HIV có triệu chứng hoặc giai đoạn AIDS, các biểu hiện của bệnh AIDS cũng không điển hình mà phụ thuộc vào triệu chứng của các bệnh nhiễm trùng cơ hội khác như: viêm phổi, tiêu chảy, loét miệng…, nên ngay cả bác sĩ cũng không thể khẳng định bệnh nhân nhiễm HIV nếu không làm xét nghiệm HIV.
Tính từ năm 1993 đến nay, tại Bình Ðịnh có 739 người nhiễm HIV, trong đó có 655 trường hợp chuyển sang giai đoạn AIDS và 414 người đã tử vong. Ðối tượng nhiễm HIV mới khá đa dạng, ngoài những người tiêm chích ma túy, hành nghề mại dâm, còn có những đối tượng có hành vi nguy cơ cao khác như: công nhân, ngư dân đánh bắt xa bờ…
Biết sớm tình trạng nhiễm HIV sẽ giúp chủ động dự phòng lây nhiễm HIV cho người thân trong gia đình và những người khác. Rất nhiều trường hợp đáng tiếc do không biết tình trạng nhiễm HIV nên đã vô tình làm lây truyền HIV sang vợ, chồng, bạn tình, người thân trong gia đình; lây truyền từ cha, mẹ sang con… Mặc dù xét nghiệm HIV quan trọng như vậy, nhưng nhiều người nhiễm HIV vẫn chưa biết tình trạng của mình.
Theo ước tính, Việt Nam hiện có khoảng 250 ngàn người nhiễm HIV còn sống, nhưng chỉ có khoảng gần 200 ngàn người được quản lý. Như vậy, khoảng 80% người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của mình, trong khi chỉ còn 3 năm nữa để đạt tới mục tiêu 90% thứ nhất - một khoảng cách khá lớn.
Còn đó những khó khăn
Dù chưa có thuốc điều trị triệt để (khỏi hẳn) HIV, nhưng thuốc kháng vi rút (ARV) hiện nay đã giúp nhiều người nhiễm HIV kéo dài cuộc sống khỏe mạnh và giảm khả năng lây truyền cho người khác. Càng phát hiện sớm nhiễm HIV thì việc chăm sóc y tế, bao gồm cả điều trị bằng ARV sẽ càng được bắt đầu sớm, giúp người nhiễm HIV sống lâu hơn và an toàn cho bản thân và người xung quanh hơn. Các nghiên cứu khoa học gần đây khẳng định rằng, ngoài lợi ích giúp người nhiễm HIV khỏe mạnh, điều trị thuốc kháng vi rút sớm có tác dụng ức chế sự sinh sôi của HIV, qua đó làm giảm nguy cơ lây truyền HIV từ người này sang người khác qua quan hệ tình dục tới 96%.
Tuy nhiên, nguồn kinh phí dành cho công tác phòng, chống HIV/AIDS hiện đã bị cắt giảm nhiều so với trước. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ của các dự án quốc tế cũng đang bị cắt dần, chỉ còn duy trì đến hết năm 2018. Trước tình hình đó, UBND tỉnh đã quyết định cấp thẻ BHYT để khám chữa bệnh và sử dụng các dịch vụ y tế cho các đối tượng nhiễm HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh từ đầu năm 2019. Cùng với đó, ngân sách của tỉnh cũng sẽ hỗ trợ mức đồng chi trả cho người nhiễm HIV (gồm tất cả các dịch vụ y tế liên quan đến HIV/AIDS).
Dẫu vậy, theo ông Nguyễn Thanh Truyền, công tác phòng, chống HIV/AIDS vẫn còn rất nhiều khó khăn. “Phòng, chống HIV/AIDS không đơn giản so với các bệnh khác, bởi tình trạng tự kỳ thị và kỳ thị; người có nguy cơ cao nhiễm HIV ngại xét nghiệm; người bệnh di chuyển, thay đổi chỗ ở nên khó tiếp cận các dịch vụ chăm sóc, khám chữa bệnh… Do đó, chúng ta cần đẩy mạnh công tác truyền thông để mọi người hiểu rõ hơn về HIV/AIDS, cùng chung tay đẩy lùi căn bệnh này”, ông Truyền nhấn mạnh.
LÊ CƯỜNG