Tự ý sử dụng thuốc chữa bệnh: Nguy hiểm cho bản thân và cộng đồng
Khi mắc bệnh nên đi khám tại các cơ sở y tế là chuyện ai cũng biết. Nhưng nhiều người lại chọn cách tự mua thuốc chữa bệnh cho mình. Lợi bất cập hại, không ít trường hợp sau khi uống thuốc, bệnh không những đã không giảm mà còn nặng thêm, thậm chí còn ảnh hưởng đến nhiều người khác.
Khi có dấu hiệu bất ổn về sức khỏe, mọi người cần đến cơ sở y tế để được khám, tư vấn, điều trị đúng cách, tuyệt đối không tự dùng thuốc khi chưa có sự hướng dẫn của bác sĩ.
- Trong ảnh: Chăm sóc bệnh nhân tại BV Phong - Da liễu Trung ương Quy Hòa.
Đơn giản như làm… “bác sĩ gia đình”
Ngày nay, với việc mua thuốc dễ như… mua kẹo, ai cũng có thể tự điều trị những cơn đau thông thường cho mình, hoặc sắm vai “bác sĩ” để “chăm sóc sức khỏe” cho người thân.
Chị N.T.M (ở phường Lê Lợi, TP Quy Nhơn) là một ví dụ. Ngay sau khi lần lượt sinh hai con nhỏ (một bé nay 10 tuổi và một bé 5 tuổi), chị dần tự “chẩn bệnh, bốc thuốc” cho con. “Ban đầu khi con bị sốt, ho… tôi đưa cháu đến bác sĩ nhi để khám, nhưng sau đó thì không cần nữa, vì mỗi khi con có triệu chứng tương tự tôi lại dùng đúng loại thuốc lần trước là được. Để chắc ăn, sau khi bác sĩ cho thuốc, tôi đem ngay ra tiệm mua thêm vài liều nữa để dành. Như vậy mình luôn có thuốc để dùng dần, lại đỡ tiền khám bác sĩ”, chị M. chia sẻ.
Tuy nhiên, điều chị M. không nghĩ tới là thuốc nào cũng có hạn dùng, nếu quá hạn sẽ không còn tác dụng. Hơn nữa, nhiều bác sĩ ở phòng mạch tư sau khi khám không kê đơn cụ thể mà chỉ phát thuốc, trong đó có nhiều loại thuốc “trơn” (không còn vỏ bao bì) nên ngay cả người bán thuốc cũng rất khó xác định là loại thuốc gì, rất dễ nhầm lẫn.
Thi thoảng, chị L.T.T.D (ở phường Lê Hồng Phong, TP Quy Nhơn) nhận được lô dược phẩm ghi toàn chữ tiếng Nhật của người nhà gởi từ nước ngoài về. Từ lời giới thiệu ngắn gọn về công dụng, chị D. lập tức cho mình và người thân dùng khi có dấu hiệu tương tự với lời hướng dẫn. Do lượng thuốc còn nhiều, chị D. tranh thủ quảng bá trên facebook để “nhượng lại”.
Không sính ngoại hoặc dùng tân dược như lớp trẻ, bà N.T.T (60 tuổi, ở phường Quang Trung, TP Quy Nhơn) lại chuyên “sưu tầm” các loại cây, lá để làm thuốc. Có thời gian nghe cây lược vàng có tác dụng chữa được nhiều căn bệnh hiểm nghèo, bà đem về trồng đầy sân. Hễ con cháu bị đau gì bà cũng lấy lá lược vàng giã với muối lấy nước rồi cho uống.
Nhưng bà T. không thể “hành nghề” một cách thoải mái trong gia đình, bởi anh con rể đầu cực lực phản đối kiểu “chữa bệnh” này, bởi theo anh là không có cơ sở khoa học. Sau khi đọc được tài liệu cho rằng lá cây lược vàng không những không chữa được bệnh mà còn có độc tố, anh liền cấm tiệt vợ con dùng thuốc do bà ngoại “bào chế”. Tuy nhiên, chính anh con rể này lại phạm một sai lầm khác là rất tin và hay làm theo “bác sĩ Google”, thường xuyên tra cứu thông tin trên mạng để tự mua thuốc điều trị cho gia đình.
Dùng thuốc phải có ý kiến bác sĩ!
Theo bác sĩ CKII Trần Thượng Dũng, Trưởng khoa Khám bệnh, BVĐK tỉnh, hiện khá nhiều người tự mua thuốc cho con em mình, sau khi thấy con bị ho, cảm, sổ mũi hoặc một số triệu chứng khác. Đó là điều không nên, bởi trẻ em càng nhỏ càng cần được khám đúng bệnh và cho đúng thuốc. Đơn cử như trẻ có triệu chứng ho, nhưng cũng có rất nhiều nguyên nhân và cách điều trị khác nhau. Đã có những trường hợp trẻ khi được đưa vào bệnh viện trong tình trạng viêm phổi nặng, sau khi đã được điều trị tại nhà một thời gian bằng những loại thuốc không phù hợp.
“Mỗi loại thuốc, ngoài tác dụng điều trị còn có những tác dụng phụ hoặc lưu ý về chống chỉ định. Do đó, mọi người phải biết được hết các tác dụng của thuốc, có ảnh hưởng như thế nào thì mới sử dụng. Khi dùng thuốc không đúng có thể gây nhiều tác hại, thậm chí có thể nguy hiểm đến tính mạng. Bên cạnh đó, đối với những bệnh nhân nhiễm khuẩn, khi tự ý dùng kháng sinh không đúng cách sẽ tạo ra những dòng vi khuẩn kháng thuốc, gây nguy hiểm cho cộng đồng”, bác sĩ Trần Thượng Dũng lưu ý.
Theo các chuyên gia y tế, vì chạy theo lợi nhuận nên nhiều quầy thuốc tư nhân sẵn sàng bán thuốc theo bất cứ yêu cầu nào của khách hàng, không cần toa thuốc của bác sĩ. Điều này rất nguy hiểm, bởi người bệnh có thể không khai đầy đủ về triệu chứng, hoặc nhờ người khác mua giúp, còn người bán thuốc lại chưa đủ khả năng để hiểu được đúng bệnh mà “kê toa” cho chuẩn.
LÊ CƯỜNG